عکس العمل ایران در مقابل فناوری اینترنت ماهواره ای؛ محدودیت یا همکاری سازنده؟
کارشناسان معتقدند قوانین وضع شده برای اینترنت ماهواره‌ای از سوی رگولاتوری، در واقع پیش‌بینی ارائه آن به ایران بوده و بسیاری از بندهای آن، به شدت محدودکننده و کنترل‌گر هستند که در عمل می‌تواند ارائه قانونی اینترنت ماهواره‌ای را غیرممکن کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا به نقل از جهان صنعت، شرکت فضایی اسپیس‌ایکس ۶۰ ماهواره استارلینک دیگر را در مدار زمین قرار داد و به این ترتیب میزان ماهواره‌های این پروژه در مدار زمین از مرز ۷۰۰ گذشت. دولت ایران نیز قوانینی برای اینترنت ماهواره‌ای در نظر گرفته که عملا می‌تواند ارائه قانونی آن را غیرممکن کند اما اینترنت ماهواره‌ای را به راحتی می‌توان به صورت غیرقانونی خرید و فروش کرد و به طور کلی از ارائه آن نمی‌توان جلوگیری کرد.
ایلان ماسک بنیانگذار اسپیس‌ایکس گفته بود اگر تعداد ماهواره‌های فعال در این پروژه به بیش از ۵۰۰ برسد تست‌های مربوط به آن آغاز می‌شود و می‌توان انتظار داشت که حداقل آزمایش‌های نخست ارائه اینترنت را به زودی شاهد باشیم.
اسپیس‌ایکس معمولا به اجرای چندین پروژه همزمان عادت دارد اما پروژه استارلینک بسیار بزرگ است و برای تکمیل آن که شامل قرار دادن چندین هزار ماهواره در مدار زمین است به زمان زیادی نیاز است.
ارائه اینترنت پرسرعت ماهواره‌ای حتی در عصر تکنولوژی برای بسیاری از ساکنان کره زمین یک اتفاق بزرگ به شمار می‌رود به خصوص در مناطقی که دسترسی به اینترنت با محدودیت‌های جغرافیایی و سیاسی همراه است.
این ۶۰ ماهواره را موشک فالکون ۹ اسپیس‌ایکس از مرکز فضایی کندی به فضا فرستاد و دقایقی بعد این موشک روی کشتی مخصوص فرود آمد.
این پرتاب به خصوص دو بار به تعویق افتاده بود؛ نخستین‌بار این تاخیر به خاطر آب و هوای بد بود و دومین بار به دلیل بازبینی دوباره مراحل انجام شد.
اسپیس‌ایکس تاکنون ده‌ها ماموریت انجام داده که بسیاری از آنها مربوط به استقرار ماهواره استارلینک بوده است. یک موشک فالکون ۹ قادر است در هر پرتاب ۶۰ ماهواره استارلینک را به فضا بفرستد اما اسپیس‌ایکس اغلب از ماموریت‌های دیگر مشتریان خود برای ارسال تعدادی ماهواره استارلینک استفاده کرده است. در واقع از فضای اضافه پرتاب ماهواره‌های مشتریان برای ارسال ماهواره‌های استارلینک خودش بهره گرفته است.
اسپیس‌ایکس طی ماه‌های اخیر به خاطر برنامه استارلینک زیر انتقاد شدید ستاره‌شناسان قرار گرفته است که اعتقاد دارند داشتن تصویر دقیقی از کیهان زمانی که هزاران ماهواره بالای سرمان پرواز می‌کنند چقدر دشوار است. این تازه در حالی است که هنوز فقط ۷۰۰ ماهواره اسپیس‌ایکس در مدار قرار گرفته است. دولت ایالات متحده به تازگی مجوزی برای پرتاب ۱۲ هزار ماهواره کوچک را به اسپیس‌ایکس داده است.
شرکت اسپیس‌ایکس تلاش کرده برای راضی کردن منتقدان اقداماتی را انجام دهد از جمله تیره کردن رنگ ماهواره‌ها و نصب ویزروی برای بلوکه کردن انعکاس تصویر خورشید اما مشخص نیست این اقدامات تا چه حد موثر خواهد بود.
اسپیس‌ایکس خردادماه گذشته از ثبت‌نام اینترنت ماهواره‌ای استارلینک خبر داد. البته زمان‌بندی و جزئیات دیگری از زمان راه‌اندازی این پروژه اعلام نشده است.
قوانین مرتبط با اینترنت ماهواره‌ای
کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات «مقررات حاکم بر حقوق سرزمینی ارائه خدمات ماهواره‌ای در ایران» را در جلسه ۳۰۳ خود مورخ ۰۸/۰۴/۱۳۹۹ تصویب کرد.
