اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، به مناسبت «روز رشت» با دکتر رضا میرمعنوی، هنرمند پیشکسوت استان گیلان صحبت کردیم و نظارت وی را در زمینه‌های مختلف جویا شدیم.

در زیر متن گفتگوی دیارمیرزا با دکتر میرمعنوی را مطالعه می‌کنید:

دیارمیرزا: ۱۲ دی روز به عنوان روز رشت نامگذاری شده، چنین نامگذاری می‌تواند به ارتقای فرهنگ رشت و نشان دادن ابعاد تاریخی رشت به مردم کمک کند؟

میرمعنوی: فکر می‌کنم تاریخچه شهر رشت را عاشقان این دیار یشمینه‌پوش بخوبی واقفند و می‌دانند که قدمت رشت به چندین قرن میرسد و از سال ۱۰۰۴ هجری قمری توسط شاه عباس به مرکز گیلان نامگذاری شد و بدلیل جمعیت فراوانش مهم‌ترین شهر شمال ایران محسوب گردید.

دهخدا می‌گوید رشت درسال ۹۰۰ هجری ساخته شد و کلمه رشت به حردف ابجد ۹۰۰ هجری را گواه می‌دهد. رشت در گذشته شهر تجارت ابریشم نام داشت و به همین خاطر تجار و بازرگانان بسیاری از اقصی نقاط جهان به اینجا کشاند و رفت‌وآمد خارجیان تاثیر گسترده‌ای در منش، رفتار، آداب و علم مردم این منطقه بر جای گذاشت.

روز رشت، روز باشکوهی است

اما اینکه ۱۲ دی ماه روز (رشت) نامیده شد، بنظرم روز با شکوهی است. در این روز مردم شهر من از پیر و جوان، خرد وکلان، با شورونشاط وصف ناپذیری به هم سلام و شاد باش می‌گویند، از احوالات یکدیگر با خبر می‌شوند و خرسند از اینکه روز رشت عیدی شده است برای شادی، هیجان و نشاط، لباس‌های نو و محلی بر تن می‌کنند و جشن و سرور زیبایی سر می‌دهند و آن روز را برای خود و جهانیان خاطره انگیز می‌سازند.

طبعا آن دسته از مردم شهر من که اطلاعات و دانش کمتری نسبت به رشت دارند وادار می‌کند تا از سر کنجکاوی یاد بگیرند که در شهر آب و آینه، گل و ریحان، رشت همیشه قهرمان چه می‌گذرد و چگونه قادر است با جاذبه‌های مسحور کننده خود توجه جهانیان را به خود معطوف کند.

دیارمیرزا: روند فعالیت‌های برگزار شده طی این سالها به مناسبت روز رشت چگونه ارزیابی می‌کنید؟

میرمعنوی: شورای محترم شهر رشت و شهردار وقت به کمک سازمان فرهنگی، ورزشی، اجتماعی خود طی فراخوانی برنامه با شکوهی طراحی کردند و هنرمندان شهر رشت بی هیچ منتی حضور یافتند و تلاش داشتند تا زیبایی‌های فرهنگی و قومی این منطقه را به مردم رشت نشان دهند، که در نخستین برنامه برگزاری بنده حقیر هم همراه و همپای مراسم بوده‌ام اما متاسفانه ماجرایی پیش آمد که با دخالت بزرگان شهر و به ویژه امام جمعه محترم وقت، بخیری پایان گرفت.

می‌توانیم جشن روز رشت را جهانی کنیم

اما معتقدم که ما می‌توانیم این جشن را جهانی کنیم و در صورت یگانه بودن مسولان فرهنگی، هنری، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کلانشهر رشت می‌شود جشن عظیمی را برپا کرد که در شأن و منزلت مردم دیار من باشد که حتی جهانیان نیز برای مشاهده و شرکت در آن به اینجا بیایند و رشت جایگاه فرهنگی خود را بدرستی پیدا کند.

