آیت‌الله احمد جنتی؛ از تولد تا امروز
دیارمیرزا: آیت الله احمد جنتی از چهرهای بزرگ انقلاب است که از ابتدای مبارزات تا کنون در صحنه سیاست نقش آفرینی نموده اند، دیامیرزا در سلسه مطالب مردان انقلاب خود به شناخت این چهره ها می پردازد. متن زیر به معرفی آیت الله جنتی رئیس شورای نگهبان می پردازد.
تولد و کودکی
دیارمیرزا : آیت‌الله شیخ احمد جنتی در سوم اسفند ۱۳۰۵ در منطقه لادان واقع در غرب اصفهان در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. پدرش ملاهاشم از روحانیون بود و میان مردم به نیکی شهرت داشت؛ شیخ احمد دوران کودکی را با سختی گذرانید و چون مدرسه ای در منطقه زادگاه او وجود نداشت به مکتب‌خانه رفت؛ سپس به اصفهان رفت و تا سال ۱۳۲۴ دوره مقدمات سطح و ادبیات عرب را خواند. آیت‌الله درباره وضعیت آن روزهای خود و کشور می‌گوید: « حدود ۱۵ سال از عمرم را در زمان اختناق رضاخانی گذراندم، زمانی که لباس روحانی ممنوع شد و حتی لباس‌های سنتی و عمامه‌ها را بر می‌داشتند، کلاه‌های نمدی را پاره می‌کردند، به قبا و عبا ایراد می‌گرفتند، کت و شلوار تا حدی اجباری شده بود، مخصوصا برای کارکنان دولت، کشف حجاب اجباری بود حتی در روستای ما زنان جرأت نداشتند با آن چادرهای محلی ضخیم به نام چاپپ بیرون بیایند… مدارس دینی بعضی تعطیل و بعضی تبدیل به دبستان و امثال آن شده بود، بعضی طلاب و روحانیون برای همین، تغییر هویت دادند و بعضی به عسرت گذراندند، مجالس روضه تعطیل شده بود، اندکی هم که مانده بودند احساس حقارت می‌کردند، امیدی به آینده نداشتند، مساجد خلوت شده بود؛ غرب، کعبه آمال شده بود، پیشرفت‌های علمی و صنعتی همه مردم را با احساس حقارت و غرب‌زدگی مواجه کرده بود، روزی را هم دیدم که نیروهای متفقین در شهر اصفهان کنترل شهر را به عهده گرفته بودند و سر چهارراه‌ها ایستاده بودند، هزار شکر که آن دوران و دوران پس از آن گذشت». (۱)
مهاجرت به قم؛ تحصیل و مبارزه
آیت الله احمد جنتی پس از تکمیل مقدمات در اصفهان به قم رفت تا از محضر بزرگان آن دیار بهره ببرد. ایشان با حضور در حوزه علمیه قم از محضر بزرگانی همچون حضرت آیت‌الله بروجردی، امام خمینی، و آیات بهاءالدینی، صدوقی، گلپایگانی، حجت کوه کمره‌ای، بهره برد؛ ایشان همچنین با افراد فاضلی همچون شهید سعیدی، شهید مفتح و آقایان، شیخ محسن حرم پناهی، سید کرامت‌اله ملک حسینی، ابوالقاسم خزعلی، محمدعلی موحدی کرمانی و … به مباحثه می‌پرداخت و با علما و بزرگانی همچون آیت‌الله دکتر بهشتی، شهید قدوسی، آیت‌الله مصباح یزدی، آیت‌الله مشکینی، آیت الله سبحانی و آیت‌الله امینی رابطه دوستانه و صمیمانه‌ای برقرار کرد.
