طالقانی،مردی از گونه ای دیگر

طالقانی ، مردی از گونه ای دیگر

این زمان جان ، دامنم برتافته است

بوی پیراهان یوسف،‌ یافته است ( مولوی)

هر انسانی، منشی دارد و گونه ای ،منش و گونه ای که زندگی اورا نه در ویترین ها و تابلو ها ی عوام فریبانه ! بلکه در شط ّ حادثات روزگار به نحو راستین ، قلم و رقم می زند. مرحوم آیت الله سید محمود طالقانی اولین امام جمعه تهران یک مذهبی روشنفکر بود نه یک روشنفکر مذهبی ! که گاه ، به ضرورت و مصلحت زمانه ! مذهب خود را ، درمسلخ فرو بگذارد . مبارزی نستوه که او را باید در اعداد احیاگران و نواندیشان دینی ای چون : سید “جماالدین اسد آبادی “و” دکتر اقبال لاهوری” قرار داد . در تاریخیّت ما ، طالقانی در پرتو قرآن و از دولت قرآن، به تندیسی از آرمانها و فضیلت های دینی، تبدیل گشت . وی با ذهن و زبان پویا و شجاعتی بالا، آیات قرآن را تفسیر و در عینیت جامعه و صحنه زندگی، به کار می بست . او از دو مرجع بزرگ زمان خود در نجف و قم یعنی از آیات عظام ،”سید ابولحسن اصفهانی” و “عبدالکریم یزدی” اجازه ی اجتهاد داشت . اجتهادی که او را نه تنها در حصار فقه و اصول ، محصور نمی کرد بلکه در آفاق تفسیر قرآن و نهج البلاغه (دوکتاب مهجور درحوزه های علمیه آن زمان ) به طیران در می آورد . همه ی لحظات پرفراز و نشیب طالقانی در مبارزه ،در زندان و در تبعید برای تحقّق عدالت ،قسط و آزادی سپری می شد این رادمرد تاریخ در آخرین خطبه های نمازجمعه خود در بهشت زهرا که ، سه روز قبل از رفتنش از جهان صورت گرفت، باز هم از قرآن و آزادی سخن گفت : ” و یضع عنهم اصرهم و الاغلال التی کانت علیهم ” (اعراف۱۵۷) سهم خواهی ، زیاده طلبی ،تنگ نظری ،انحصارطلبی و … از صفات مذمومی بود که با رفتار او هیچ نسبت و سنخیّتی نداشت . ایثارگری ، درایت و سعه صدر او همه ی جناح ها و جریانات دلسوز را ، به خود جذب می کرد . کیست که نداند او در روز اول مجلس خبرگان به جای نشستن و تکیه زدن بر صندلی های پر زرق و برق مجلس ،فروتنانه بر روی زمین نشست ؟! این اعتراض و تکدّر، کنایه از آن بود که وقوع انقلاب با آنهمه حماسه ها و حادثه ها ی خونبار، برای تفاخر ،تکاثر و تمایزطلبی انقلابیون در رسیده ! صورت نپذیرفته است . او طغیان و دراز دستی به بیت المال را از هیچ کس واز هیچ مقامی ، تاب نمی آورد ، استیلای حقیقی مردم بر اداره ی سرنوشتشان از آرزوهای دیرینه اش بود . در این راستا تاکید او بر تکوین شوراها ، تنها برای تاسیس و تحکیم پایه های مردم سالاری بود و بس . امّا اینکه ،اکنون شوراها ،چه داستانی پیدا کرده اند و در چه شرایطی به سر می برند ، البته خود مستدعی بحث دیگری ست !

و اکنون در این روزگاران ، برای اینکه انقلاب و نظام در آرمان و اهداف اولیّه ی خود، پایا و پایدار باقی بماند و دستخوش مسخ و تحریف نشود ، باید همواره بزرگمردانی چون طالقانی در فضاهای انقلاب ، فراخوان شوند ، با همان آرمان ها و ایده ها . باید بدانیم که ما از مسکوت گذاردن طالقانی سودی نمی بریم ! رهبر فرزانه انقلاب فرموده است :

” ما نمی توانیم نام و یاد مجاهد بزرگواری مانند آیت الله طالقانی را در تاریخ انقلاب خودمان به خاطر مجاهدت ،فداکاری و دلسوزی او یک نام و یاد برجسته نسازیم . طالقانی درد دین داشت طالقانی با خودکامگی و خودخواهی مبارزه می کرد “

آری . آیت االه طالقانی درعالم مسلمانی به سر می برد ودر آیین تقوا گرانجانی نمی کرد ! به مصاف مصائب می رفت و از هر رویداد طاقت فرسایی راهی به سوی طمانینه و استقامت باز می کرد دوست و بیگانه از او تسلّی می گرفت او تسلی دهنده آلام و الهام بخش انقلابیون زمان خود بود دردها ،فسادها و آسیب ها را تا اعماق می شناخت ابوذر امام (ره) و مالک اشتر انقلاب بود به رغم پاره ای از تصوّرات واهی که در اذهان برخی از ساده اندیشان در خصوص انعطاف پذیری او از برخی از گرایشات برانداز وجود دارد او هرگز از وفاداری خود به انقلاب و امام نکاست بلکه با صداقت و شهامت و مرزبندی از سوداگران قدرت و گروهک های اصلاح ناپذیر ، همچنان بر محورهای اصلی انقلاب ،پای ابرام فشرد.امروزه روز که جهان اسلام شاهد افراط گری های مذهبی ست ،خرد و اعتدال طالقانی می تواند رهگشای ما باشد ما به افکار و آرای سازنده او بیش از هر زماندیگر نیازمندیم .زنده یاد دکتر طاهره صفارزاده درباره این ابوذر زمان سروده است :

میانه روها ،زیاده روها ،کناره روها

همه به راه می اندیشند

واو به مستقیم ،می اندیشد در راه

وچون به پند و خطبه می آغازد

از ارتفاع آفتاب صدایش

خروش مهر و خِرد می بارد

وانسان می بیند که بر فراز شانه های

زخمی او چه بارهای بزرگی نشسته است

بار شکایت همه مظلومان

بار تسلّی همه محرومان

دکتر سید حجت مهدوی سعیدی
پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.