از خوانندگان موسیقی زیرزمینی در ایران چه خبر؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا هفته گذشته خبری مبنی بر دستگیری یکی از خواننده های زیر زمینی در رسانه ها منتشر شد و در کوتاه ترین زمان ممکن به صدر اخبار فرهنگی رسید. گفت و شنودها پیرامون این خبر باعث شد دو جبهه مختلف در مورد دستگیری “امیر مقصودلو” با نام مستعار تتلو شکل گرفته و دوباره موضوع داغ خوب یا بد بودن موسیقی زیر زمینی قوت بگیرد.

اجازه بدهید یک بازگشت به عقب داشته باشیم و “موسیقی زیر زمینی” را از زمان شکل گیری آن بررسی کنیم.

از آغاز انقلاب اسلامی تا اواخر دهه ۷۰ موسیقی شکل بسیار ساده و مشخصی داشت و می توان  آن را به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول موسیقی سنتی، دسته دوم موسیقی حماسی و دسته سوم سرود های غالبا انقلابی. این تقسیم بندی آنقدر واضح و مشخص بود و روی آن پافشاری می شد که عملا هر خواننده ای برای فعالیت در کشور باید خودش را با این شرایط وقف می داد در غیر این صورت راهی جز سفر به کشورهای غربی و تبدیل شدن به یک خواننده لس آنجلسی برایش باقی نمی ماند.

اواخر دهه هفتاد اما سبک موسیقی پاپ به صورت مجاز پا عرصه حضور گذاشت و هنرمندانی نظیر چنگیز حبیبیان، خشایار اعتمادی و البته شادمهر عقیلی ظهور کردند و آلبوم های متفاوتی نسبت به گذشته و کاملا شبیه آن چیزی که خواننده های لس آنجلسی می خواندند، در کشور منتشر شد. این موسیقی در ابتدا با موج انتقادهای عظیمی روبرو گشت و تلاش های بسیاری برای مقابله با آن صورت گرفت اما به هر حال “سبک عاشقانه پاپ” متولد شده و راه را برای توجه بیشتر به موسیقی هموار کرد.

خیلی طول نکشید که موج عظیمی از علاقه مندان به موسیقی از گوشه و کنار کشور با برچسب خواننده پاپ ظهور کردند و تا اوایل دهه هشتاد افراد زیادی فعالیت رسمی خود را شروع کردند. شکوفایی موسیقی پاپ یعنی به حاشیه رفتن موسیقی حماسی و سرودهای رایج آن زمان که این روند تقریبا تا امروز حفظ شده و حالا سبک پاپ رایج ترین و پرمخاطب ترین سبک موسیقی در کشور است.

واردات ادوات موسیقی و تولد استدیو های مستقل برای ضبط تراک ها، شرایطی را فراهم کرد که در سال های ۸۱ و ۸۲ عملا شاهد ورود موسیقی زیر زمینی به بازار هنری کشور بودیم. البته عدم دسترسی به اینترنت پر سرعت، برقراری رابطه با غیر مجازها را سخت می کرد و آنها مجبور بودند صدای خود را توسط دست فروشان و بعضا مغازه های صوتی و تصویری خاص در سطح شهر به دست مردم برسانند. چهره های مشهوری نظیر محسن چاووشی، محسن یگانه، مجتبی کبیری، مجید خراطها و… از همین طریق موفق شدند صدای خود را به گوش مردم برسانند و پیش از این که وزارت ارشاد مهر تایید بر عملکرد آنها بزند، خودشان را به محبوبیت سراسری برسانند.

* رپ فارسی و سونامی تهاجم فرهنگی

دراین میان بودند افرادی که از شانس و اقبال بیشتری نسبت به بقیه برخوردار بودند و در شلوغ بازار موسیقی به موفقیت هایی دست پیدا کردند. در ادامه به معرفی هفت چهره زیرزمینی که هر کدام مخاطبان بی شماری را با سبک موسیقی خود جذب کردند معرفی می کنیم:

۱ سروش لشکری(هیچکس): 

متولد ۱۳۶۴ در تهران. از سال ۸۲ فعالیت خود را آغاز کرد و زود تر از دیگر زیر زمینی ها شناخته شد. سبک اجتماعی و اعتراض به مشکلات سیاه جامعه خیلی زود از وی اسطوره ای ساخت که به پدر رپ فارسی معروف شد و ترانه های موسیقی او همیشه پر طرفدار بود. “هیچکس” همیشه مراقب بود که تابوها و هنجارهای ملی و مذهبی را خدشه دار نکند و بر خلاف بسیاری از خواننده های سبک شاد و شنگول دهه هشتاد از درد فقرا می خواند، نه عشق و دوست داشتن.

او صدای کلفت زنگ‌دار و خش‌دار خاصی دارد و متن ترانه‌هایش را خودش می‌آفریند. ترانه‌های او آکنده از اصطلاحات و تکیه‌کلام است، و استفاده از ادبیات خیابانی و کوچه‌بازاری، موسیقی او را برای عامه قابل‌فهم و جذاب کرده‌است.وی پس از حدود هشت سال فعالیت زیر زمینی و تلاش برای معرفی خود به عنوان یک خواننده مجاز، عاقبت به لندن سفر کرد تا با گروه ۰۲۱ آنجا به زندگی هنری خود ادامه بدهد.

