اگر نیت های خوب تغییر کند، انسان عوض می شود/ دولت مواظب دشمن های درونی‌اش باشد
دیارمیرزا: اگر بخواهیم عدالت به معناى حقیقىِ خودش در جامعه تحقق پیدا کند، با دو مفهوم دیگر بشدت در هم تنیده است؛ یکى مفهوم عقلانیت است؛ دیگر معنویت. اگر عدالت از عقلانیت و معنویت جدا شد، دیگر عدالتى که شما دنبالش هستید، نخواهد بود؛
دیارمیرزا: آنچنان که از فحوای سخنان رئیس جمهور محترم پس از افشاء نسخه فیلم جنجالی و همچنین بررسی نظرات مدافعین این اقدام بر میآید آن است که مبنای این افشاگری که به تصریح رهبر معظم انقلاب «خلاف قانون، شرع و اخلاق» تشخیص داده شد، از سوی مدافعین، عدالت طلبی و مبارزه با فساد عنوان شده است. این در حالی است که برخی سخنان رئیس جمهور پس از این افشاگری در مقاطع گوناگون نیز به نوعی از این تصور نزد رئیس جمهور حکایت دارد که این مسیر، مسیری صحیح،عدالتطلبانه و در راستای استیفای حقوق مستضعفین است.
به گزارش دیارمیرزا ، در همین رابطه دکتر احمدینژاد در سخنرانی خود در روز ۲۲ بهمن به صورتی غیر مستقیم به این موضوع اشاره کرده و روز گذشته نیز در جمع استانداران با تکرار همین محتوا اعلام « زمانی که امام راحل تعبیر جنگ فقر و غنا را بکار برد، شاید خیلی از ما این بحث را جدی نمی‌گرفتیم، اما امروز نبرد در این عرصه بطور بسیار جدی جریان دارد.» اما سوال اینجاست که حتی اگر این اقدام جناب رئیس جمهور بدون در نظر گرفتن ضرورت وجود آرامش در کشور و تصریح رهبر معظم انقلاب به این امر و همچنین بدون در نظر گرفتن بهرهبرداری که جریان حاشیهساز در دولت از این التهاب کرد، تنها یک اقدام با نیت عدالت طلبانه بوده باشد، باز هم مجوزی برای مبادرت به آن در شرایط کنونی کشور از سوی رئیس جمهور وجود داشته است یا خیر!؟
مطلبی که پیش از این منتشر شد، به بیان چرایی خلاف شرع بودن این سنخ افشاگری پرداخت، اما حتی با صرف نظر از این دیدگاه شرعی، نگاهی به بیانات مهمی که رهبر معظم انقلاب اسلامی درسالهای گذشته در جمع هیات دولت نیز از تاکید ایشان بر لزوم همراهی عدالتطلبی با عقلانیت و معنویت، و نقصان جدی عدالت طلبی منهای عقلانیت و معنویت، در عرصه عمل حکایت دارد. موضوعی که رهبر انقلاب نتیجه آنرا تبدیل شدن این شیوه از عدالت طلبی به حرکتی ضد عدالتطلبی تعبیر فرمودهاند.
به همین مناسبت در ادامه به بررسی و بازخوانی بیانات ایشان در باب عدالتطلبی و الزامات آن در توصیههای مختلفی که به دولت کنونی داشتهاند خواهیم پرداخت:
اگر نیت های خوب تغییر کند، انسان عوض می شود/ دولت مواظب دشمن های درونی‌اش باشد
هشت شهریور ۱۳۸۴؛ رییس جمهور جدید و منتخب ملت به همراه کابینه تازه نفس خود برای نخستین بار خدمت مقام معظم رهبری رسیدند تا قبل از آغاز کار، توصیه های ایشان را بشنوند. از این رو رهبر انقلاب پس از تقدیر و تشکر از ملت جهت حضور در انتخابات، به مساله مهم لزوم حفظ نیت های خوب و الهی در انجام کارهای بزرگ تاکید کردند:
«خیلى از ماها نیتهایمان خوب است و با نیتِ خوب وارد مىشویم؛ اما نمىتوانیم این نیت را نگه داریم؛ این نیت در اثناى راه به موانعى برخورد مىکند؛ سایش پیدا مىکند؛ کمرنگ و ضعیف مىشود و احیاناً یک جاذبهى قوىِ معارضى دل را – که جایگاه نیت، دل است – به سوى خودش جذب مىکند؛ یک وقت نگاه مىکنید، مىبینید اصلاً نیت رفت؛ نیت یک چیز دیگر شده؛ آن وقت راه انسان عوض مىشود.»
