خیز بلند منطقه آزادانزلی برای توسعه تجارت با کشورهای حاشیه خزر/معاونت خزر، تخصصی و محوری است/ با افزایش زیرساخت ها و اتصال ریل به بندر کاسپین ثمرات منطقه آزاد را بیشتر لمس خواهیم کرد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از ایرنا ،منطقه آزاد انزلی با موقعیت ویژه واقع شدن در کرانه خزر و مسیر کریدور بین المللی شمال – جنوب، خیز بلندی برای توسعه تجارت با کشورهای حاشیه دریای خزر و افزایش ترانزیت برداشته است.

سازمان منطقه آزاد انزلی بعنوان میراث دار منطقه ویژه اقتصادی انزلی عملاً از سال ۱۳۸۴ در محدوده ای به مساحت سه هزار و ۲۰۰ هکتار در سه بخش تجاری، شهرک صنعتی و بندری شروع به فعالیت کرد که اکنون به ۹ هزار و ۴۰۰ هکتار گسترش یافته است.
مزیت هایی چون دسترسی به بازار مصرف کشورهای همسود (CIS) ، معافیت های قانونی مناطق آزاد و بهره مندی از معافیت مالیاتی ۲۰ ساله، آزادی ورود و خروج سرمایه، امکان سرمایه گذاری خارجی تا سقف صد درصد، معافیت گمرکی برای ورود مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز کارخانجات، بورس اختصاصی کالا، امکان تجارت چمدانی و اعمال قانون ارزش افزوده برای تولید کنندگان، منطقه آزاد انزلی را به محدوده بالقوه جذابی برای سرمایه گذاران تبدیل کرده است.
اما مسائلی از قبیل عدم تکمیل زیرساخت ها، ضعف مدیریت در برخی دوره ها و وجود بعضی ناهماهنگی ها و قوانین ناقص یا متناقض، مانع از بهره گیری و به فعل در آمدن ظرفیت های منطقه آزاد انزلی و تاثیرگذاری مورد انتظار آن بر اقتصاد منطقه بوده است.
با اینحال به نظر می رسد که این سازمان در حال برداشتن گام هایی برای رسیدن به اهداف اساسی وجودی خود است.
حضور هیات های خارجی سیاسی و اقتصادی، برگزاری اجلاس اتاق های بازرگانی کشورهای حاشیه دریای خزر، رشد بالغ بر ۹۰ درصدی سرمایه گذاری و فعال شدن واحدهای تولیدی، از سرگیری ساخت مجتمع بندری کاسپین، تکمیل تقاطع غیرهمسطح شهید نامجو، افزایش سه برابری محدوده منطقه، ایجاد مرکز تفریحات دریایی و سایت گردشگری الگویی منطقه آزاد از جمله اقداماتی است که در این مدت شاهد آن بوده ایم.
همچنین شایان ذکر است که رئیس جمهوری در سفر استانی به گیلان، در بازدیدی که از این منطقه داشتند، بر استعداد این منطقه برای تبدیل شدن به کانون داد و ستد با کشورهای حوزه خزر تاکید کردند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی به منظور آشنایی با ظرفیت ها و اقدامات صورت گرفته، مصاحبه ای را با مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی ترتیب داد که وی در آن به برنامه ها و اقدامات خود برای تحقق فلسفه وجودی این منطقه پرداخته است.