آیت‌الله جنتی پس از آغاز به کار مدرسه حقانی، به مدت ۱۴ سال به تدریس دروس دوره مقدمات و سطح پرداخت. البته آیت‌الله جنتی در کنار تحصیل، به فعالیتهای سیاسی و مبارزه علیه رژیم پهلوی هم به طور جدی پرداخت؛ « فعالیتهای سیاسی در پرونده زندگانی او گاه بیشتر و بهتر می‌درخشد. آیه الله احمد جنتی پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، در سخنرانیها، اجتماعات عمومی و جلسات خصوصی همواره به افشای ماهیت پلید حکومت پهلوی و ضرورت براندازی این حکومت وابسته می‌پرداخت. او که خود سالها شاگرد مرجع عالی قدر شیعه، امام خمینی( ره) بود، همواره دیگران را به پیروی از راه امام( ره) دعوت می‌کرد. از سوی دیگر در درون حوزه، ضمن ملاقات با علما و مراجع، آنها را از آخرین اخبار حرکت انقلابی امام و مردم با خبر می‌ساخت. او با عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، به برنامه ریزی هماهنگ برای برپایی راهپیمایی‌ها، نوشتن اعلامیه‌ها و ارتباط با دیگر مراکز مرتبط با نهضت امام خمینی( ره) ـ همانند جامعه روحانیّت مبارز ـ می‌پرداخت. آیت الله جنتی همواره ارتباط خود را با امام( ره) حفظ می‌کرد تا با الهام‌گیری از ایشان، از آخرین فعالیتهای مبارزاتی در قم، نجف و دیگر شهرها اطلاع پیدا کند. او بارها در قم، رفسنجان و جزیره خارک مورد تهدید و تعقیب رژیم شاه قرار گرفت و چند بار در قم بازداشت شد. او سه نوبت به زندان رفت و مجموعاً سه ماه زندانی شد و یک بار هم دستگیر و به مدت سه سال به اسدآباد همدان تبعید شد.» (۲)
همچنین آیت‌الله جنتی جزء علمایی بود که پس از رحلت آیت الله حکیم، طی اطلاعیه ای « لزوم مراجعه مقلدین به آیت‌الله خمینی » را تأیید کردند. (۳)
پس از پیروزی انقلاب
آیت الله احمد جنتی پس از پیروزی انقلاب، همچنان در قامت یک مبارز انقلابی باقی ماند، و از افتادن به خطرها و پذیرفتن مناصبی که بیشترین هجمه‌ها علیه وی را به دنبال داشته، کوچکترین تردیدی به خود راه نداده است؛ اغلب آیت‌الله جنتی را تنها با دبیری ایشان در شورای نگهبان می‌شناسند، اما مروری بر مهم‌ترین مسئولیت‌های این پیرمرد آسمانی، گوشه‌ای از تلاش های وی در نظام جمهوری اسلامی را به روشنی مشخص می‌سازد. از نخستین احکام دریافتی وی، حضور به عنوان قاضی در محاکم انقلاب، امامت جمعه اهواز، حضور به عنوان فقیه در شورای نگهبان و حضور در شورای تبلیغات اسلامی می‌باشد.
برخی مسئولیت‌های اصلی آیت‌الله جنتی پس از پیروزی انقلاب به این شرح است:
• دبیری شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی
• ریاست سازمان تبلیغات اسلامی
• نماینده ولی فقیه ( حضرت امام و رهبر انقلاب) در اتحادیه انجمنهای اسلامی دانش آموزان
• عضویت در شورای نگهبان قانون اساسی با حکم امام خمینی و امام خامنه‌ای
• دبیری شورای نگهبان قانون اساسی
• امامت جمعه موقت قم، اهواز و تهران
• عضویت در شورای پشتیبانی جنگ
• مدیریت در دادگاههای انقلاب اسلامی
• نمایندگی مجلس خبرگان در دوره اول و دوم از استان خوزستان و در دوره سوم از استان تهران و عضویت در هیأت تحقیق مجلس خبرگان
• عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام
• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی
• عضویت در هیأت مؤسس جامعه الزهرا با حکم حضرت امام خمینی
• عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
• عضویت در شورای عالی تبلیغات خارجی با حکم حضرت آیت‌الله خامنه‌ای
• مسوؤلیت ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر
• عضویت در کمیسیون صدا و سیما
• عضویت در شورایعالی مجمع جهانی اهل بیت (ع) با حکم مقام معظم رهبری
موشکافی برخی موارد از عملکرد آیت‌الله جنتی در سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی، کمک بیشتری به شناخت شخصیت این بزرگوار دارد:
عدم گرفتاری در پدیده آقازادگی
آیت‌الله جنتی از بزرگان و صاحب منصبان نظام در طول سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده است؛ ظرافت و دقت کار ایشان به گونه‌ای بوده که همواره مورد تایید امام خمینی و رهبر انقلاب بوده است؛ ایشان نیز هیچ‌گاه از این اعتماد نظام اسلامی به خود، کمترین سوء استفاده را نکرده و حتی از آزمایش و ابتلائات نیز سربلند بیرون آمده است؛ ایشان از یکی از سخت‌ترین آزمایشات الهی، که همانا ابتلاء و آزمایش به وسیله فرزندان است نیز پیروز خارج شد و مانند برخی دیگر از مسئولین، کوچکترین استفاده ای از جایگاه خویش برای رهایی فرزند مجرم و خطاکار خود از پنجه عدالت نکرد.