یکی از دلایل تصویب مقررات یادشده، برآمدن شرکت‌های ارتباطات فضایی فراهم‌آور دسترسی پهن‌باند به اینترنت ماهواره‌ای است که طیف وسیعی از خدمات سایبری را به عموم مشترکان زمینی ارائه خواهند کرد.
از منظر کمیسیون تنظیم مقررات و ارتباطات، ارائه خدمات ارتباطات فضایی در کشور مستلزم رعایت الزامات مقرراتی خاصی از سوی دارندگان شبکه‌های ماهواره‌ای است بنابراین «مقررات حاکم بر حقوق سرزمینی ارائه خدمات ماهواره‌ای در ایران» با هدف ایجاد ضمانت اجرایی برای سه مورد زیر تصویب شده است:
۱- ضمانت اجرایی برای ساماندهی ارائه خدمات ماهواره‌ای توسط دارندگان مجوز تاسیس و بهره‌برداری از شبکه ماهواره‌ای صادر شده از سوی یک کشور خارجی عضو اتحادیه «جهانی» مخابرات پس از احراز شرایط تعیین شده در این مقررات
۲- ضمانت اجرایی برای تامین نیاز زیرساخت ارتباطی کشور در کنار زیرساخت‌های موجود به ویژه توسعه کشوری ارتباطات با ایجاد زیرساخت فضایی در مناطق نیازمند تقویت زیرساخت ارتباطات زمینی
۳- ضمانت اجرایی برای تامین ارتباطات فضایی مشترکان به صورت مقرون به صرفه، پایدار و مورد اطمینان تحت شرایط فنی و تجاری مطلوب که در این مصوبه تبیین شده است.
قوانین کنترل‌گر و محدودکننده
کارشناسان معتقدند قوانین وضع شده برای اینترنت ماهواره‌ای از سوی رگولاتوری، در واقع پیش‌بینی ارائه آن به ایران بوده و بسیاری از بندهای آن، به شدت محدودکننده و کنترل‌گر هستند که در عمل می‌تواند ارائه قانونی اینترنت ماهواره‌ای را غیرممکن کند.
کیوان صداقتی کارشناس فناوری اطلاعات در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» اظهار کرد: همان زمان که موضوع اینترنت ماهواره‌ای مطرح شد و بسیاری عنوان کردند که تا زمان آماده بهره‌برداری شدن فاصله بسیاری وجود دارد، معتقد بودم که اینترنت ماهواره‌ای بسیار زودتر از آنچه تصور می‌شود مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و شرایط ارائه آن نیز آنقدرها که تصور می‌شود دشوار نیست.
او افزود: مدل ارائه اینترنت ماهواره‌ای هزینه بالایی دارد اما اجرای آن با اینترنت‌های کنونی تفاوت چندانی ندارد؛ تفاوت تنها درباره برد و فاصله بیشتر است.
این کارشناس فناوری اطلاعات از قوانینی که رگولاتوری ایران وضع کرده است، انتقاداتی دارد. او گفت: به طور کلی دو گروه در ایران در رابطه با اینترنت ماهواره‌ای واکنش‌هایی دارند؛ گروه سنتی که به محدودیت و کنترل اعتقاد دارند و گروه جدیدی که قوانین اینترنت ماهواره‌ای را ارائه دادند و بر اساس چارت عرضه‌شده، از دیدگاه کسب‌و‌کاری و اقتصادی به آن نگاه کرده‌اند.
صداقتی معتقد است قوانین وضع‌شده درباره اینترنت ماهواره‌ای اگرچه خوب است اما برخی از بندهای این قوانین موجب می‌شود دیگر بندها غیرقابل اجرا باشند. او تاکید کرد: بر اساس قوانین وضع‌شده سرویس‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای باید در ایران نمایندگی داشته باشند همان‌گونه که ایران تلگرام و گوگل را موظف کرده بود در ایران دارای نمایندگی باشند و مذاکراتی در این زمینه صورت گرفته بود.
صداقتی افزود: اگر چنین قانونی اجرایی شود و اینترنت ماهواره‌ای در ایران نمایندگی و فروشنده داشته باشد، این نمایندگی می‌تواند به راحتی اینترنت ماهواره‌ای را به مردم عرضه کند اما مشکل اینجاست که مفادی مبنی بر کنترل و محدودیت در قوانین مرتبط با اینترنت ماهواره‌ای وضع شده که جلوی رخ دادن اتفاقات مثبت را در این زمینه می‌گیرد.