ایشان در همان دیدار نیز تذکرهای هوشمندانه‌ای بیان کردند و آنچنان که در روز ۱۴ خرداد سال جاری، عدالت، معنویت و عقلانیت را اضلاع مکتب امام(ره) برشمردند، در سال ۸۴ نیز خاطرنشان کردند: «اگر بخواهیم عدالت به معناى حقیقىِ خودش در جامعه تحقق پیدا کند، با دو مفهوم دیگر بشدت در هم تنیده است؛ یکى مفهوم عقلانیت است؛ دیگر معنویت. اگر عدالت از عقلانیت و معنویت جدا شد، دیگر عدالتى که شما دنبالش هستید، نخواهد بود؛ اصلاً عدالت نخواهد بود. عقلانیت بهخاطر این است که اگر عقل و خرد در تشخیص مصادیق عدالت بهکار گرفته نشود، انسان به گمراهى و اشتباه دچار مىشود؛ خیال مىکند چیزهایى عدالت است، در حالىکه نیست؛ و چیزهایى را هم که عدالت است، گاهى نمىبیند.»
ایشان در ادامه نیز ضمن تاکید بر جدا بودن عقلانیت و محافظه کاری از یک دیگر، در ادامه به مقوله عدالت جدا از معنویت نیز اشاره کردند و فرمودند: «اگر عدالت را از معنویت جدا کنیم – یعنى عدالتى که با معنویت همراه نباشد- این هم عدالت نخواهد بود. عدالتى که همراه با معنویت و توجه به آفاق معنوىِ عالم وجود و کائنات نباشد، به ریاکارى و دروغ و انحراف و ظاهرسازى و تصنع تبدیل خواهد شد؛ مثل نظامهاى کمونیستى که شعارشان عدالت بود.»
و در پایان این دیدار نیز شاید مهم ترین هشدار مقام معظم رهبری به دولت تازه تاسیس نهم این عبارات بود:
«دستهى دوم دشمنان درونىاند؛ یعنى آفتها، بیمارىها و میکروبها. مرگ ما بیش از آنچه ناشى از این باشد که دیگرى بیاید ما را بکُشد، ناشى از این است که در درون خودمان اختلافى بهوجود مىآید. غالباً مرگهاى ما ناشى از ویروسى، میکروبى، بیمارىیى و سلول عاصىاى است که سرطان درست مىکند؛ کمتر ناشى از این است که کسى بیاید آدم را بکُشد. دولت اسلامى هم همینطور است؛ باید مواظب دشمنهاى درونىاش باشد؛ اینها آفت‌هایش است.»
مواظب غرور و تملق گویی ها باشید
۶ شهریور ۸۵ نیز اعضای هیئت دولت، خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدند تا از نصایح و مواعظ ایشان در امور مختلف بهره گیرند اما این دیدار با دیدار سال گذشته هیئت دولت با رهبر انقلاب متفاوت بود، چراکه دولت نهم یک سال کارنامه عملکرد داشت.
از این رو مقام معظم رهبری در این دیدار نکات مهمی با توجه به همین کارنامه و چشم‌انداز پیش رو بیان کردند:
«تواضع و نغلتیدن در گرداب غرور هم یکى از شاخصههایى است که لازمهى اصولگرایى است؛ ما در معرض این هستیم. ببینید عزیزان! شماها در موضع بالایى قرار دارید و مورد احترامید؛ افراد پیش شماها میآیند و تعریف و تمجید میکنند – بعضى از روى اعتقاد، بعضى بدون اعتقاد – براى اینکه شما خوشتان بیاید. ما خودمان باید مواظب باشیم حرفهایى که در تمجید و ستایش ما میزنند، اینها را باور نکنیم. ما باید به درون خودمان نگاه کنیم: «الانسان على نفسه بصیره»؛ نقصها، مشکلات و کمبودهایمان را نگاه کنیم و فریب نخوریم. این فریب خوردن، انسان را در دام و گرداب غرور مىاندازد. اگر انسان خودش را بد برآورد کرد، آن وقت دیگر نجات پیدا نمی‌کند.»