** افزایش تجارت و ترانزیت
رضا مسرور رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی توسعه روابط خارجی و مبادلات تجاری با کشورهای حاشیه دریای خزر و افزایش ترانزیت از این مسیر را اصلی ترین برنامه خود اعلام کرد .
وی مناطق آزاد را ظرفیتی برای جذب سرمایه گذار و ایجاد درآمد ارزی خواند و برنامه هایش را با محوریت این مساله بیان کرد .
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی تاکید کرد: محوری ترین کاری که باید برای نیل به این هدف انجام شود ایفای نقش در توسعه روابط خارجی و مبادلات تجاری با کشورهای حاشیه خزر است .
مسرور با بیان این که وضعیت روابط تجاری ما با کشورهای حاشیه خزر در حال حاضر مطلوب نیست، تصریح کرد: در حال حاضر هیچ یک از کشورهای همسایه خزر جزو پنج شریک اصلی تجاری ما نیستند.
وی با اشاره به این که تاکنون نتوانسته ایم آنگونه که باید از ظرفیت های یکدیگر به نفع مطلوب استفاده کنیم، افزود: برنامه ما همکاری با سازمان های ذی مدخل برای توسعه روابط تجاری با کشورهای حاشیه خزر است .
برگزاری اجلاس اتاق های بازرگانی کشورهای حاشیه خزر با حضور بیش از ۴۰۰ تاجر و بازرگانان کشورهای همسایه این دریا یکی از اقدامات صورت گرفته در این راستا است .
مسرور اظهار کرد: از طریق رایزنی با وزارت خارجه برای شناساندن منطقه آزاد به این کشورها موفق به برگزاری نشست تخصصی سفرای چهار کشور حاشیه خزر به میزبانی سازمان منطقه آزاد انزلی شدیم.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به تاثیر افزایش ارتباطات در رشد مبادلات تجاری افزود: ارتقای مراودات و سفرها منجر به انعقاد تفاهمنامه همکاری با منطقه آزاد اکتائو و بندر اکتائو در راستای راه اندازی کریدور مربوطه و تفاهمنامه همکاری با منطقه ویژه آستراخان روسیه با حضور وزیر صنعت این کشور در تهران شد.

** لزوم تشکیل شورای همکاری منطقه آزاد و ویژه خزر
خزر دریایی سرشار از ثروت و فرصت و نقطه اشتراک پنج کشور ایران، روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان است. تشکیل شورای همکاری منطقه آزاد و ویژه اقتصادی حاشیه خزر یکی دیگر از مواردی است که مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی به جد پیگیر آن است.
مسرور با اشاره به وجود شورای همکاری خلیج فارس بدون عضویت ایران تاکید کرد: ما به دنبال تشکیل شورای همکاری مناطق آزاد کشورهای حاشیه خزر هستیم.
وی با اذعان به اینکه شاید در ابتدا تشکیل چنین شورایی سخت به نظر برسد، افزود: این امر با تلاش و پیگیری قابل تحقق است.
وی تصریح کرد: ما با ۹ کشور موافقتنامه تجارت ترجیحی داریم اما با هیچ یک از کشورهای همسایه خزر چنین موافقتنامه ای نداریم.
وی با اشاره به عقد تفاهمنامه همکاری مناطق ویژه اکتائو قزاقستان و آستراخان روسیه ابراز امیدواری کرد که در نخستین اجلاس مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشورهای حاشیه خزر با همه کشورهای همسایه این دریا تفاهمنانه توسعه همکاری بسته شود.
مدیرعامل منطقه آزاد انزلی متذکر شد: با این کار می شود جایگزین های مناسبی برای درآمدهای کاهش یافته نفتی ایجاد کرد.
مسرور خاطرنشان کرد: اتکاء به نفت برای اقتصاد کشور جوابگو نیست و باید دنبال جایگزین های بعدی باشیم که یکی از مهمترین آنها استفاده از موقعیت سوق الجیشی ایران در تجارت است.
وی تصریح کرد: ایران موقعیت بسیار ویژه ای را به لحاظ جغرافیایی داراست که می تواند کشورهای شرق و غرب و شمال و جنوب را به هم متصل کند.

** اهمیت ایجاد معاونت خزر
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به اینکه در ساختار موجود سازمان حوزه تخصصی برای توسعه روابط تجاری با کشورهای حاشیه خزر نداشتیم، افزود: برای ارتقای همکاری با این کشورها طرح ایجاد معاونت خزر را در ساختار منطقه آزاد به طور مصوب ارائه دادیم که پایان سال تشکیل می شود.
به گفته مسرور، معاونت خزر، معاونت تخصصی و محوری برای سازمان منطقه آزاد انزلی خواهد بود.