ما تنها مصرف‌کننده‌ایم
او گفت: اگر از سیستم‌های بین‌المللی استفاده می‌کنیم باید این حقیقت را در نظر بگیریم که ما تنها مصرف‌کننده‌ایم و نمی‌توانیم برای سرویس‌دهندگان هر قانونی که بخواهیم وضع کنیم. اما در قوانین مرتبط با اینترنت ماهواره‌ای درج شده بود که ارائه‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای باید با دولت ایران در ارتباط بوده و هر اطلاعاتی که دولت خواست را به آنها ارائه دهند.
صداقتی افزود: از سوی دیگر در تعامل بودن دستگاه‌های قضایی با ارائه‌دهندگان اینترنت ماهواره‌ای اتفاق مثبتی است. از سوی دیگر حتی اگر از دیدگاه دولت ارائه اینترنت ماهواره‌ای غیرقانونی باشد باز هم ارائه و فروش آن به آسانی انجام خواهد شد.
جلوی ارائه اینترنت ماهواره‌ای را نمی‌توان گرفت
او تاکید کرد: دولت نمی‌تواند جلوی عرضه اینترنت ماهواره‌ای را بگیرد و به همین منظور برای آن قوانینی وضع کرده است تا آن را کنترل کند اما این قوانین برای اینترنت ماهواره‌ای که اسپیس‌ایکس ارائه می‌دهد تفاوت بسیار زیادی دارد.
صداقتی با اشاره به این حقیقت که هماهنگی دولت ایران با شرکت‌های آمریکایی عملا غیرممکن است بیان کرد: حتی اگر این هماهنگی هم وجود داشته باشد در صورتی که تخلفی رخ دهد، پیگیری آن بسیار طولانی خواهد بود.
او در رابطه با این شایعه که اینترنت ماهواره‌ای تنها روی آیفون قابل اجراست گفت: اگر این‌طور باشد اسپیس‌ایکس عملا نیمی از مشتریان خود را از دست می‌دهد. بسیار بعید است که این خبر حقیقت داشته باشد.
هراس‌های امنیتی
صداقتی درباره امنیت اینترت ماهواره‌ای بیان کرد: همواره اول حملات سایبری رخ می‌دهد و سپس راهکارهای امنیتی در نظر گرفته می‌شوند. در مورد اینترنت ماهواره‌ای مدل کنترل و امنیت آن با اینترنت معمولی بسیار متفاوت خواهد بود. بسیاری از شرکت‌ها مدعی شدند که اینترنت ماهواره‌ای ارائه خواهند کرد اما عدم کنترل منطقی موجب شد که شکست بخورند.
او افزود: روال اجرایی اینترنت ماهواره‌ای اسپیس‌ایکس این بود که هرچه تاکنون درباره اینترنت ماهواره‌ای شنیده‌اید فراموش کنید چراکه نسل جدیدی از اینترنت ماهواره‌ای در راه است.
صداقتی با اشاره به اینکه اصل ماجرای اینترنت ماهواره‌ای جمع‌آوری اطلاعات است بیان کرد: موضوع اصلی بر سر کنترل این قضیه است. اینترنت همواره در حال تغییر است، اکنون مدل ماهواره‌ای آن در راه است، چند سال بعد می‌تواند مدل بالن ارائه شود و سپس مدل دلون. مانند تلفن که همواره در تکامل بوده است. حتی شاید در آینده ایستگاه‌های فضایی ایجاد شوند که اینترنت به مردم ارائه می‌کنند. اکنون مشکل پوشش اینترنتی از برد زیاد و مسافت بالا حل شده است.
او افزود: ایران کشور خاصی است و اینترنت در ایران انحصاری است و نه خصوصی. به طور کلی قوانینی که درباره اینترنت ماهواره‌ای وضع شده است به نوعی از سر باز کردن بوده است. به مناسبات و شرایط ارائه سرویس دقت نشده است و فقط به این امر توجه کرده‌اند که اتفاق جدیدی افتاده است.
صداقتی تاکید کرد: احتمالا فاز نخست ارائه اینترنت ماهواره‌ای گران تمام شود و هنوز هیچ کاتالوگی وحود ندارد که برای استفاده از اینترنت ماهواره‌ای کدام ابزارها و سخت‌افزارها را باید در اختیار داشته باشیم. تنها گفته‌اند که اینترنت ماهواره‌ای قرار است به صورت وسیع در دنیا اجرا شود.
صداقتی در رابطه با مشکلات امنیتی گفت: مشکل اینجاست که مردم کشورمان امنیت ابتدایی را برای دستگاه‌های خود رعایت نمی‌کنند، حتی اگر هکرها نتوانند ماهواره‌ای که اینترنت ارائه می‌دهد را هک کنند که می‌توانند، هک کردن موبایل و کامپیوترهایی که به اینترنت ماهواره‌ای متصل می‌شوند برای هکرها بسیار راحت است.
دیدگاه