یکى از بزرگترین لغزشگاهها غرور است
رییس جمهوربه همراه اعضای هیئت دولت، در ۴ شهریور ۸۶ برای سومین بار خدمت رهبر انقلاب رسید. رهبر انقلاب در این دیدار نیز مشابه دیدار سال گذشته نسبت به آفت غرور هشدار داده و خاطرنشان کردند:
«وظیفهتان در قبال این موفقیت‌ها چیست؟ وظیفهتان شکر است؛ شکر خداست. مبادا کسى از شما – چه آقاى رئیس‌جمهور، چه یکایک حضرات – تصور کنند که اینها را شما بودید که انجام دادید. نه، خداى متعال بود که به شما این توفیق را داد. هرکارى که شما کردید به توفیق الهى بود، با قوّتى بود که خدا به شما داده بود، با شوقى بود که خدا در دلتان گذاشته بود، با فرصتى بود که خدا براى خدمتگزارى به شما داده بود. مبادا غرور ما را بگیرد؛ که یکى از بزرگترین لغزشگاهها غرور است؛ که انسان بگوید منم که این کارها را کردهام و منم که این چیزها به ذهنم رسید. انسان وقتى به عملکردهاى خودش نگاه مىکند و به تجربه و در طول زمان لغزشهاى خودش را، اشتباهات خودش را و سادهنگریهاى خودش را در مىیابد، آن وقت مىفهمد که آنجایى که موفقیتى بدست آمد، آن موفقیت کار چه کسى بود؛ والّا اگر قرار بود ما خودمان باشیم، همهاش همین لغزشها و بىتوفیقیها و اینها بود! البته انسان لغزشها و اشتباهات خودش را خیلى زود نمىفهمد؛ بهمرور مىفهمد.»
ایشان در ادامه تصریح کردند: «اگر یکجایى، موفقیتى هم از ما دیده شد و کار خوب و درستى هم اگر از ما سر زد، این جز به توفیق الهى و به کمک الهى نبوده. بنابراین در چالهى غرور نیفتید که بیرون آمدن از این چاله خیلى دشوار است و کمک الهى را لازم دارد.»
اتقوا من مواضع التهم؛ بهانه به دست دیگران ندهید
۲ شهریور ۸۷ دولت احمدی نژاد برای چهارمین بار خدمت مقام معظم رهبری رفتند.
اما رهبر انقلاب سه سال پس از اولین دیدار با اعضای هیئت دولت نهم و تأکید بر عدالت‌خواهی توأم با عقلانیت و معنویت، بار دیگر این موضوع را مورد تأکید قرار دادند: «بدیهى است که بدون معنویت و بدون عقلانیت، عدالت تحقق پیدا نمی‌کند؛ این را قبلاً هم عرض کردهایم. اگر معنویت نشد، عدالت تبدیل می‌شود به ظاهرسازى و ریاکارى؛ اگر عقلانیت نشد، عدالت اصلاً تحقق پیدا نمی‌کند و آن چیزى که انسان تصور میکند، عدالت است، مىآید و جاى عدالت واقعى را میگیرد. بنابراین معنویت و عقلانیت در تحقق عدالت شرط است.»
فراز پایانی بیانات ایشان لزوم دور ماندن از حواشی خودساخته و بهانه دادن به دست دشمنان بود، به‌طوری که پس از طرح اظهارات پوچ و بی‌اساس مشایی در مورد دوستی با مردم اسرائیل که حاشیه‌های زیادی تولید کرده بود، رهبر معظم انقلاب با ظرافت خاصی ریشه این جنس حاشیه‌ها را یعنی “قرار گرفتن در موضع تهمت” شناسایی کردند تا روشن شود اگر این فرد حاشیهساز در ادامه نیز با تکرار اظهارات تأویل برانگیز قصد حاشیه‌سازی دارد، پیش از همه تاکتیکش از سوی رهبری شناسایی شده و پنبه آن زده شده است.
رهبر معظم انقلاب در این دیدار بدون اشاره به فرد خاصی فرمودند: «یک توصیه‌ى دیگر این است که بهانه هم دست دیگران ندهید. من مىبینم متأسفانه گاهى بهانههایى هم از طرف خودِ شما داده می‌شود که این را هم بایستى توجه کنید که بهانه هم دست دیگران ندهید؛ مراقبت کنید؛ حزم کنید. و گفت: “اتّقوا من مواضع التّهم” … براى خودتان و براى دولت مسئله درست نکنید و براى جنجالآفرینىها – که کسانى دنبالش هستند – بهانه ندهید.»
