طوفان فکری معکوس جناب شهردار
امروزه شهرداران شهرهای پیشرفته تلاش دارند تا وجه اجتماعی خدمات شهری را تقویت نموده و شهرداریها را علاوه بر حوزه ارائه خدمات شهری سخت افزاری (ترافیک،ساخت و ساز و …) به حوزه خدمات شهری نرم افزاری (مرتبط با کیفیت زندگی شهروندان) سوق دهند.
«به بهانه سخنان عجیب و نگران کننده جناب دکتر ثابت قدم در آخرین نشست او با اصحاب رسانه»
جناب آقای محمد علی ثابت قدم، شهردار خوب شهر رشت، نمی‌دانم چگونه بنویسم که از این نوشتار، تعبیر مخالفت با خویش نفرمایید و آنرا تنها یک نقد صلح جویانه از طرف شهروندی بدانید که آرزومند سرانجام نیک مدیریتی جنابعالی است. بگذارید نوشتارم را با گفتاری از دکتر دن آریلی آغاز نمایم:
«دن آریلی، اقتصاددان رفتاری MIT با تعدادی آزمایش‌های روشنگرانه و اغلب شگفت انگیز بر این تصور عمومی که ما اصولاً به شیوه‌هایی خردمندانه عمل می‌کنیم، خط بطلان می‌کشد. آریلی با در هم آمیختن تجربهٔ روزمره و پژوهش‌هایی تحول برانگیز، نشان می‌دهد که چگونه توقعات، عواطف، هنجارهای اجتماعی و دیگر نیروهای نامریی و گویی نامنطقی، توانایی تعقل ما را به بیراهه می‌کشاند. آریلی پی برده که نه تنها ما همه روزه اشتباهات سادهٔ تعجب آوری انجام می‌دهیم، بلکه دوباره همان نوع اشتباهات را تکرار می‌کنیم، ما دائماً اضافه می‌پردازیم، دست کم می‌گیریم و پشت گوش می‌اندازیم؛ قادر نیستیم اثرات ژرف عواطفمان را بر آنچه که می‌خواهیم درک کنیم، و بر آنچه که داریم ارزش اضافی می‌گذاریم. ما به راحتی فرافکنی می‌کنیم، مشکلات سازمان خود را بر گردن دیگران می‌اندازیم، تهمت و افترا می‌زنیم، از مردم انتظارات نابجا داریم و … اما این رفتارهای گمراه کننده، نه تصادفی‌اند نه بی مفهوم؛ آنها اسلوب مندند و قابل پیش بینی – و ما را با شیوه‌ای پیش بینی پذیر نابخرد می‌سازند…»
جناب دکتر، احتمالاً در مورد طوفان فکری یا بارش افکار و کاربردهای آن در حل مساله چیزهایی را شنیده‌اید و چه بسا آنرا تجربه کرده باشید. ان روش با همه جذابیتش را جنابعالی گاهی اوقات معکوس بکار می‌گیرید!
گاهی در برخورد با انتقادات، راه حل و ایده جدیدی به ذهنتان نمی‌رسد، گاهی فکر می‌کنید که همه راهها را رفته‌اید و خلاصه هر از گاهی، خود به دست خویشتن موانع ذهنی بسیاری هم برای خود و هم برای ذینفعان خویش ایجاد می‌نمایید.
با دقت به برخی از پاسخ‌های عجیب شما به پرسشهای اصحاب رسانه در آخرین نشست جنابعالی با آنان، برای آنهایی که نگران سرنوشت توسعه این شهر دوست داشتنی هستند، این نکته را هویدا می‌سازید، که جنابعالی به جای اینکه در پی حل مسائل باشید، می‌خواهید مسائل مدیریتی سازمان خویش را تشدید کنید. راحت بگویم، یعنی مساله را بدتر کنید! به عبارتی به جای اینکه مساله را حل کنید، می‌روید و در جهت حل عکس مساله تلاش می‌کنید و ایده می‌دهید!