محمدحسین جنتی فرزند آیت‌الله جنتی است که از سالهای پیش از انقلاب به عضویت سازمان مجاهدین خلق در آمد. وی به همراه این سازمان به مبارزه علیه رژیم شاه پرداخت؛ او پس از پیروزی انقلاب اسلامی و حتی پس از مواضع خصمانه این سازمان منافق علیه نظام اسلامی، از آنان جدا نشد و به مبارزه مسلحانه علیه نظام جمهوری اسلامی پرداخت؛ از آنجا که پس از اعلان جنگ مسلحانه سازمان منافقین علیه جمهوری اسلامی، برخورد با آنان در دستور کار قرار گرفته بود، برخورد با افرادی مانند محمدحسین جنتی نیز از همین موارد بود؛ اما، آیت‌الله جنتی هیچ دخالتی در این امر نکرد تا نظام به وظیفه خود عمل کند؛ در نتیجه فرزند وی در درگیری با پاسداران انقلاب اسلامی کشته شد (۴) و حضرت آیت‌الله از بابت این برخورد نظام انقلابی، خم به ابرو نیاورد.
حتی گفته می‌شود که فرزند ایشان، نه در درگیری، که با حکم دادگاه به اعدام محکوم شده و ایشان نیز سکوت کرده اند؛ و همچنین از برخی افراد روایت شده که « آیت الله جنتی نذر کرده بوده که اگر پسرش حسین جنتی که فراری است و روند انقلاب را قبول ندارد دستگیر یا اعدام شود ۴۰ روز روزه شکر بگیرد»؛ (۵) به هر تقدیر تفاوت در نحوه کشته شدن حسین جنتی، به اصل ماجرا ضربه نمی‌زند، که آن همانا سربلندی آیت‌الله جنتی از این آزمایش الهی است. آزمایشی که برخی بزرگان در آن مردود شدند.
شورای نگهبان؛ بیش از سی سال خدمت شجاعانه
حضور به عنوان فقیه در شورای نگهبان، آن هم بیش از سی سال، پررنگ ترین چهره حضور آیت‌الله جنتی در عرصه سیاسی کشور است؛ جایگاهی مهم که رصد بسیاری از مسائل مهم و کشور را برعهده دارد. آیت الله جنتی مسئولیت حضور در این منصب را از آغاز به کار این شورا، از طرف حضرت امام خمینی عهده دار شد. عملکرد قاطع و موفق و صحیح او در این جایگاه باعث شد تا حضرت امام ایشان در در این سمت، پس از پایان دوره آن مجدداً منصوب کنند. پس از رحلت حضرت امام، آیت‌الله خامنه ای نیز که از جایگاه خطیر شورای نگهبان و عملکرد آیت‌الله جنتی آگاهی داشتند، ایشان را در این پست ابقا کردند، و تا کنون نیز در این سمت تغییری نداده اند؛ این امر – یعنی حضور بیش از سی ساله آیت‌الله جنتی در یکی از مهم‌ترین مناصب نظام – دو چیز را به اثبات می‌رساند:
اول: اینکه آیت‌الله جنتی از پس مسئولیت خطیر خود موفق و سر بلند برآمده و همچنان اعتماد مردم و نظام را نسبت به خود و این جایگاه حفظ کرده است.
دوم: اینکه عملکرد صحیح و شجاعانه ایشان باعث شده، همواره مورد تأیید حضرت امام خمینی و رهبر معظم انقلاب باشند و به عبارتی دقیق‌تر، یار امین ایشان در امر نگهبانی از قانون اساسی لقب بگیرند.
هزار نکته باریک تر ز مو در تأیید بیش از سی ساله و مستمر آیت‌الله جنتی از سوی امام خمینی و رهبر معظم انقلاب، وجود دارد که بیش از این بدان نمی‌پردازیم.
تزلزل ناپذیری در برابر سیل تخریب‌ها
مواضع انقلابی و عملکرد شجاعانه آیت‌الله احمد جنتی در موارد مختلف سبب گردیده، در سالهای اخیر که نقش محوری و مهم ایشان در خنثی سازی نقشه‌های دشمنان و ضد انقلاب، بیش از پیش روشن شده است، به نسبت سیل عظیمی از تخریب‌ها متوجه ایشان گردد. مواضع شجاعانه و عملکرد انقلابی آیت‌الله جنتی در شورای نگهبان، که مخصوصاً از سال ۱۳۷۶ به بعد بیشتر روشن گشت، سیل تخریب‌ها و تهمت ها را نیز بیشتر به سوی ایشان روانه ساخت.