غرور، سرمنشا انحراف‌هاست / نصیحت علمای دینی را حمل بر دلسوزی آنها کنید/ تأکید مجدد برعدالت‌خواهی توأم با “عقلانیت” و “معنویت”
به فاصله چند ماه پس از انتخاب تاریخی ملت در ۲۲ خرداد ۸۸، اعضای هیئت دولت جدید بار دیگر خدمت رهبر معظم انقلاب رسیدند. دیداری که ۱۶ شهریور ۸۸ برگزار شد و طی آن رهبر انقلاب ضمن هشدار مجدد در مورد “غرور” فرمودند:
«باید شکرگزار باشید که مسئولیت بر دوش شماست؛ به‌خصوص آقاى رئیس جمهور بیش از دیگران باید شکرگزار باشند. و هم شاکر باشید. هم مغتنم بشمارید و هم بر اثر این شکرگزارى، تواضع‌تان را بیشتر کنید. مفتخر باشید به رأى مردم، مستظهر باشید به رأى مردم؛ اما مغرور نشوید، که اگر خداى نکرده غرور به سراغ ماها آمد، آن وقت انحراف‌ها و انحطاط‌هاى گوناگونى را در پیش پاى خودمان خواهیم دید. مراقب باشید؛ این از آن دام‌هاى بزرگ شیطان است. معمولاً بعد از پیروزىهاى بزرگ، خطرهاى بزرگ وجود دارد.»
ایشان در ادامه نیز برای سومین بار در طی سال‌های اخیر بر لزوم توجه دولت بر مقوله عدالت توأم با “عقلانیت” و “معنویت” تاکید کردند:
«در عدالت، هم عقلانیت بایستى مورد توجه باشد، هم معنویت. این را ما قبلاً هم عرض کردهایم. اگر معنویت با عدالت همراه نباشد، عدالت می‌شود یک شعار توخالى. خیلىها حرف عدالت را میزنند، اما چون معنویت و آن نگاه معنوى نیست، بیشتر جنبهى سیاسى و شکلى پیدا میکند. دوم، عقلانیت. اگر عقلانیت در عدالت نباشد، گاهى اوقات عدالت به ضد خودش تبدیل می‌شود؛ اگر درست در باب عدالت محاسبه نباشد.»
رهبر انقلاب در پایان نیز در شرایطی که برخی نشانه‌ها در مورد بی‌توجهی دولت به نظرات مراجع و علما وجود داشت، فرمودند: «نصیحت علماى دینى را قدر بدانید، مغتنم بشمارید. گاهى علماى دین، بزرگان دین، مراجع حتّى، نصایحى میکنند، دربارهى مسائلى توصیههایى میکنند؛ این را مغتنم بشمرید؛ اینها را حمل بر محبت و علاقهمندى بکنید. ما می‌دانیم، آقایان، بزرگان علمایى که هستند – حالا گوشه کنار کسانى بر خلاف این معنا باشند، او مورد محاسبهى ما نیست – و امروز در مناطق مختلف، در مراکز حوزههاى علمیهى بزرگ و در شهرستان‌ها هستند، اینها همه طرفدار نظام جمهورى اسلامى و قدردان نظام جمهورى اسلامىاند. مىبینند که نظام جمهورى اسلامى چقدر در جهت پیشرفت اهداف اسلامى کار کرده و دارد کار میکند و تلاش میکند، تلاش‌هاى شما را هم مىبینند، کمک‌هاى شما و خدمات شماها را هم دارند مشاهده میکنند. یک وقت توصیهاى میکنند، از روى علاقهمندى است، از روى دلسوزى است؛ اینها را خیلى باید قدر دانست. همچنین نخبگان دانشگاهها هم همین جور.»
مواظب باشید ارزشها را رها نکنید
۸ شهریور ۸۹ رهبر انقلاب برای ششمین بار میزبان دولت احمدی نژاد و کابینه وی بودند و در این دیدار نیز بر ارزشمند بودن گفتمان انقلابی دولت تاکید کرده و خواستار حفظ آن شدند:
«در زمینه‌ى جهت‌گیرى‌هاى کلى و کلان دولت توصیه‌ى من این است که این جهت‌گیرى‌ها را با شدت، با حدت و با تعصب حفظ کنید. از این جهت‌گیرى‌ها انصراف پیدا نکنید: جهت‌گیرى دین، جهت‌گیرى اخلاق، جهت‌گیرى عدالت، جهت‌گیرى خدمت، جهت‌گیرى مقابله و مبارزه‌ى با استکبار و زورگویان عالم… اینها باید جهت‌گیرى‌هاى کلى شما باشد؛ یعنى اینها را از دست ندهید و رها نکنید.»