**نقش آفرینی در ترانزیت
ترانزیت کالا ، روش گمرکی است که براساس آن کالاها تحت نظارت گمرک از یک گمرک به گمرک دیگر حمل می شود.
ایران از کشورهایی است که به لحاظ قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی بسیار مناسب از مزایای ترانزیتی خوبی بهره مند بوده و با گسترش شبکه حمل و نقل و ارتباط مطمئن و کارآمد می تواند از این مزایا در راستای افزایش درآمدهای ارزی و ارتقای موقعیت راهبردی خود در منطقه به نحو مطلوب استفاده کند.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی در این خصوص گفت: این منطقه با موقعیت بی نظیر جغرافیایی در مسیر دو کریدور مهم شمال – جنوب و شرق – غرب می تواند در زمینه ترانزیت نقش مهمی ایفا کرده و درآمد ارزی قابل توجهی برای کشور بعنوان جایگزین درآمدهای نفتی داشته باشد.
وی با اشاره به این که اکنون یک میلیارد تن کالا که ۵۰ درصد آن کالای غیرفله یا کانتینری است، پس از عبور از کانال سوئز بین آسیای جنوب شرقی و اروپا مبادله می شود، خاطرنشان کرد: کشور ما با برنامه و ایجاد زیرساخت هایی نظیر راه آهن شمال به جنوب می تواند بخشی از مبادلات کالا را به این سو انتقال دهد.
به گفته مسرور، با ایجاد زیرساخت ها و توجیه کشورها برای استفاده از یک مسیر اقتصادی تر، اگر حتی پنج درصد حجم مبادلات را از مسیر کانال سوئز به مسیر ترانریتی ایران متمایل کنیم، کار مهمی برای رونق اقتصاد کشور انجام داده ایم.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی از یک سال پیش بحث بهره گیری از کریدور ترکیبی ریلی – دریایی، چین، اکتائو، انزلی را مطرح کرد.
بر این اساس بخشی از کالاهای چین از طریق ریل از چین به اکتائو و از طریق کشتی وارد ایران می شود و عراق و ترکیه و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز می توانند از این مسیر استفاده کنند.
مسرور یادآور شد: حدود هفت ماه قبل کالای قزاقستان را از مسیر انزلی وارد پاکستان کردیم.
وی تاکید کرد: باید مجموعه منسجمی بر روی این ظرفیت ها کار کند تا برای کشور ایجاد درآمد ارزی شود.

** استفاده از ظرفیت خزر در بخش حامل های انرژی
دریای خزر دارای ذخایر عظیمی از سوخت های هیدروکربنی است. جمهوری آذربایجان، عمده برداشت کننده منابع انرژی این دریا می باشد. در سال ۲۰۱۲ میلادی، جمهوری آذربایجان روزانه ۹۲۲ هزار بشکه نفت از حوزه جغرافیایی خود در دریای خزر استخراج می کرد. رتبه های بعدی را ترکمنستان با ۲۱۶ هزار بشکه، روسیه با ۱۲۰ هزار بشکه و قزاقستان با یک میلیون و ۳۷۰ هزار بشکه در روز استخراج نفت از این دریا به خود اختصاص می دهند.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به این که در حال حاضر همه کشورهای حاشیه خزر برداشت نفت و گاز از خزر دارند و ما تنها کشوری هستیم که از این فرصت بهره نمی بریم، متذکر شد: باید از ظرفیت خزر در بخش نفت و گاز استفاده کنیم و نقش منطقه آزاد انزلی در این زمینه می تواند همانند نقش کیش برای عسلویه باشد.
وی تصریح کرد: مجتمع بندری کاسپین در منطقه آزاد انزلی می تواند نقش بندر پشتیبان به لحاظ انجام کارهای فنی مهندسی شرکت های نفتی، تعمیرات و نگهداری را انجام دهد.