عملکرد شجاعانه حضرت آیت الله در عمل به قانون در ماجرای انتخابات مجلس ششم ، برخی رد صلاحیت افراطیون دوم خردادی در مجلس هفتم، باعث شد هجم انبوهی از تخریب‌ها متوجه ایشان گردد. به گونه‌ای که قلم بدستان دوم خردادی از هیچ کوششی فروگذار نکردند؛ توهین‌های مهاجرانی در رمان خود به آیت‌الله جنتی و طعنه‌های موسوی خویینی‌ها به ایشان، نمونه‌ای کوچک از عقده گشایی‌ها و کینه‌هایی است که از سوی این طیف، خود را نشان داد.
هر چه مواضع انقلابی آیت‌الله جنتی و عملکرد شجاعانه و بدون مماشات ایشان در برابر ضد انقلاب و منحرفان از نظام بیشتر روشن می‌گشت، سیل تخریب‌ها علیه ایشان نیز به شدت افزایش می‌یافت. به گونه‌ای که در چند سال اخیر که نگاه تیزبین آیت‌الله جنتی و شورای نگهبان، توطئه بسیاری از منحرفان را در جهت دست اندازی به مناصب نظام خنثی کرده، و مواضع صریح و انقلابی وی علیه فتنه و فتنه‌گران دشمنان را به وحشت انداخته، حجم تخریب‌ها علیه این پیرمرد شجاع انقلاب نیز به شدت افزایش یافته است.
نک تیز اتهام عدم وجد انتخاب آزاد در کشور که توسط برخی از چهره های سیاسی و آشنای کشور و در سخنرانی های عمومی حتی در مراسمات ملی نیز مطرح می شود به سمت ایشان نشانه می رود. پیامک‌های گسترده و توهین‌ها و تخریب‌های بی‌شمار در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تنها بخشی از سیل عظیم تخریب‌ها متوجه این شخصیت گرانقدر است؛ تنها بخش کوچکی از این تخریب‌ها کافی بود تا افراد را از مسیر خود باز دارد، اما حضرت آیت‌الله نه تنها از طی مسیر انقلاب در رسیدن به آرمان‌ها خسته نشد، که حتی با صلابت و قدرت بیشتری به این راه و عمل به تکلیف خود در جایگاه شورای نگهبان ادامه می‌دهد.
آیت‌الله جنتی در واکنش به حجم وسیع تخریب و توهین‌های بدخواهان علیه ایشان می‌گوید: « این موضوع قطعا برای من یک توفیق است. جمله‌ای حضرت امام فرمودند که اگر آمریکا از ما خوشحال بود در خودمان شک کنیم. اگر او با ما دشمنی کرد حقانیت خودمان را باور کنیم. به نظر من اگر کسانی که تخریب می کنند حزب اللهی باشند نماز شب خوان باشند آدم باید در خودش شک کند. اما اگر افراد بی موالات تخریب می کنند این اتفاقا مایه خوشحالی است. انسان از مذمت افراد صالح باید برای خود نگران شود.» (۶)
جایگاه آیت‌الله جنتی در نظر امام و رهبری
حضور مستمر و چندین ساله آیت‌الله جنتی در شورای نگهبان، که از کلیدی ترین نهادهای نظام است، آن هم با نظر حضرت امام و رهبر انقلاب، نشان از اعتماد کامل ایشان به آیت الله جنتی و اعتقاد به امانتداری و عدالت ایشان از نظر امام خمینی و امام خامنه ای است.
بررسی احکامی که آیت‌الله جنتی از هر دو رهبر جمهوری اسلامی ایران گرفته است، نشان می‌دهد که حضرت امام و حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای آیت‌الله جنتی جایگاهی فراتر از تنها بحث‌های فقهی قائل بوده و مسئولیت‌های دیگری را نیز متوجه وی کرده‌اند که پیش‌تر به آنها اشاره شد؛ حضور در دادگاههای انقلاب، امامت جمعه، سازمان تبلیغات، شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و برخی دیگر از مسئولیت‌ها، تنها نشان دهنده گوشه‌ای از اعتماد حضرت امام و رهبر انقلاب به آیت‌الله جنتی است.