تاکید بر لزوم پایبندی دولت بر حفظ ارزشها/ برای خدا کار کنید/ شایسته نیست دولت اسیر حاشیه ها شود
اما در دیدار هیئت دولت با رهبر معظم انقلاب که در ۶ شهریور ماه ۱۳۹۰ برگزار شد، در بیانات ایشان ضمن تأکید بر موارد قبلی، وجه انذارگونه کاملاً مشخص بود، به‌طوری که رهبری در عین اینکه مشابه دیدار سال گذشته از شعارهای عدالت‌خواهی، استکبارستیزی، ساده زیستی، مقابله با ویژه‌خواری و اشرافی‌گری به‌عنوان شعارهای جذاب و دلیل اقبال مردم به رئیس‌جمهور یاد کردند اما در مورد میزان پایبندی به این شعارها در دولت مطلبی بیان نکردند و به هشدار در مورد عدول نکردن از این شعارها اکتفا کردند:
«علت اقبال مردم به دولت و به رئیس جمهور – چه در سال ۸۴، چه در سال ۸۸ – این شعارها (شعارهای انقلابی) بود. یعنى مردم به این شعارها دلبسته‌اند و نیاز به آنها و ضرورت آنها را احساس میکنند. از این شعارها دست برندارید …مراقب باشید در روش‌ها، در اظهارات، در نوع برخورد، در نوع عملکرد، از این شعارها تجاوزى صورت نگیرد.»
ایشان در ادامه نیز بر لزوم “کار برای خدا” توسط دولتمردان تاکید کرده و با تکرار همان توصیه چند سال قبل مبنی بر اینکه هر توفیقی از جانب خداست و نباید انسان را مغرور کند، فرمودند:
“کار را براى خدا بکنید. نه اینکه چون مردم دوست دارند، این کار را بکنید؛ نه. اگر هدف این شد که دل مردم را به دست بیاوریم، ناکام خواهیم ماند «لأقطعنّ امل کلّ ءامل غیرى»؛ این حدیث قدسى است، که در ذهنم اینجور است که با سند معتبرى از قول خداى متعال نقل شده که فرموده: من قطعاً امید آن کسى را که به غیر من امید ببندد، قطع خواهم کرد. ما باید امیدمان به خدا باشد، براى خدا کار کنیم؛ منتها می‌دانیم که کار براى خدا جاذبه دارد. این شعارها، شعارهاى الهى است. اگر چنانچه این پایبندى‌ها سست شود، اگر نسبت به این شعارها تقید و پایبندى کم شود، توفیقات الهى هم سلب خواهد شد. بسیارى از این موفقیت‌هایى که شما در میدان عمل دارید، و از اول انقلاب تا امروز هرچه که موفقیت بوده، به خاطر این است که توفیقات الهى شامل حال بوده و این کمکِ الهى است. اگر کار براى خدا نباشد، این موفقیت‌ها از ما گرفته خواهد شد. همان شور و نشاط و تلاش و خدمت صادقانه و بدون توقع مزد و منت باید ادامه پیدا کند. این یک نکته‌ى اصلى است.”
با این حال، رهبر انقلاب بر اساس سیره خود در دوران دوم خرداد که در مواجهه با انحراف‌ها مشی شفاف‌سازی را در پیش می‌گرفتند، در این دیدار نیز به‌عنوان نمونه، ایرانی‌گری در دولت را از زاویه‌ای متفاوت مورد نقد قرار دادند و صورت مسئله جدید و قابل تأملی را باز کردند. ایشان ضمن تأکید بر دفاع از ایران در برهه تاریخی “ایران بعد از اسلام” به جای “ایران قبل از اسلام” بار دیگر به دوری دولت از حواشی خود ساخته تاکید کردند: «سعى کنید دچار حاشیه‌سازى‌هاى مسئله‌دار نشوید … واقعاً شایسته و سزاوار نیست که حواشى‌اى به وجود بیاید؛ حالا چه حواشى‌اى که خود شما گاهى اوقات بى‌توجه به وجود مى‌آورید، چه آنهائى که دیگران به وجود مى‌آورند و شما هم تسلیم آنها میشوید؛ از این حواشى باید پرهیز کرد. نگذارید در فضاى کشور، در فضاى بین دولت و مردم، درگیرى‌ها و دلهره‌هائى به وجود بیاید که شماها را از کار باز بدارد.»
منبع:رجانیوز
خبر مرتبط
چرا اقدام احمدینژاد در مجلس خلاف شرع بود؟
دیدگاه