**تجارت چمدانی
صادرات و واردات کالای همراه مسافر، یکی از مزایایی است که در مناطق آزاد می توان از آن بهره برد.
مسرور اظهار کرد: این امتیاز به جاذبه گردشگری منطقه افزوده است.
وی یادآور شد: سابقاً در محدوده تجاری منطقه ۳۰ تا ۴۰ فروشگاه فعال وجود داشت که در حال حاضر به ۸۰۰ فروشگاه با یک هزار و ۶۰۰ نفر اشتغالزایی رسیده که این امر، با تصویب کالای همراه مسافر به منظور فروش کالاهای خارجی به مسافران و گردشگران با رعایت همه موازین قانونی با نظارت گمرک محقق شده است.
با این حال مسرور اذعان دارد با وجود اقدامات صورت گرفته در سال های اخیر در بخش گردشگری منطقه آزاد انزلی کارهای بیشتری باید انجام شود.

** پروژه های زیرساختی
مجتمع بندری کاسپین با ظرفیت تخلیه و بارگیری ۱۵ میلیون تن کالا در سال مهمترین پروژه زیرساختی منطقه آزاد انزلی بشمار می آید.
مسرور اظهار کرد: قرارداد ساخت چهار پست اسکله این پروژه با اعتبار بالغ بر سه هزار میلیارد ریال ( ۳۰۰ میلیارد تومان) با سرمایه گذار بخش خصوصی و به روش BOT منعقد شده و موج شکن شرقی با ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی و موج شکن غربی با ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی و همچنین یک پست اسکله نیز که در خرداد امسال کلنگ زنی شده است، در حال ساخت می باشد.
وی با اشاره به اینکه تقاضای زیادی از داخل و خارج برای سرمایه گذاری در مجتمع بندر کاسپین شده، تصریح کرد: هم اکنون برای پست های اسکله دیگر با دو سرمایه گذار خارجی در حال مذاکره هستیم و تاکید داریم که افراد توانمند را وارد کار کنیم .
وی با بیان اینکه وجود بندر برای منطقه ایجاد درآمد خواهد کرد، متذکر شد: عامل اصلی موفقیت بنادر، دارا بودن پس کرانه وسیع است و بنادری که پس کرانه خوب نداشته باشند، در بلندمدت قادر به توسعه نخواهند بود.
مسرور خاطرنشان کرد: مجتمع بندری کاسپین دارای پس کرانه مناسبی است که فعالیت این بندر در اقتصاد استان تاثیرگذار خواهد بود.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی اظهار کرد: نباید به پروژه ها نگاه بخشی داشت بلکه باید نگرش کلان داشته باشیم و ببینیم پروژه ها چه تاثیری در اقتصاد ملی می توانند داشته باشند .
وی با اشاره به این که همه شاخص های اقتصادی منطقه رشد داشته، یادآور شد: از ابتدای امسال تا پایان آبان ماه، ۳۵ مجوز سرمایه گذاری با سرمایه اظهار شده ۹۴۲ میلیارد تومان صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۹۳ درصد رشد مبلغ را نشان می دهد.
صادرات کالای تولیدی منطقه سال گذشته ۷.۹ میلیون دلار بود و امسال به ۳۸.۳ میلیون دلار رسید که نشان از رشد ۳۸۶ درصدی دارد.
وی یادآور شد: تنها واحد نمونه صادراتی مناطق آزاد کشور، شرکت سرزمین شاد از منطقه آزاد انزلی بود که به عراق، ترکیه، آذربایجان و آلمان صادرات داشت.

** مشوق صادراتی
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی با اشاره به اهمیت صادرات، ایجاد بسته های مشوق صادراتی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان از نکات مورد توجه عنوان کرد.
وی با انتقاد از سخنان برخی افراد مبنی بر اینکه مناطق آزاد به محلی برای واردات تبدیل شده اند، گفت: در خود انزلی، واردات کالا از مسیر منطقه آزاد طی هشت ماه امسال، ۵۵۴ میلیون دلار بود که شامل کالاهایی نظیر چوب، آهن، گندم و کالاهای واسطه ای به داخل سرزمین اصلی بود که مواد اولیه کارخانجات را تشکیل می دهند و علاوه بر تامین نیازهای داخلی ایجاد اشتغال می کنند.
وی یادآور شد: پنج میلیون دلار کالای همراه مسافر به منطقه آزاد وارد و ۳۸ میلیون دلار کالای ساخته شده در منطقه آزاد صادر شده که نشان از تراز مثبت اقتصادی دارد.
مسرور با بیان این که مناطق آزاد باید ایجاد درآمد و جذب سرمایه داشته باشند، متذکر شد: ایجاد ذهنیت منفی موجب عدم جذب سرمایه گذار می شود.
وی تاکید کرد: محور اصلی برنامه های منطقه آزاد انزلی تجارت کلان با کشورهای حاشیه دریای خزر برای ایجاد درآمد ارزی برای منطقه و کشور است.
به گفته مسرور، در این راستا معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای فعالان محدوده بندری منطقه (بندرانزلی) از سوی ما پی گیری شد .