حضرت امام حتی در برخی موارد که اختلافاتی میان علما بروز می‌کرد، آیت‌الله جنتی را به عنوان امین خود برای حل این اختلافات اعزام می‌کردند؛ اختلاف میان علمای شیراز در تیرماه سال ۱۳۶۴ (۷) و میان آیت‌الله نورمفیدی و برخی دیگر از مسئولین گرگان در اردیبهشت ۱۳۶۷ (۸)، از این موارد است.
حضرت امام همچنین در جمع قضات اصفهان اینگونه آیت‌الله جنتی را توصیف می‌کنند: « ایشان از اشخاص بزرگ اینجا هستند و لیاقت براى همه مسائل را دارند». (۹)
امام خمینی همچنین در حکم انتصاب مجدد آیت‌الله جنتی برای شورای نگهبان می‌نویسند: « حضرات فقهاى محترم مذکور در متن، لیاقت و تعهدشان محرز است، و در مدت طولانى این خدمت آشنایى وافر به مسائل جاریه دارند». (۱۰) امام راحل همچنین در حکم انتصاب آیت‌الله جنتی به ریاست سازمان تبلیغات نوشتند « روشن است شما که از افراد متدین خوب و با سابقه طولانى در مبارزات مىباشید و عمرى را در حوزههاى علمیه سپرى کردهاید، مىتوانید خدمات ارزندهاى به اسلام و انقلاب بنمایید». (۱۱)
رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای نیز نگاه ویژه‌ای به آیت‌الله جنتی داشتند؛ ایشان از آیت‌الله جنتی به « شخص باارزش و با فضیلت و سابقهدار و موجه و عالم» یاد کرده (۱۲) و عنوان کردند که شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی که زیر نظر ایشان فعالیت دارد، همواره با لحظه شناسی، در مسیر صحیح حرکت کرده است. (۱۳)
رهبر انقلاب همچنین در حکمی مرقوم کردند که « لازم مىدانم از تلاش ارجمند و بىوقفهى عالم مجاهد پرهیزکار، آیتاللّه آقاى حاج شیخ احمد جنتى که پیدایش و استمرار و موفقیتهاى آن سازمان، مرهون حضور و مجاهدت ایشان است، صمیمانه تشکر کنم». (۱۴)
جمع‌بندی
آیت‌الله جنتی، پیر مبارزی است که دیروز علیه رژیم شاه مبارزه می‌کرد و امروز پرچم مبارزه با ضد انقلاب و دشمنان و منحرفان را بر دوش دارد؛ حضور مستمر او در شورای نگهبان از ابتدای تاسیس این نهاد، نشان از اعتقاد عمیق حضرت امام و حضرت آیت‌الله خامنه ای به عدالت و امانتداری آیت‌الله احمد جنتی است؛ هر چند که عملکرد شجاعانه ایشان باعث شده تخریب‌های فراوانی علیه وی صورت گیرد، اما حضرت آیت‌الله از طی این مسیر و مبارزه با دشمنان انقلاب در سنگر شورای نگهبان خسته نشده و با قوت به راه انقلابی خود ادامه می‌دهد. قطعیت و عقلانیت انقلابی ایشان در شورای نگهبان باعث شده که روزگاری اصلاح طلبان تند رو خود را در مقابل ایشان تعریف نمایند و امروزه نیز جریان های فتنه و انحراف آیت الله جنتی را اولین مانع خود بدانند. سرباز ولایتمدار انقلاب، هیچ‌گاه از موقعیت خود برای منافع شخصی سود نجست و هیچ مماشاتی در برخورد با منحرفین نشان نداد.
منابع
۱. http://www.asriran.com/fa/news/202576
۲. http://www.rasekhoon.net/Mashahir/Show-113375.aspx
۳. رسول جعفریان؛ جریانها و سازمانهای مذهبی – سیاسی ایران (۵۷-۱۳۲۰)؛ ص ۸۳۲
۴. همان ص ۴۹۸
۵. http://www.mehrnews.com/detail/News/1703018
۶. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910924000205
۷. صحیفه امام، ج۱۹، ۳۰۶
۸. همان، ج۲۱، ص ۴۳
۹. همان، ج ۷، ص ۲۶۴
۱۰. همان، ج۲۰، ص ۵۹
۱۱. همان، ج۲۱، ص ۳۳۹
۱۲. بیانات در ۵ اسفند ۱۳۷۰
۱۳. بیانات در ۲۹ دی ۱۳۸۸
۱۴. حکم ریاست سازمان تبلیغات در ۸ تیر۷۱
۱۵- دیده بان
دیدگاه