“کتاب شناسی توصیفی و تحلیلی گیلان در عصر صفوی”

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا کتاب ” کتاب شناسی توصیفی و تحلیلی گیلان در عصر صفوی ” اثر دکتر عباس پناهی با حضورحسین عباس نژاد مدیر سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان، فریدون شایسته محقق و پژوهشگر گیلانی به عنوان ناقد اثر و جمعی از پژوهشگران، محققان و منتقدان به نقد گذاشته شد.
محقق و پژوهشگر گیلانی شامگاه شنبه در کارگاه نقد و بررسی کتاب ” کتاب شناسی توصیفی و تحلیلی گیلان در عصر صفوی ” که از سوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی گیلان در سالن اجتماعات این سازمان برگزار شد، گفت: این کتاب در یک هزار و ۲۰۰ شماره در سال ۱۳۹۰ و از سوی انتشارات ایلیا به چاپ رسیده است.

فریدون شایسته با بیان اینکه این کتاب در ۹ فصل و ۲۸۳ صفحه تالیف شده است، افزود: در فصل اول مقدمه، در فصل دوم شش کتاب به عنوان منابع تاریخ محلی گیلان، فصل سوم تاریخ سلسله ای یا دودمانی ۱۶ اثر، فصل چهارم تکنگاری سلطانی هفت اثر و در فصل پنجم نیز تاریخ های عمومی ۱۲ اثر مورد توجه قرار گرفته است.

وی ادامه داد: فصل ششم دو تذکره، فصل هفتم ۲۴ سفرنامه، فصل هشتم تحقیقات جدید ۱۲ اثر و فصل نهم این کتاب نیز شامل معرفی مقالات و پایان نامه های دانشجویی است.

این محقق گیلانی گفت: تواضع، فروتنی علمی و تحقیق روش مند و آکادمیک مولف موجب پدید آمدن کتابی ساختارمند و منسجم شده است.

وی همچنین در مورد اهمیت کتاب تاریخ عبدالفتاح فومنی که چند نکته از آن در کتاب ” کتاب شناسی توصیفی و تحلیلی گیلان در عصر صفوی ” مغفول مانده است، اذعان داشت: کتاب عبدالفتاح به خوبی اوضاع گیلان را به عنوان ایالات خاصه در دوره شاه عباس اول و شاه صفی تبیین کرده است علاوه بر این عبدالفتاح قیام کارکیا فتحی فومنی را در سال ۱۰۱۰ هجری قمری، مشروع و سوء سیاست اصلان بیگ را موجب پیدایش قیام می داند.

 شایسته همچنین در نقد کتاب ” کتاب شناسی توصیفی و تحلیلی گیلان در عصر صفوی ” اظهارداشت: در صفحه ۷۵ تا ۷۸ کتاب از منابع دودمانی دوره آق قویونلوها مانند دیار بکریه و تاریخ عالم آرای امینی و همچنین از کتاب مطلع السعدین و مجمع البحرین که از منابع دوره تیموری است سخن به میان آمده که ارتباط آنها با صفوی و موضوع کتاب مشخص نیست.

وی گفت: در فصل های چهارم و ششم کتاب بهتر بود از کتاب تاریخ حزین اثر محمد علی حزین و تحفه سامی یاد می شد.

محقق گیلانی عدم تنظیم لیست سفرنامه ها بر اساس سال ورود سفرنامه نویسان، عدم لحاظ ذکر حروف الفبائی در ذکر نام صاحبان مقالات فارسی در مورد صفوی و ذکر نشدن کتاب تاریخ گیلان اثر عباس کدیور در فصل هشتم این کتاب را از موارد نقد این اثر عنوان کرد.

وی در ادامه با بیان اینکه املای لاتین برخی از سفرنامه نویسان در این کتاب نیازمند اصلاح است، متذکر شد:در مقابل اسامی فارسی تعدادی از سفرنامه نویسان، املای لاتین آنها نیامده است علاوه بر این مولف در فصل هشتم کتاب مشخص نمی کند که در کتاب از آستارا تا استارآباد اثر دکتر ستوده و گیلان در گذرگاه زمان اثر مرحوم فخرائی چگونه می توان در موضوع گیلان دوره صفوی به مطالبی دست یافت.

شایسته تاکید کرد: اگر مولف در این کتاب از ذکر جزئیات چاپ منابع مختلف دوره صفوی اجتناب می کرد و تنها به ذکر آن قسمت از کتاب هایی که به گیلان پرداخته اند اشاره می کرد بهتر می شد و اگر مطالعه تطبیقی بین منابع مختلف صورت می گرفت می توانست  با عنوان کتاب که کتاب توصیفی، تحلیلی است، سازگارتر باشد.

رئیس پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان و مولف کتاب ” کتاب شناسی توصیفی وتحلیلی گیلان در عصر صفوی ” نیز در این کارگاه نقد گفت: کتاب حاضر حاصل مطالعات وی در سال های ۸۹ و ۹۰ است که ویراستاری نشده و دارای اشکالات تایپی است.

عباس پناهی افزود: دوره صفویه و مشروطه در ایران از اهمیت زیادی برخوردار هستند و تاثیر زیادی بر جامعه ایران گذاشته اند.

وی اذعان داشت: تاریخ هایی که در گیلان نوشته شده تاریخ های اجتماعی هستند و موضاعات اجتماعی این استان را به تصویر می کشند.

وی در ادامه اظهار امیدواری کرد: این کتاب در دسترس محققان قرار گیرد اگرچه کتاب حاضر مقدمه ای برای دو کتاب دیگر بنده با عنوان های ” مشرو طه ” و ” جنگل ” است که طی ماه های آینده به چاپ خواهند رسید.

در پایان محققان و پژوهشگران سئوالات خود را در خصوص مباحث مختلف کتاب مطرح کردند./مهر