لطفاً، یکبار به عنوان یک شخص سوم و بی طرف به برخی از پرسش و پاسخ‌های آخرین نشست خویش توجه نمایید:
«شهردار سپس به یکی از انتقاداتی که در حوزه حمل و نقل به او وارد می‌شود پرداخت و گفت: به نظر من این که در شهر ترافیک باشد مهم نیست بلکه ترافیک فقط نباید برای حمل و نقل عمومی وجود داشته باشد!!!»
«ثابت قدم در ادامه به موضوع بدهکاری دانه درشت اشاره کرد و گفت: آیا در یک شهر، پول یک عده‌ای باید در دست عده‌ای دیگر باشد؟ قرار نیست پول شهروندان کمتر برخوردار و یا متوسط در دست اقلیتی باشد که برخی از آنها اصیل نیستند!!!»
«شهروند رشتی باید یک شهروند مشارکتی و اقتصادی باشد/رشت شهروند حرفی نمی‌خواهد!!!»
«شهروند باید اولاً بتواند در آمد خود را کسب کند و نه به شخص و نه شهر بدهکار نشود؛ شهروندی که بدهکار است که عوارض خود را پرداخت نمی‌کند و کسی که بدهکار است نمی‌تواند ادعای طلب کند!!!»
و …..
جناب آقای دکتر ثابت قدم جنابعالی با الهام از کدام نظریه علمی و فنی و مهندسی این نکته را بیان داشتید که؛ «به نظر من این که در شهر ترافیک باشد مهم نیست بلکه ترافیک فقط نباید برای حمل و نقل عمومی وجود داشته باشد.»
جناب آقای دکتر تاکنون به اساسنامه سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرها که مصوب وزارت کشور است توجه فرموده‌اید که در ابتدای آن هدف از استقرار این سازمان را اینگونه بیان داشته است:
«تلاش برای بهبود و اصلاح امر عبور و مرور کلیه وسایل نقلیه در شهر از طریق مطالعه، برنامه ریزی، طراحی، آموزش، نظارت و هماهنگی در امر حمل و نقل و ترافیک شهر می‌باشد.»
لطفاً بفرمایید در کجای این هدفگذاری سازمان حمل و نقل ترافیک، اسکوپ را فقط ترافیک وسایل حمل و نقل عمومی در نظر گرفته است؟
جناب دکتر، قطعاً خوب میدانید؛ “خدمات اجتماعی ” به مثابه یک “کالای عمومی” و “خیر اجتماعی ” یکی از نیازهای حیاتی شهروندان هر جامعه می‌باشد و غالباً توسط سازمانهای عمومی و غیر دولتی (نظیر تأمین اجتماعی، مؤسسات خیریه، سازمانهای مردم نهاد و …) تمشیت و تدبیر می‌شود و چه بهتر که شهرداریها بعنوان سازمانی که “از مردم” و “با مردم” و “برای مردم” هستند، متولی “مدیریت ارائه خدمات اجتماعی” به شهروندان باشند.
سؤال مشخص از جنابعالی این است که که با استناد به کدام معیار علمی و متون علمی می‌فرمایید؛ ترافیک در شهر مهم نیست بلکه ترافیک تنها نباید در سیستم حمل و نقل عمومی وجود داشته باشد؟
جناب آقای شهردار بسیاری از متخصصین این شهر به انتخاب جنابعالی برای مسند شهرداری رشت بسیار امید بسته بودند و حتی به تاریخ ساز شدن جنابعالی در این مسند!
چرایی آن را میدانید؟
آنها امید داشتند که نگاه جنابعالی، یک نگاه سنتی نیست بلکه یک نگاه پیشرو و توسعه‌ای برای شهر است که بصورت جامع میتواند سازمان شهرداری را مبعوث و مکلف به فراهم سازی محیط و بستر مناسب برای کار و زندگی شهروندان رشتی، با رویکرد ارتقاء کیفیت زندگی (معیشـت، سلامت و …) نماید. در این دیدمان جدید شهرداری نه تنها به نیازهای سخت افزاری شهروندان در حوزه‌های ترافیک (معابر)، حمل و نقل عمومی، مشاعات شهری (مکان‌های عمومی نظیر بوستان و …)، ایمنی شهری (آتش نشانی، اورژانس، مدیریت بحران حوادث و …)، زیباسازی و بهداشت محیط شهری و … (بطور کلی مقولات مرتبط با کار و سکونت شهروندان) توجه دارد. بلکه نیازهای نرم افزاری آنان در حوزه کیفیت زندگی را نیز مدنظر داشته و با ارائه “خدمات اجتماعی ” در قلمرو رفاه و تأمین اجتماعی، به ارتقاء شاخصهای مربوط به کیفیت زندگـی شهرونـدان کمک می‌نماید.
