مزایا و معایب استانی شدن انتخابات

«مزایا و معایب استانی شدن انتخابات»
۱– چهارشنبه دوم اردیبهشت ۱۳۹۴، کلیات طرح استانی شدن انتخابات به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید. اگرچه هنوز مواد این طرح مورد بررسی قرار نگرفته است و نیز پس از آن می‌باید منتظر نظر شورای محترم نگهبان بود، اما به دلیل اهمیت این موضوع، مناسب است مزایا و معایب این طرح مورد مداقه قرار گیرد.
۲- براساس این طرح انتخابات، استانی- شهرستانی است. دلیل آن، لزوم ثبت‌نام نامزدهای مجلس در یکی از حوزه‌های استان می‌باشد، تا سهم آن حوزه در مجلس مانند قبل حفظ شود. به این ترتیب حالتی بین انتخابات کاملا استانی و کاملا شهرستانی در نظر گرفته شده است. طراحان و موافقان، تحقق نگاه کلان تر در بررسی مسایل کشور را نسبت به قبل، به عنوان مزیت طرح مطرح می‌کنند. در حالی که، اگر چنین امری مد نظر باشد می‌باید حوزه‌های انتخابی به تعداد استان‌ها درنظر گرفته می‌شد و البته در این صورت، شهرستان‌های کوچک از نماینده‌ی همشهری محروم می‌شدند. این پارادکس، یکی از نقص‌هایی است که باید پاسخی منطقی بیابد.
۳- نکته‌ی مهم دیگر، افزایش هزینه‌های مالی برای نامزدها است. بسیاری از نامزدهای انتخاباتی ناگزیر به فعالیت در یک حوزه‌ی بسیار بزرگ هستند، بنابراین باید قید نامزدی شرکت در انتخابات را بزنند و علی‌رغم شایستگی تصدی نمایندگی، منصرف شوند. به نظر می‌رسد این طرح، با حضور احزاب قدرتمند و دارای کادر مجرب، بسیار پر ثمر و کارآمد خواهد بود. در چنین شرایطی، نمایندگان ادوار مختلف که در سال‌های نمایندگی، امکان مصاحبه‌های متعدد و یا شرکت در مجامع مختلف را داشته‌اند، از موهبتی برتر و نابرابر نسبت به رقبای خود، برخوردار خواهند بود که چندان مطلوب نیست.
۴- تغییر قانون انتخابات برای دوره‌ی بعد، و آن هم در سال آخر فعالیت این دوره‌ی مجلس، به نوعی سوال‌برانگیز است، زیرا علی‌رغم نیت مثبت طراحان و موافقان، آن‌ها را در معرض شبهه قرار می‌دهد و بهتر است انسان از مواضع اتهام و شبهه دوری کند. ای کاش، اجرای این قانون با همه‌ی مزایا و معایب آن برای دوره‌ی یازدهم پیشنهاد می‌شد، یا دست کم بسیار زودتر به تصویب می‌رسید تا شرایط رقابت، برابر و یکسان باشد.
۵- به نظر می‌رسد، در تصویب این طرح مصوبه‌ی مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام در نظر گرفته نشده است و مکانیزمی در صورت عدم احراز ۱۵ درصد آرای حوزه‌ی درون استانی، پیشنهاد نشده است.
۶- پیشنهاد می‌شود شرط نامزد شدن منحصر به محل ولادت یا سابقه‌ی نمایندگی یا اقامت نباشد و نامزدها بتوانند، در هر حوزه دلخواه، نامزد انتخاباتی باشند.
۷- مورد حایز اهمیت دیگر در این طرح، این است که با استانی شدن انتخابات، چرخش نخبگان و ورود افراد تازه نفس به جرگه‌ی مسایل کلان سیاسی و اجتماعی در سطح مجلس با آسیب مواجه می‌شود. این طرح به علت حضور نداشتن احزاب قدرتمند وسراسری، بخت ورود نیروهای جوان، تحصیلکرده و تازه از راه رسیده را کم می‌کند. شایان ذکر است، این طرح می‌تواند از ورود افراد کم تجربه و نا کارآمد به مجلس که تنها متکی به آرای محلی می‌باشند و شایستگی‌های لازم استانی و ملی برای حل مسایل مختلف را ندارند، جلوگیری کند. در هر حال باید فکری به حال این موضوع بشود.
۸- با اجرای این طرح، ضرورت ایجاد و حضور احزاب رسمی و فعال، بیش از پیش احساس می‌شود و این امر می تواند یکی از دستاوردهای بسیار مفید و موثر اجرای طرح استانی شدن انتخابات قلمداد شود.
با توجه به مطالب بیان شده، مناسب است نمایندگان محترم مجلس، با دقت بیشتری معایب طرح را مورد توجه قرار دهند و به دور از احساسات و بزرگنمایی مزایای طرح، قانونی جامع را به تصویب نهایی برسانند.

محمدرضا یمقانی

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.