** چالش های موجود
سازمان منطقه آزاد انزلی از ابتدای تاسیس تاکنون در مسیر دستیابی به اهداف خود با چالش هایی نیز روبرو بوده است.
رئیس هیات مدیره سازمان منطقه آزاد انزلی، عدم اجرای قوانین و مزیت های منطقه آزاد، کمبود زمین قابل واگذاری به سرمایه گذار و بخشی نگری را از مشکلات اصلی عنوان کرد.
به گفته مسرور، عدم اجرای قوانین و مزیت های منطقه آزاد موجب شده بود که بسیاری از پروژه های سازمان در سال های گذشته به دلیل مشکلات مالی، قضایی و غیره راکد بمانند که خوشبختانه موفق شدیم در دو سال اخیر این پروژه های مهم زیرساختی را مجدداً فعال نماییم.
وی خاطرنشان کرد: مهندسی ارزش از جمله کارهایی است که برای رفع این مشکل انجام دادیم به نحوی که در ساخت بندرکاسپین با مهندسی ارزش موفق به یکصد میلیارد تومان کاهش هزینه شدیم.
وی همچنین افزود: با دنبال کردن منابع مالی و افزایش درآمد، ساخت عرشه تقاطع غیرهمسطح شهید نامجوی را به اتمام رساندیم و تا بهمن ماه دو لوپ آن را نیز تکمیل خواهیم کرد.
وی یادآور شد: پروژه های دیگری نیز که باید قبل از ایجاد منطقه آماده می بود نظیر ساختمان اداری را نیز به انجام رساندیم.
به گفته مسرور، همچنین در این مدت ساخت موج شکن های بندرکاسپین فعال شد، مرکز نمونه تفریحات دریایی به پایان رسید و مرکز نمایشگاهی تا پایان سال مورد بهره برداری قرار می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: وقتی زیرساخت ها تکمیل نیست، نمی توان از کارکرد منطقه آزاد سخن گفت چرا که منطقه آزاد به بندر، انبار، پس کرانه و فعالیت شرکت های کشتیرانی تحت مدیریت خودش همچون منطقه آزاد جبل علی نیاز دارد.
مسرور ضمن ابراز امیدواری برای اینکه تا سه یا چهار سال آینده زیرساخت ها کاملاً آماده شود، تصریح کرد: با افزایش زیرساخت ها و اتصال ریل به بندر کاسپین ثمرات منطقه آزاد را بیشتر لمس خواهیم کرد.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی، بخشی نگری برخی دستگاه ها را مشکل ساز خواند و تصریح کرد: خیلی ها هنوز با قوانین مناطق آزاد آشنایی ندارند و این امر گاه موجب ایجاد مشکلاتی در اجرای قوانین حاکم برمناطق آزاد می شود.
مسرور کمبود زمین بدون معارض را یکی از مهمترین مشکلات سازمان عنوان و اضافه کرد: بعد از گذشت ۱۹ سال از تشکیل منطقه ویژه اقتصادی امسال موفق به حل مشکل مالکیت ۷۰ هکتار از زمین های منطقه شدیم.
مسرور با بیان این که هنوز سند اراضی ملی به منطقه تحویل داده نشده، متذکر شد: وجود زمین های بدون معارض به توسعه صادرات کمک خواهد کرد.
وی اظهار کرد: اگر یکصد هکتار زمین بدون معارض در اختیار ما قرار داده شود، ۳۰۰ میلیون دلار صادرات به کشورهای حاشیه خزر خواهیم داشت.

