روایتی از امام کاظم(ع) در نجات از حسد

روی عن موسی بن جعفر (ع) قال: «مَنْ اَرَادَ الْغِنَى بِلَا مَالٍ وَ رَاحَهَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ وَ السَّلَامَهَ فِی الدِّینِ فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ فِی مَسْاَلَتِهِ بِاَنْ یُکْمِلَ عَقْلَهُ.»

روایتی از موسی بن جعفر (ع) منقول است که حضرت فرمودند: هرکس بخواهد غنی شود امّا بدون مال. در باب غنا این‏طور است که دو نوع غنا داریم: یک: غنای بالمال، دو: غنای عن المال؛ که در مورد دومی اینجا جایش نیست و آنچه مردم دنبالش هستند، غنای بالمال است. یعنی چه؟ یعنی می‏خواهند با پول، برای خودشان آرامش روانی درست کنند. خیال می‏کنند پول هرچه افزوده شود، آرامش روانی برایشان پیدا می‏شود و حال اینکه اشتباه می کنند. اتّفاقاً یک غنای عن المال داریم، یعنی روح، احساس بی نیازی می‏کند. چون غنا، بی نیازی است. مردم دنبال این هستند که با پول خودشان را بی‏نیاز کنند و حال اینکه اشتباه می‏کنند. بی نیازی امر روانی است.

در غنای عن المال انسان از نظر روانی احساس می‏کند که پول احتیاج ندارد. امّا در غنای بالمال انسان خیال می‏کند هرچه پولش زیادتر شود، این احساس درونش پیدا می‏شود که دیگر احتیاج به پول ندارم، خیال می‏کند که هر چه بیشتر پول روی‏ هم بگذارد، بیشتر احساس بی‏نیازی می‏کند.

حضرت می‏فرمایند: اوّل؛ اگر کسی بخواهد احساس بی نیازی کند، امّا نه بر اثر مال؛ دوم؛ «وَ رَاحَهَ الْقَلْبِ مِنَ الْحَسَدِ» و دلش از بیماری کشنده حسد آسوده گردد، چون حسد یکی از بیماریهای روانی است و همین آدم را بیچاره می‏کند و حسد انسان را رنج می دهد و او را تا سرحدّ مرگ می برد. سوم: «وَ السَّلَامَهَ فِی الدِّینِ»، و اگر کسی بخواهد دینش را هم حفظ کند و سالم بماند؛ این را خوب دقّت کنید که روایت سه مورد را می‏گوید که: غنای بدون پول، راحتی دل از بیماری کشنده حسد، سلامت در دین. اگر کسی این سه را می‏خواهد ، «فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ فِی مَسْاَلَتِهِ بِاَنْ یُکْمِلَ عَقْلَهُ»، باید در خواسته‏ای که از خدا دارد تضّرع کند، نه فقط دعا کند، بلکه تضرّع کند چون تضرّع بالاتر از دعا است.

تضرع یعنی خواسته‏ای که همراه با سوز و ناله و سوزش دل باشد. لذا می‏گویند: تضرّع همیشه با زاری همراه است. «فَلْیَتَضَرَّعْ إِلَى اللَّهِ فِی مَسْاَلَتِهِ»، در خواسته‏اش تضرّع کند، چه بخواهد در سؤالش؟ «بِاَنْ یُکْمِلَ عَقْلَهُ»، از خدا بخواهد به او عقل بدهد. می فهمی یعنی چه؟ بخواهد خدا عقلش را کامل کند. معلوم می‏شود منشأ هر سه موردی که آقا فرمودند جهل و نفهمی و بی شعوری است. کسی که دنبال پول می‏رود تا خودش را بی‏نیاز کند، بی‏شعور است. کسی که حسد می‏ورزد، بی شعور است. عقلش کم دارد. کسی که ضربه به دینش می‏زند، آن هم از نظر عقلی کم دارد.

دین ما دین شعور است. هرچه سطح شعور بالاتر برود، از نظر دینی و همه این جهات، اینها هم همه بالا می‏روند. حتّی در بهشت، مقامات بهشتی بر محور عقل و شعور است. هرچه معرفت و شعور بالاتر ، درجه‏اش در بهشت بالاتر. در روایتی است که: ارزش یک رکعت نماز آدم با معرفت پیش خدا بیشتر است از هزار رکعت نماز انسان بی‏معرفت دارد.