حال این پارامترهای امید را وقتی با آخرین دکترین ارائه شده جنابعالی در آخرین نشست رسانه‌ای جنابعالی قیاس می‌نماییم، امیدمان به یاس تبدیل می‌شود!
آقای دکتر کدام نظریه و کدام متون علمی و کدام معیار اخلاقی و اجتماعی به شما این حق را می‌دهد که اینگونه به اصیل بودن و یا غیر اصیل بودن بدهکاران سازمانتان بپردازید؟ مگر در دوران آپارتاید بسر می‌بریم؟ مگر جنابعالی مرجع تشخیص این هستید که چه کسی حق دارد سرمایه داشته باشد و چه کسی خیر؟
کدام معیار علمی به شما اجازه داده است که عنوان می‌دارید «شهروند رشتی باید یک شهروند مشارکتی و اقتصادی باشد/رشت شهروند حرفی نمی‌خواهد»!! ما را می‌ترسانید جناب دکتر، گویی بنا دارید همانند اینکه برای پروژه‌های خویش پیمانکار غیر رشتی وارد این شهر نموده‌اید، رشتوندان غیر مشارکتی و غیر اقتصادی را بیرون کنید از این شهر و به جای آن شهروند غیر رشتی وارد نمایید!!؟؟؟؟؟؟
جناب آقای دکتر، اتفاقاً همین ایراد بر شما وارد است که شهر رشت نیاز به شارمند غیر حرفی دارد!! و شارمند حرفی نمی‌خواهد!!
لطفاً نگاهی به حرفهایی که تاکنون زده‌اید، بیندازید!
جنابعالی شعار ایجاد درآمد پایدار و تحول اقتصادی را در زمان اجرای برخی از پروژه‌های این شهر سر می‌دادید. حال چه شده است که از عدم درآمد شهرداری سخن میگویید و لیست الفبا برای بدهکاران شهر نشر و بازنشر می‌دهید؟ شهروند حق دارد که حرف بزند و از شما پرسمان نماید که جناب شهردار لطفاً بعد از دوسال بفرمایید پروژه‌های شما برای این شهر چقدر درآمد زایی نموده است؟ اگر بپرسد می‌شود شهروند حرفی!؟
چرا کسبه و مغازه داران بازار مرکزی رشت به دلیل تصمیماتی که در سیستم حمل و نقل میدان – شهر مرکزی رشت اتخاذ شده، دلنگرانند و دلنگرانی خود را انعکاس می‌دهند و عاجز می‌شوند از پرداخت تعهداتشان به سازمان جنابعالی؟ اگر سؤال نمایند چرا اینگونه است، می‌شوند شهروند حرفی؟
جناب دکتر اگر از شما پرسمان نماییم که برنامهٔ استراتژی شهر که گفته بودید توسط دانشگاه صنعتی شریف در حال تهیه است، سرانجامش چه شد و آیا این استراتژی با ذینفعان سازمانتان در میان گذارده شده است و اصولاً آیا تصمیم به اجرایی نمودن و عملیاتی کردن این استراتژی‌ها را دارید یا خیر، می‌شویم شهروند حرفی؟
اینکه عنوان داریم استراتژی‌های خوبتان را برای این شهر قبول داریم ولی نمره اجرایی نمودن این استراتژی‌های خوب توسط جنابعالی صفر است، می‌شویم شهروند حرفی؟
آیا دغدغه‌های کیفیتی ما در مسیر برند سازی شما، دغدغه حرفی است؟
آیا وقتی که عنوان می‌داریم به جای تصمیم به اجرای پارکینگهای بلندمرتبه در هسته مرکزی جرات کنید و به درون زمین روید و پارکینگ زیر زمینی بسازید می‌شویم شهروند حرفی؟
جناب دکتر، مشارکت مردم در پرداخت عوارض و توسعه شهر یک زیربناست که خشت اول آن اعتمادسازی است و نیاز به اعتمادسازی متقابل در یک فرایند برنامه ریزی شده و نرم افزاری دقیق دارد.