دیارمیرزا: مردم گیلان اخیرا به ساخت برخی فیلم‌ها و سریال‌ها اعتراض کردند و اعتقاد داشتند این فیلم‌ها و سریال‌ها به فرهنگ گیلان توهین کرده اند، دلایل به وجود آمدن چنین فضایی را در چه چیزی می‌بینید؟

سریال وارش بغض خفته در گلوی مردم گیلان را بیدار کرد

میرمعنوی: متاسفانه پخش سریال وارش از شبکه ۳ سیما بغض خفته در گلوی مردم گیلان را بیدار کرد و باعث شد تا اعتراضات گسترده‌ای انجام گیرد. سریال وارش از آنجایی‌که برداشت شده از یک رمان خارجی و تبدیل آن به حال و هوای گیلان بود لاجرم تناقض‌های تاریخی، فرهنگی و قومی را بدنبال داشت و خشم مردم دیار مرا بر انگیخت.

تاریخ تمدن گیلان بیش از ۷۰۰۰ سال می‌باشد و طی این مدت هیچ اجانبی جرات تعرض به این منطقه را نداشت، تنها یکبار هلاکو خان مغول به گیلان حمله کرد که ۱۰۰۰ سرباز از تولمات در سواری و پرورش اسب مهارت داشتند لشگر مغولیان را به عقب نشینی وا داشتند و این در خاطرات ناپلئون بناپارت آمده است. لذا گیلان و مردمانش فرصت یافتند تا به انواع علوم و فنون و هنر مجهز شوند.

 گاف‌ها فقط شامل گیلان نبوده و سابقه‌دار است

پر واضح است که در صد بیسوادی گیلانیان در حد صفر است و واکنش آنها در مقابل تضاد فرهنگی و قومی به طریقی که مشاهده شد انجام گرفت.

بنظر من کار کارشناسی و نظارت در صداوسیما بیشتر به فنون و تکنیک ساختاری معطوف می‌شود و قوای فرهنگی، تاریخی و قومی ناچیز جلوه می‌کند. لذا اشتباهاتی از این دست رخ می‌دهد که باید بسرعت فکری در این خصوص در صداوسیما صورت گیرد. ناگفته نماند که از این دست گاف‌ها فقط شامل گیلان نبوده و سابقه‌دار است.

دیارمیرزا: آیا صداوسیما گیلان تاکنون توانسته آداب و فرهنگ و رسوم گیلان را به نمایش بگذارد؟

محققین و کارشناسان خبره به دلایل متعدد دیگر حاضر نیستند با صداوسیما کار کنند

میرمعنوی: فکر می‌کنم به تبع آنچه گفته شد در مراکز استان‌ها به مراتب کار کارشناسی فرهنگی ضعیف‌تر است. البته اینکه بگوییم در مرکز گیلان کاری صورت نگرفته دور از عدالت است، لکن موثر نبوده است.

محققین و کارشناسان خبره به دلایل متعدد دیگر حاضر نیستند با صداوسیما کار کنند از اینرو تولیدات نازل عرضه می‌شود و مهم‌ترین دلیل اینکه مردم ما به شبکه‌های جهانی پناه آوردند فقر تولیدات داخلی است.

دیارمیرزا: به نظر شما هنرمندان گیلانی در نشان دادن فرهنگ غنی گیلان توانسته‌اند نقش خود را به درستی ایفا کنند؟

هر اثر فاخر و ایده‌آل نیاز به سرمایه‌گذاری ایده‌آل و آدم‌های فاخر دارد | دلایل مختلفی است که سبب شد فرهنگ غنی گیلان در خوابگاه تاریخی بیارامد

میرمعنوی: اگر از حوزه صداوسیما خارج شویم و به تئاتر و سینما بیاندیشیم باید بگویم تولید هر اثر فاخر و ایده‌آل نیاز به سرمایه‌گذاری ایده‌آل و آدم‌های فاخر دارد تا اثری فاخری تولید شود.

