‪ سوء مدیریت پسماند های رشت

کمتر از ۳۰ سال پیش مدیرانی پشت میز هایشان نشستند و تصمیم گرفتند پسماندهای رشت را دور بریزند . کمی دور تر از رشت. انگار کارشناس خبره ای در شهر نبود یا کسی نخواست یا نمی دانست یا نتوانست !! چشم های شان را بستند و انگشت روی نقشه گذاشتند و منطقه ی بکر و جنگلی سراوان شد محل دفن زباله های رشت .

این روز ها کمتر کسی است که از شدت آلایندگی شیرابه ، ورود آن به گوهر رود از طریق رودخانه کچا و انتقال آن به تالاب بین المللیانزلی ، تخریب اکوسیستم های جنگلی سراوانبه وسعت دست کم ۱۶ هکتار۱ چیزی نداند . این در حال است که در ۱۳۴۸ در اصفهان کارخانه کمپوست راه اندازی شده بود۲ و سال ها بود که این صنعت در اروپا در مورد بهره برداری قرار می گرفت .

از ۱۳۷۴ با اقدام استانداری گیلان در خصوص ساخت کارخانه کود آلی رشت تصمیم گیری شد و در ۱۳۸۱ با ظرفیت اسمی ۲۵۰ تن در روز احداث گردید۲ . تاسیس این کارخانه در آن زمان تصمیم درستی بود چرا که آنالیز فیزیکی پسماندهای رشت در آنالیز های مختلف ارایه شده وجود بیش از۷۰ درصد مواد آلی را نشان می دهد اما از آن جا که در مدیریت شهر رشت مسبوق به سابقه است که تصمیم ها جزیره ای گرفته شود با آن که همه می دانستند مقدمه و زیرساخت اصلی تولید کمپوست تفکیک پسماندها در مبدا تولید است و لازمه ی رسیدن به آن فرهنگ سازی مبتنی بر آموزش با روش های مختلف ، سیاست های تشویقی و تنبیهی و … است این اصل ضروری شد شعاری روی دیوارها و بروشورها انگار باز هم کسی نخواستیانمیدانستیانتوانست!!

احداث این کارخانه که می توانست فرصتی برای خروج از بحران پیش آمده باشد تبدیل به تهدید دیگری شد که در ادامه شرح مختصری بر آن می آید :

الف : همان گونه که پیشتر نیز اشاره شد با گذشت دو دهه از عزم مدیران وقت برای ساخت این کارخانه و یک دهه از احداث آن ، پیش فرض اساسی تولید کود آلی یعنی تفکیک از مبدا که مقرر گردیده بود تا ۱۳۹۰ کاملا عملیاتی شود به نتیجه ی قابلی نرسید . و توجیه حمل مختلط پسماند های خشک و تر آن هم با این حجم زیاد به کارخانه تنها می تواند سود اقتصادی ناشی از استحصال اجزای با ارزش پسماندها با پیروی از قانون جدید! تفکیک در مقصد در محل کارخانه ی تولید کود آلی باشد . که به دلیل عدم امکان جداسازی در بازه ی استاندارد حجم ریجکتی ها بالا رفته و علاوه بر گسترش آلودگی های محیطی با کاهش راندمان بر کیفیت کود هم به دلیل وجود عناصر زاید از جمله شیشه تاثیر منفی می گذارد .

ب : کارخانه از لحاظ فرآیند کنترل آلودگی ها با چالش جدی مواجه است و برای بوی نامناسب ناشی از سالن تخمیر و دپویپسماندها تمهید موثری در نظر گرفته نشده است به گونه ای که در بعضی از روزها بو تا فواصل دور به مشام می رسد . همچنین برای شیرابه تولیدی این کارخانه تصفیه خانه ای با ظرفیت ۶۰ متر مکعب طراحی و احداث شده است که فاقد راندمان کافی است به عنوان مثال فاکتور BOD5را تا سطح حدود ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر پایین می آورد که در بالاترین حد استاندارد یعنی جهت مصارف آبیاری و کشاورزی می بایست ۱۰۰ میلی گرم در لیتر باشد .

ج : این کارخانه در محدوده لاکان که در یکی از بهترین و زیباترین مناطق رشت برای گسترش مناطق مسکونی شهری و توسعه خدمات گردشگری و تفریحیاستقرار یافته است و باتوجهبهمواردقابلپیشبینیذکرشده، این سوال جدی مطرح است که مکان یابی محل احداث کارخانه بر اساس کدام اصول علمی انجام پذیرفته است ؟

و اما رویکرد جدیدی که اخیرا برای حل مشکل پسماندها در رشت در پیشگرفته شده است و البته بنیان آن در دولت دهم گذاشته شده بود نصب نیروگاه زباله سوزی با ۴ مدول ۱۵۰ تنی و ظرفیت اسمی ۶۰۰ تن در روز است و این نگرانی وجود دارد که آیا تهدید دیگری در راه است ؟که در یادداشت های بعد به آن خواهم پرداخت.

۱- پیروز، ب.،۱۳۸۹ . ارزیابی خسارات وارده براثر دفن زباله های شهر رشت در منطقه جنگلی سراوان واقع در استان گیلان ، همایشملی انسان، محیط زیست و توسعه پایدار .

۲- دیان،ب.، ۱۳۸۸ . ممیزی محیط زیستی کارخان هکمپوست رشت . مجله علوم زیستی واحدلاهیجان،سال سوم،شماره چهارم.

۳- دیده بان محیط زیست ایران و جهان

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی  لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.