وقتی جنابعالی به عنوان یک مهندس تمام شهر را از زاویه سخت افزاری می‌بینید، بطوریکه یکی از مدیران سازمانتان در مصاحبه خویش صراحتاً از سیاست «راه بنداز و جا بنداز» جنابعالی سخن می‌گوید، آنگاه بیاییم از شما پرسش نماییم برای اعتماد سازی، زدن بنر بر سر خانه مردمی که از روی وضعیت رکود مسکن نتوانسته‌اند سرمایه خودرا احیاء نمایند و به ناچار به شما بدهکارند، کار درستی نیست و مغایر است با هدف توسعه سرمایه گذاری در شهر، می‌شویم شهروند حرفی!!؟
چرا نگاه نمی‌کنید به شهرداری‌های پیشروی میهن که چه سیاستهای تشویقی برای مشارکت مردمانشان در پرداخت عوارض دارند؟ اگر سؤال نماییم سیاستهای تشویقی شما کجاست می‌شویم شهروند حرفی؟
جناب دکتر، روابط عمومی سازمان شما پیش از شروع به احداث پروژه بسیار خوب میدان – شهر مرکزی رشت، تصاویر طرحی را به استحضار مردم شریف شهرمان رسانید، که همین شهروندان پس از اجرای این پروژه متعجبانه از شما پرسش نمودند پس کجاست طرحی که به رخ و منتمان کشاندید، این که طرحی دیگر است اجرا نمودید؟ پرسش به حق این شهروند را به حساب چه می‌گذارید؟ آیا باز هم اورا شهروند حرفی میدانید؟
راستی اگر از شما سؤال نماییم، حال که مدتهاست اعضای محترم شهر بنای تعامل با شما را گذارده‌اند، شما را چه شده است که این بار قصور را بر گردن مردم شهر می‌اندازید که شهروندی که حرف میزند می‌شود شهروند حرفی!!! شاید در این اتفاق، مقصر اصلی جنابعالی نباشید و اصل قصور بر گردن شورایی باشد که به شما تذکر جدی نمی‌دهد که بعد از بارها انداختن توپ قصور در زمین شورا، حالا نوبت انداختن همان توپ در زمین شهروندان رشتی شده است و گویا این توپ انداختنها در زمین این و آن، دلمشغولی جدید شما شده است! شاید هم برای همین توپ بازی‌هاست که علاقه مند به تیمداری در ورزش فوتبال شده‌اید؟
اگر از شما سؤال نماییم چرا به طور کلی از شورا تا مردم همه مقصرند جز جنابعالی می‌شویم شهروند حرفی؟
جناب دکتر با مردم رشت لطفاً مهربانتر باشید، از درجه بندی آنها جداً اجتناب نمایید، باور و امید مردم را به یاس تبدیل نفرمایید. یقین دارم که نیک میدانید؛ یکی از آرزوهای دیرینه بشر، دستیابی به آن نوع شیوه زیست بوده است که زندگی او را با بهروزی وکامیابی قرین سازد. اندیشه “آرمانشهری” بخشی از این اندیشه است که جنابعالی نیز بارها از آن سخن گفته‌اید و به مردم وعده داده‌اید.
اگر حقیقتاً و راستین در اندیشه این هستید که سازمان تحت رهبری شما در صدد تسهیل راه شهروندان در مسیر کمال است و اگر بدنبال ریشه یابی مشکلات ساکنین این شهر هستید، بسیاری از این معضلات را در ساختار مدیریتی خودتان جستجو کنید، که با اندکی توجه و دیدی همه جانبه تر به سادگی قادر به حل آنان و پیشگیری از استرس‌ها و هیجانات شما و شهروندان خواهید بود.