۲- یاسر بختیاری(یاس):

متولد ۱۳۶۱ در تهران. او هم مثل هیچکس هرگز به سراغ مضامین جلف و سطحی نرفت و با این که نگاه قانون مراقب او نبود همیشه در چارچوب اجتماعی و آموزنده خواند. یاس امروز پر طرفدار ترین خواننده غیر مجاز ایران است که تنها در صفحه اجتماعی فیس بوک بیش از یک میلیون نفر صفحه او را پسندیده اند.

وی با وجود این که حدود ۱۰ سال برای احذ مجوز فعالیت کرد و بی نتیجه ماند، هنوز در ایران باقی مانده و قصد ترک وطن را ندارد.  یاس همیسه سعی کرد تا با اشعارش پند و اندرزی را به مردم منتقل کند و همیشه از نا امیدی آنها را به امید دعوت می کند.

۳-ساسان یافته(ساسی منکن): 

متولد ۱۳۶۷ در اهواز. ساسی مانکن با نام عجیب و غریب خود، پیشاهنگ سبک ساده، بی آلایش و در اغلب موارد زننده موسیقی عام در کشور بود. آهنگ های او که اصطلاحا به آنها ۶و۸ گفته میشود خیلی زود گل کردند و او را به اوج شهرت رساندند.

ساسی مانکن گرچه هیچگاه تلاشی برای مجاز شدن نداشت اما فکر خروج از کشور هم در سرش نبود. وی یک بار در سال ۱۳۸۹ در جریان یک کنسرت غیر مجاز در جزیره کیش دستگیر و خیلی زود هم آزاد شد. در حال حاظر مدتی است که سبک زننده این خواننده تغییر کرده و سعی می کند موسیقی با آبرو تری به خورد مخاطبانش بدهد.

۴-محمد رضا ناصری(رضا پیشرو):

متولد ۱۳۶۴ در تهران. سرکش، معترض و نمونه بارز تهاجم فرهنگی که با اغلب هنرمندان هم دوره خودش همکاری داشته و نمی توان حوزه موسیقایی او را مودبانه و آموزنده دانست.

رضا پیشرو از سال ۸۳ تا کنون ۶ آلبوم موسیقی تولید کرده و امروز هواردارن بیشماری دارد.

۵- امیر حسین مقصدولو (امیر تتلو):

متولد ۱۳۶۲ در تهران. قبل از هرچیز یک فروشنده بود و البته همیشه در آرزوی شهرت. از طریق یک وبلاگ آهنگ هایش را معرفی کرد تا این که در سال ۸۴ به مدد  انتشار آهنگ های شاد و به سبک ۶و۸ به شهرت رسید. امیر تتلو معمولا در آهنگ هایش با یک خواننده رپ همکلام می شود و غالبا مضامین عاشقانه را بر می گزیند. آرمین 2afm و رضایا که هر دو از همکاران تتلو هستند هم زمان با وی و دقیقا در همین سبک شروع به فعالیت کردند و آهنگ های مشترک بسیاری را با هم به بازار موسیقی عرضه کردند.

هفته گذشته خبر بازداشت دو روزه این هنرمند حواشی متعددی را به همراه داشت.

۶- سید حسین موسوی توحیدی(حسین تهی):

متولد ۱۳۶۴ در تهران. یک خواننده پول دار که از زمان شروع فعالیتش در اوایل دهه هشتاد برای خودش استودیو خانگی داشته و کارهایش را ضبط می کرد. حسین تهی تنها چند سال پس از کسب شهرت برای همیشه از ایران رفت و فعالیت خود را به طور گسترده تری با خواننده های آنور آبی از سر گرفت.

۷ – بهرام نورایی

بهرام نورایی یکی از هنرمندان فعال در موسیقی رپ فارسی است که با زمینه شعری سیاسی-اجتماعی خود به شهرت رسید. او از سال ۱۳۸۱ تا کنون در زمینه‌های مختلفی از رپ فارسی فعالیت داشته‌است و جز ستون‌های اصلی و تاثیرگذار موسیقی زیرزمینی ایران به شمار می‌رود.

بهرام به خاطر اشعار اعتراضی خود تا کنون چندین بار دستگیر شده اما دوباره بعد از آزادی در کشور شروع به فعالیت کرده و هرگز به فکر ترک وطن نبوده است.

سخن آخر:

کسی نمی داند موسیقی ایرانی به کدامین سو خواهد رفت. معلوم نیست موج بعدی خواننده های جدید الورود چه زمانی خواهند آمد و حتی مشخص نیست دولت جدید چه رویکردی در مورد زیرزمینی خوان ها دارد. آنچه مسلم است، فعالیت زیر زمینی برای هیچ کس نفعی ندارد. نه برای دولت و حکومت چرا که نمی توانند بر روی تولیدات فرهنگی و غیر فرهنگی نظارت کنند، نه برای خوانندگان به این دلیل که بازدهی مالی برای آنها به همراه ندارد و نه برای مردم! زیرا شرایط حمایت از خواننده مورد علاقه خود را پیدا نمی کنند.