جست و گریخته در حوزه تئاتر فعالیت‌هایی صورت گرفته که کافی نیست و از آنجاییکه مسولان فرهنگی و هنری توان مالی ندارند و اسپانسرینگ هم اشتیاقی برای سرمایه‌گذاری در شهرستان‌ها از خود نشان نمی‌دهند و دلایل بسیار دیگر دست به دست هم داده تا فرهنگ غنی گیلان در خوابگاه تاریخی بیارامد.

لازم به ذکر است که نیروهای کار بلد و کافی در استان ما برای تولیدات فرهنگی وجود دارد که در صورت همیاری، آثار ماندگاری ساخته خواهد شد که مایه فخر و مباهات باشد.

دیارمیرزا: رسانه‌ها چه مقدار می‌توانند در پررنگ‌تر شدن فرهنگ گیلان ایفای نقش کنند؟

مهمترین واکنش رسانه‌ای به سریال وارش توسط دیارمیرزا صورت گرفت

میرمعنوی: رسانه های مکتوب و الکترونیکی و… بنیه کافی برای انعکاس رخدادهای فرهنگی و هنری ندارند زیرا به تنهایی اداره می‌شوند و فاقد کارشناسان لازم می‌باشند. نمونه‌اش بازتاب هجمه فرهنگی وارش در رسانه‌های گیلان به حداقل ممکن بوده است. شاید مهمترین واکنش رسانه‌ای در این مورد سایت دیارمیرزا بوده است که می‌شود حس مسولیت رسانه‌ای را در این سایت خبری مشاهده کرد.

ناگفته نماند که مشکل مالی رسانه‌ها باعث می‌شود تا وظیفه رسانه شکل نگیرد. اگر جامعه فرهنگی و هنری جایگاهی در نقد رسانه‌ای داشت بطور حتم گیلان شاهد آثار فاخر و غنی در سطوح مختلف می‌شد.

دیارمیرزا: به نظر شما زبان گیلکی هنوز جایگاه گذشته خود را حفظ کرده است؟ اگر خیر چه کارهایی باید برای حفظ زبان گیلکی نماییم؟

زبان گیلکی بی‌رقیب است | اگر آثاری زبان گیلکی باقی مانده بخاطر تلاش پیشینیان بوده است

میرمعنوی: زبان گیلکی، جذاب، شیرین و بخاطرداشتن مصوت‌ها و آواهای دلپذیر در نوع خود بی‌رقیب است. مردم گیلان در گذشته از زبان گیلکی در مراوادات روزمره استفاده می‌کردند و اگر آثاری از این زبان باقی مانده بخاطر تلاش پیشینیان بوده است.

از آنجایی‌که استعمار همواره تسلط خود را بر اقوام و ملل، اختلاف بین آنها می‌داندکه مهم‌ترینش زبان است لذا زبان‌های اقوام مختلف را با ساختن جوک‌ها و مطایبه‌ها به تمسخر گرفتند تا خاصیت زبان و اصالت را منفعل کنند.

باید عظمت و بزرگی تاریخی و فرهنگی و قومی گیلانیان به نسل جدید آموخت

 لهجه ازبین رفته است. چون فارسی را خوب تکلم می‌کنند و این غم بزرگی است که باید هر چه زودتر چاره اندیشی کرد. به نظر من باید عظمت و بزرگی تاریخی و فرهنگی و قومی گیلانیان به نسل جدید آموخت و این وظیفه سازمان‌های مربوطه و خانواده‌هاست.

نسل جوان ما آنگاه که بداند هویت بزرگی در میان ملل مختلف دارد همواره برخود و زبان خود فخر و مباهات می‌کند در این صورت است که زبان گیلکی جایگاه واقعی خود را پیدا می‌کند.

باقی بقایتان