جناب دکتر اگر به این موضوع مهم واقف نیستید، لطفاً از مشاور ارشد جامعه شناس خویش بهره بگیرید که برایتان بازگو نماید که مدیران شهری باید امکان حضور مردم در فضاهای شهری را به وجود آورند تا ارتباطات اجتماعی به نحو گسترده‌ای بین شهروندان ایجاد شود. گسترده شدن ارتباطات اجتماعی باعث تقویت تعلق خاطر افراد به محل زندگی و بالارفتن ضریب امنیت روانی جامعه و نشاط اجتماعی می‌شود. نه اینکه دکترین ارائه دهید و بفرمایید ترافیک مهم نیست، سیستم حمل و نقل عمومی نباید ترافیک داشته باشد!! و براحتی باعث گسسته شدن این ارتباطات شوید بطوریکه مردمان خوب این شهر را نا امید نمایید که هیچ اراده‌ای برای حل ترافیک این شهر نزد شما وجود ندارد! در این زمینه شهرداری‌های موفق دنیا سالها است که با نگاه فرهنگی و اجتماعی متفاوتی از یک دستگاه خدماتی صرف که کارش جمع آوری زباله و آسفالت خیابان‌ها است، به یک نهاد تاثیرگذار در توسعه روابط انسانی در شهر تبدیل شده‌اند. در این قبیل شهرداریها و کلان شهرها وظایف و حوزه عمل شهرداری به کیفیت زندگی شهروندان مرتبط شده و هسته‌ها و سلولهای اولیه هر شهر که خانه‌های شهروندان می‌باشد، هدف گیری شده و طیف وسیعی از خدمات توسط شهرداریها در حوزه «شهری»،«اجتماعی» و «اداری» به آنان ارائه می‌شود.
جناب دکتر ثابت قدم، شهردار خوب شهر ما، امروزه، حوزه عمل شهرداریها به تناسب رشد، توسعه و تعالی کشورها بسط عمودی واقفی یافته است. بدین ترتیب که از نظر “خدمات شهری” حوزه عمل شهرداریها به تناسب گسترش و پیشرفت شهرها توسعه یافته و از سویی دیگر حوزه عمل شهرداریها شامل بخشهایی از «خدمات اجتماعی و خدمات اداری» مورد نیاز شهروندان نیز گردیده است، به نحوی که در حال حاضر شهرداریها و شهروندان نقش تعیین کننده و مؤثری در ساختار سیاسی کلان شهرها ایفاء نموده و بالمال شهرداران کلان شهرها واجد نقش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مؤثری در سطح کشور می‌شوند.
و اما سخن پایانی،
امروزه شهرداریها، یوتیلیتی خدمات اجتماعی، اداری و شهری هستند! لطفاً به این مهم توجه کنید!
اگر شهرها را بعنوان یک مجتمع صنعتی فرض نماییم. در این قبیل مجتمع‌ها یک کریدور یا یوتیلتی برای ارائه تمامی خدمات وابسته و همگانی (نظیر آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب عادی و پساب صنعتی، خوراک صنعتی و …) مورد نیاز کارخانجات ایجاد می‌نمایند و در نوع پیشرفته‌تر، این خدمات را به حوزه‌های رفاه پرسنل کارخانجات (کمپ استراحت، تأمین غذا و …) تعمیم می‌دهند. ایده «ورود شهرداریها به عرصه یکپارچه سازی مدیریت ارائه خدمات اجتماعی» یا «تجمیع پیشخوانها، درگاه‌ها و ایستگاه‌های پاسخگویی و ارائه خدمات اجتماعی در شهرداریها» گواه این نکته است که امروزه شهرداران شهرهای پیشرفته تلاش دارند تا وجه اجتماعی خدمات شهری را تقویت نموده و شهرداریها را علاوه بر حوزه ارائه خدمات شهری سخت افزاری (ترافیک،ساخت و ساز و …) به حوزه خدمات شهری نرم افزاری (مرتبط با کیفیت زندگی شهروندان) سوق دهند.
حال خود بهتر صلاح خویش را تشخیص می‌دهید که آیا کماکان می‌خواهید نگاه سخت افزاری به این شهر داشته باشید و یا اینکه نگاه خویش را بازنگری نموده و شهر را از زاویه نرم افزاری بنگرید.
ایام به مستدام
کیوان بهمنش
پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.
دیدگاه