دکتر علی صفر ماکنعلی اپیدمیولوژیست بیماری های قابل انتفال حیوانی؛

چرا برخی از افراد مبتلا به کروناویروس علائم بالینی نشان می دهند، در حالی که برخی اینگونه نیستند؟

مانند همه ویروس ها، ویروس  SARS-CoV-2 عامل بیماری کووید ۱۹ برای تکثیر و زنده ماندن  باید وارد سلول میزبان شود.

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، دکتر علی صفر ماکنعلی اپیدمیولوژیست بیماری های قابل انتفال حیوانی و رئیس سازمان دامپزشکی کشور طی مطلبی نوشت:

مانند همه ویروس ها، ویروس  SARS-CoV-2 عامل بیماری کووید ۱۹ برای تکثیر و زنده ماندن  باید وارد سلول میزبان شود. به زبان ساده عفونت یعنی عامل وارد سلول بافت میزبان بشود و تکثیر پیدا بکند.

برای ایجاد عفونت توسط SARS-CoV-2، یک ذره بر روی پوسته بیرونی ویروس وجود دارد که با یک گیرنده پروتئین با نام ACE2 مانند قفل و کلید می چسبد. این گیرنده های ACE2  [۱]در ریه ها، کلیه ها، قلب و روده انسان مشاهده می شوند.

هنگامی که فرد به ویروس آلوده شده باشد ممکن است  تا ۱۴ روز طول بکشد تا علائم بالینی در او ظاهر شود  که این زمان بین ورود عامل تا زمان بروز  به عنوان دوره کمون بیماری  شناخته می شود. مدت زمان این مسیر از نقطه ورود عامل تا ایجاد عفونت و بروز علائم می تواند بسیار متفاوت باشد. سیستم ایمنی بدن برای تعیین این امر بسیار مهم است.

داشتن پاسخ ایمنی قوی در طی دوره کمون بیماری می تواند از بروز عفونت جلوگیری کند و می تواند مقدار واقعی ویروس را در بدن کاهش داده و از ورود آن به ریه ها جلوگیری کند.

خطوط دفاعی سیستم ایمنی بدن

بطور خلاصه می توان گفت که سیستم ایمنی بدن ما دارای دو خط دفاعی در برابر ویروس ها می باشد

خط دفاع اول، سیستم ایمنی ذاتی ( (innate system است و شامل موانع فیزیکی مانند پوست و غشاهای مخاطی (پوشش گلو و بینی)، پروتئین ها و مولکول های مختلف موجود در بافت ها و همچنین برخی از گلبول های سفید است که به ارگانیسم های مهاجم حمله می کنند. این پاسخ ایمنی کلی ، غیر اختصاصی بده و به سرعت فعال می شود.

کودکان دارای سیستم ایمنی کامل نیستند، اما یک فرضیه برای توضیح اینکه چرا به  بیماری COVID-19 بیمار نمی شوند  یا بسیار کم بیمار می شوند این است که پاسخ ایمنی ذاتی آنها به کروناویروس نسبت به بزرگسالان بیشتر است. این موضوع می تواند به کاهش بار ویروسی منجر شود – مقدار ذرات ویروس موجود در بدن – زیرا آنها می توانند ویروس را سریعتر حذف و پاک کنند.

خط دوم دفاع ، پاسخ ایمنی تطبیقی یا adaptive immune response  است. این دفاع مدت  طولانی تری را طی می کند اما یک بار ایجاد می شود و در ریشه کن کردن یک عفونت خاص هنگام مواجهه مجدد با آن بسیار کارآمد است. تغییرات ژنتیکی بسیار خاص در برخی افراد ممکن است در نحوه ابتلا به بیماری آنها نقش داشته باشد. با ایجاد یک پاسخ ایمنی تطبیقی اولیه، بدن به نظر می رسد ویروس را در دوره کمون بشناسد و با آن مبارزه کند و بر آن چیره شود. البته  یک فرد به طور کلی باید سالم باشد تا بتواند پاسخ ایمنی مناسبی به عفونت بدهد.

ویروس SARS-CoV-2  از طریق بینی، چشم ها و گلو می تواند راه خود را به سمت پایین دستگاه تنفسی به ریه ها برساند. در ریه ها، بر روی گیرنده های ACE2 می چسبد و تکثیر خود را ادامه می دهد، و باعث ایجاد پاسخ های ایمنی بیشتر برای کشتن و پاک کردن سلول های آلوده شود. مقدار ویروسی که به عمق  ریه ها می رسد یکی از مهمترین عوامل مهم درتعیین میزان بیماری زایی  باشد.

با ادامه نبرد بین ویروس و پاسخهای سیستم ایمنی، در مجاری هوایی سیستم تنفسی مقادیر زیادی مایعات تولید و  کیسه های هوا را پر می کنند و فضای کمتری برای انتقال اکسیژن به جریان خون و از بین بردن دی اکسید کربن باقی می گذارند و متعاقبا علائم ذات الریه، مانند تب، سرفه با خلط و تنگی نفس ظاهر می شود.

برای برخی از افراد ، پاسخ ایمنی بیش از حد یا طولانی است و باعث می شود که به عنوان “طوفان سایتوکین” شناخته  شود. سیتوکین ها گروهی از پروتئین ها هستند که پیام هایی را به سلول های سیستم ایمنی بدن ارسال می کنند و به پاسخ ایمنی لازم کمک می کنند. طوفان سایتوکین یک واکنش بیش از حد فاجعه بار است که باعث التهاب و آسیب اعضای بدن می شود و  می تواند کشنده باشد.

در مبتلایان به COVID-19  سندرم حاد تنفسی بوجود می آید  بنحوی که  مایعات در ریه ها جمع می شوند. این شایع ترین علت مرگ ناشی از SARS-CoV-2 عامل بیمایر کووید ۱۹ است.

در افراد سالخورده و مبتلایان به اختلالات مزمن ریوی مبتلا به عارضه حاد تنفسی می شوند و غالبا می میرند. در حال حاضر تصور می شود که این گروه از افراد دارای گیرنده های ACE2 کمتری در ریه های خود باشند.

رابطه معکوسی بین تعداد گیرنده های ACE2 و طوفان های سایتوکین وجود دارد در کودکان بدلیل بیشتر بودن گیرنده های سایتو کین احتمال بروز طوفان های سایتوکین خیلی کمتر از بروز آن در سالخوردگان می باشد

برخی از مطالعات نشان داده اند که افراد مبتلا به COVID-19 درست قبل و اندکی پس از شروع علائم، بار ویروسی بسیار  بالایی دارند. این نشان می دهد که آنها می توانند ۴۸ ساعت قبل از بروز علائم و در زمان بالینی بیماری،  ویروس را منتقل کنند.

اما با این حال تا حال حاضر هیچ شواهد قابل قبولی وجود ندارد که تایید بکند که  افرادی که هرگز علائم بروز نمی دهند قادر به انتقال ویروس هستند.

با این حال اپیدمیولوژیست ها و محققان علوم پزشکی بطور شبانه روزی در تلاش هستند  تا رابطه پیچیده بین سیستم ایمنی بدن انسان و ویروس  SARS-CoV-2  عامل بیماری کووید ۱۹ را درک کنند.

[۱] پروتئینی است که در سطح بسیاری از انواع سلول وجود دارد این آنزیمی است که پروتئین های کوچک ایجاد می کند

Share