گیلانی کوچک در استان گیلان
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا استان گیلان یکی از دیدنی‌ترین استان‌های ایران است. از فرهنگو تمدن و آثار باستان و تاریخی‌اش گرفته تا طبیعت منحصربه فردش در سرتاسر این استان زیبای شمالی دیدنی فراوان دارد.
به گزارش سرویس مجازی پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا استان گیلان یکی از دیدنی‌ترین استان‌های ایران است. از فرهنگ و تمدن و آثار باستان و تاریخی‌اش گرفته تا طبیعت منحصربه فردش در سرتاسر این استان زیبای شمالی دیدنی فراوان دارد.
ماسوله، قلعه‌رودخان فومن، باغات چای لاهیجان و شیطان‌کوهش، کرانه‌های خزر، ساحل گیسوم، قلعه لیسار، ییلاقات ماسال، خشکه‌دریا در شاندرمن، تالاب استیل آستارا، ساحل دیدنی بندر انزلی، آبشار ویسادار رضوانشهر، موزه نیروی دریایی، زیباکنار، سید جلال‌الدین اشرف آستانه اشرفیه، سد زیبای منجیل، زیتونستانهای رودبار، سبزه‌میدان رشت، عمارت کلاه‌فرنگی رشت، دهکده امامزاده‌ابراهیم شفت و … بخش کمی از دیدنی‌های گیلان است.
اما در این میان موزه میراث روستایی استان گیلان در نوع خود دیدنی و منحصر به فرد است.
در این سفر می‌خواهم شما را در فضای مجازی به این موزه ببرم تا اندکی از زیبایی‌هایش را با هم به تماشا بنشینیم و در واژگانی کوتاه به زبانی ساده توضیح مختصری حضورتان ارائه دهم.
از امامزاده هاشم و پلیس راه رشت که بگذریم، باید مسیر را به سمت راست بپیچیم و از روی پل روگذر جاده رشت به تهران عبور کنیم تا در ابتدای جاده فومن قرار گیریم. فاصله زیاد نیست؛ حدود ۱۸ کیلومتر.
جاده‌ای از دل جنگل‌های سراوان ما را به سمت فومن، صومعه‌سرا، تالش،آستارا می‌برد. هنگامی که طول پل را به انتها رساندیم این منظره مقابل دیدگانمان ظاهر می‌شود:
دو طرف این جاده را انبوهی از درختان جنگلی پوشانده است. کمی که جلوتر برانیم می‌بینیم روی تابلویی قهوه‌ای رنگ نوشته شده «موزه میراث روستایی استان گیلان»:
در پارکینگ کنارش توقف می‌کنیم. با این منظره رو به رو می‌شویم؛ ورودی تالاری با معماری متفاوت و سقفی «لَت‌پوش»:
پس از تهیه بلیط ورودی، وارد تالاری می‌شویم که به سبک معماری بومی و قدیمی استان گیلان احداث شده است. آنچه بیشتر جلب توجه می‌کند، علاوه بر نوع معماری این تالار، استفاده از ابزار و ادوات زندگی در گیلان قدیم است که در گوشه و کنار این سالن در نقاط مقتضی آویزان یا گذاشته شده است.
پس از اندکی توقف و انتظار تا تکمیل گروه بازدیدکنندگان، یکی از راهنمایان اعم از زن یا مرد، بازدیدکنندگان را به درون موزه هدایت می‌کند.
وی در ابتدا تاریخچه‌ای از چگونگی پیدایش و احداث موزه را توضیح می‌دهد و می‌گوید: این موزه در بخشی از زمینی جنگلی که وسعت آن ۲۶۳ هکتار است به ابتکار دکتر محمود طالقانی در «سراوان رشت» احداث گردیده است. هدف از احداث چنین موزه‌ای جمع‌آوری خانه‌ها و اماکن مورد استفاده گیلانیان است که قدمت آن دست کم از هفتاد سال به قبل است. این ساختمان‌ها از نقاط مختلف گیلان به این موزه منتقل شده است. این اماکن شامل، منازل مسکونی، اسطبل و طویله محل نگهداری دام‌ها، مرغ‌دانی‌ها، انبار شلتوک و برنج، مسجد و … می‌باشد.
در یکی از بازدیدها، راهنمایی که برای ما توضیح می‌داد خانمی بود با لباس محلی از قاسم آباد گیلان واقع در شرق این استان. ایشان به شیوایی توضیح می‌داد و با مهربانی و محبت به سئوالات پاسخ می‌گفت.