** فعال کردن واحدهای غیرفعال
تولید و صادرات از موضوعات مطرح در اقتصاد مقاومتی است. از کارهای صورت گرفته در دو سال اخیر در این منطقه می توان به فعال کردن مجدد واحدهای صنعتی غیرفعال اشاره کرد.
مسرور یادآور شد: در هشت ماه سال گذشته، ۹۴ واحد صنعتی فعال داشتیم که در سال جاری با ۴۱ درصد رشد به ۱۳۳ واحد صنعتی فعال رسید.
وی افزود: سازمان منطقه آزاد انزلی با کاهش بخشی از سود بازرگانی کالاها، اعمال تعرفه های ترجیحی و کاهش هزینه ها، مزیت های رقابتی برای تجار و بازرگانان منطقه خلق کرده است.

** تکمیل سه پازل
مسرور معتقد است: برای ایفای نقش مناسب منطقه آزاد انزلی سه قطعه پازل احداث زیرساخت های ریلی و بندرکاسپین، بورس کالای منطقه و راه اندازی کریدورها باید کنار هم قرار گیرد.
وی تاکید کرد: اگر این سه بخش در کنار هم قرار گیرد، منطقه آزادانزلی می تواند به کانون داد و ستد منطقه تبدیل شود و در اقتصاد ملی نقش مهمی ایفا کند.

**نگاه ملی به منطقه آزاد
مسرور متذکر شد: مسئولان بخش های مختلف باید به این منطقه نگاه ملی داشته باشند و برای فعال شدن تجارت، ترانزیت و استفاده از کریدورها کمک کنند.
وی اذعان کرد: یک سازمان به تنهایی قادر به این کار نخواهد بود و دستگاه های دیگر نیز باید برای استفاده از ظرفیت ها و جذب سرمایه گذار ما را همراهی نمایند.
مسرور با اشاره به فعالیت راهبردی کشتیرانی دریای خزر و تشکیل انجمن کارآفرینان این منطقه گفت: در حال حاضر با بهبود فضای کسب و کار، فعالیت های اقتصادی بخش خصوصی در این منطقه رونق یافته و با توجه به استعداد و ظرفیت های موجود، قابلیت ارتقاء بیشتری هم مقدور است.
مدیرعامل سازمان منطقه آزاد انزلی فضای پسا تحریم را فرصتی مناسب برای توسعه اقتصادی منطقه خواند و افزود: باید از تمامی ظرفیت های قانونی برای توسعه اقتصادی منطقه و گسترش مبادلات تجاری با کشورهای حاشیه دریای خزر استفاده کنیم.
با توجه به واقع شدن این منطقه آزاد انزلی در استان گیلان، ایجاد بسترهای مناسب تجارت، ترانزیت و حمل و نقل بین المللی، فعال کردن صنایع مناسب و بازاریابی و زمینه سازی برای صادرات تولیداتشان، توسعه گردشگری، فعالیت بانک های خارجی و داخلی، ایجاد صنایع پاک، تبدیلی و فناوری پیشرفته، ایجاد نمایشگاه و بازار دائمی تولیدات کشورهای حاشیه خزر، برپایی نمایشگاه های فرهنگی، هنری و افزایش مراکز دانشگاهی گزینه های مناسبی برای فعالیت موثر و سودمند در این منطقه محسوب می شوند.
بدیهی است برای نیل به این اهداف، تهیه زمین برای فعالیت کارخانجات و بنگاه های اقتصادی و تاسیس بانک های خارجی و افزایش بانک های داخلی و ارائه تسهیلات از سوی آنها می تواند به رونق اقتصادی منطقه کمک کند.
منطقه آزاد انزلی تنها منطقه آزاد ایران در حاشیه دریای خزر است. بی شک منطقه آزاد انزلی در صورت توجه شایسته مسئولان می تواند به الگوی مناطق آزاد کشور، کانون تجارت کشور و نقطه مناسبی برای داد و ستد با کشورهای حاشیه دریای خزر و تاثیرات شگرف بر اقتصاد کشور تبدیل شود.