راهنما می‌گفت: این موزه در سه حوزه جغرافیایی گیلان غرب، گیلان مرکز، گیلان شرق تقسیم و بنا شده است. هر کدام از این حوزه‌ها نیز به سه ناحیه تقسیم شده است مثلاً گیلان غرب که از آستارا تا شفت را شامل می‌شود به سه بخش روستای کوهستانی، روستای جلگه و روستای ساحلی یا دشت تقسیم می‌شود. مهندسان میراث فرهنگی با سفر به مناطق مختلف گیلان، منازل مسکونی و دیگر آثار معماری که قدمت آن از ۷۰ سال به بالاست را شناسایی و پس از تهیه، «واچینی» و با انتقال به این موزه در سراوان رشت، «دوباره چینی» می‌کنند. یعنی ساختمان را در مبدأ از هم باز می‌کنند و در مقصد که این موزه باشد مجدداً به همان سبک اولیه «بازسازی» می‌نمایند.
این منزل مسکونی که بلندترین و با ۲۲ متر ارتفاع، مرتفع‌ترین خانه این موزه است از شرق گیلان به اینجا منتقل شده است
لابلای خانه‌ها به این شیوه کوچه‌راه باز شده است و آدمی در فضایی با صفا و پرطراوت و بعضاً شاعرانه به مقصد بعدی گام بر می‌دارد.
تابلوهای راهنما نیز در مسیرهای مختلف کوچه‌باغ این موزه نصب و مقصدها را نشان می‌دهند.
علاوه بر نوع معماری، سبک زندگی و ادوات و ابزار استفاده گیلانیان در هفتاد سال به قبل نیز کم و بیش در منازل قرار دارد.
صندوق چوبین برنج، سینی‌ها و تشت‌های مسی قدیمی، …
منقل ذغالی، چراغ نفتی مشهور به «دَه چرا»، مَفرَشَه مسی، اتو ذغالی، کوزه و … بخش دیگری از دیدنی‌های این موزه هستند.
این هم نمای داخلی یکی از خانه‌های قدیمی این موزه. در روی طاقچه‌ها برخی از ابزار قدیمی است و گهواره‌ای هم بر روی حصیر فرش شده دیده می‌شود.
راهنما در معرفی ساختمان‌ها به مواردی از قبیل تاریخچه بنا و قدمت و سرگذشت آن، صاحب یا صاحبان آن، موقعیت اجتماعی صاحب بنا، احیانا معرفی عیال و فرزندان صاحبخانه، نوع معماری و مصالح به کار گرفته شده در بنا، ابزار و ادوات باقی مانده از صاحبان اصلی و … اشاره می‌کرد.
سقف شیب‌دار و «کُلَش پوش» این منزل دیدنی است.
ایوان و بهارخواب این خانه که در اینگونه بناها معمولاً به «غلام‌گردش» مشهور است، هم زیباست …
این بنا که «کُندوج» در گیلکی و «کِرِج» در تالشی نامیده می‌شود محل خشک کردن دسته‌های شالی است.
حیاط خانه‌ها به این شکل حصاربندی شده است. این حصار در گیلکی «پَرچین» و در تالشی «آژَه» یا «رَمِش» نامیده می‌شود. همانگونه که مشاهده می‌شود مصالح به کار رفته در حصار، شاخه‌های چوب است.
این هم مسجدی قدیمی است که به این موزه منتقل شده و نماز ظهر و عصر را در آن اقامه نمودیم.
محل‌هایی هم جهت استراحت و صرف نوشیدنی و خوردنی محلی گیلانی پیش‌بینی شده است.
در این موزه محلی با عنوان خانه پژوهشگران پیش‌بینی شده است که پژوهشگران و محققان حوزه مردم‌شناسی و معماری بومی و دیگر تحقیقات محلی می‌توانند به آنجا مراجعه کنند.
یکی دیگر از راهنمایان با لباس محلی قاسم‌آبادی
نمایی دیگر از ورودی موزه میراث روستایی استان گیلان. این موزه دیدنی است تا نوشتنی. انشاءالله در فصول مختلف بروید و ببینید. زیرا زیبایی‌اش در سرسبزی بهار و تابستان تماشایی است اما در فصل پاییز رنگین‌کمان طبیعتش جلوه‌ای دیگر دارد./وبلاگ دران
دیدگاه