بریتانیا، فرانسه و آلمان مکانیزم ماشه برجام را فعال کردند
کمتر از ده روز پس از گام پنجم ایران در عدول از مسئولیت‌های مربوط به توافق جامع هسته ای، برجام، سه کشور اروپایی امضاکننده برجام، «مکانیسم ماشه» را علیه تهران فعال کردند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا سران سه کشور اروپایی عضو برجام در بیانیه‌ای مشترک اعلام کرده‌اند مکانیسم موسوم به «ساز و کار حل و فصل اختلافات» در برجام را به جریان انداخته‌اند.
سه کشور اروپایی در این بیانیه آمیخته به ادعاهای اثبات‌نشده گفته‌اند: «ما به عنوان وزیران خارجه فرانسه، آلمان و پادشاهی متحده به همراه شرکای اروپایی‌مان منافع امنیتی مشترکی داریم. یکی از آنها، حفظ نظام منع اشاعه هسته‌ای و اطمینان یافتن از این است که ایران هرگز اقدام به ساخت سلاح هسته‌ای نمی‌کند.»
آنها در ادامه درباره توافق هسته‌ای برجام نوشته‌اند: «برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) همان‌طور که سران کشورهای ما به روشنی ابراز کرده‌اند نقشی کلیدی در این خصوص بازی می‌کند. برجام یکی از دستاوردهای کلیدی دیپلماسی چندجانبه و معماری نظم اشاعه جهانی است.»
وزیران خارجه سه کشور بار دیگر لفظاً از تصمیم دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا انتقاد کرده‌اند. در این بیانیه آمده است: «ما، آشکارا پشیمانی و نگرانی خودمان را از تصمیم ایالات متحده برای خروج از برجام و احیای مجدد تحریم‌ها علیه ایران ابراز کرده و از مه ۲۰۱۸ در راستای حفظ این توافق با هم همکاری کرده‌ایم.»
توافق هسته‌ای برجام سال ۲۰۱۵ میان ایران و پنج کشور عضو شورای امنیت به علاوه آلمان (موسوم به گروه ۱+۵) حاصل شد. دولت آمریکا به ریاست دونالد ترامپ، اردیبهشت‌ماه سال گذشته این توافق مورد تأیید شورای امنیت را نقض کرده و از آن خارج شد.
آمریکا پس از خروج از برجام تمامی تحریم‌های تعلیق‌شده ذیل این توافق را احیا کرده است. کشورهای اروپایی پس از خروج آمریکا به هیچ یک از وعده‌های خود برای جبران تبعات این خروج عمل نکرده‌اند.
علی‌رغم این، وزیران خارجه تروئیکای اروپا مدعی شده‌اند که تعهداتشان را به طور کامل اجرا کرده‌اند. در بخشی از این بیانیه مشترک آمده است: «سه کشور اروپایی به طور کامل به تعهدات برجامی‌شان از جمله رفع تحریم‌ها به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام پایبند بوده‌اند. ما علاوه بر رفع همه تحریم‌ها که طبق تعهدات ما ذیل توافق انجام شده، تلاش‌های بی‌امانی برای حمایت از تجارت مشروع با ایران، از جمله از طریق مکانیسم اینستکس انجام داده‌ایم.»
بعد از خروج آمریکا از برجام و خلف وعده اروپا در برخوردار کردن ایران از مزایای توافق هسته‌ای تهران تعهداتش ذیل برجام را کاهش داده است. تهران تأکید کرده این تعهدات ذیل بندهای توافق انجام شده‌اند و به معنای نقض توافق نیستند.
وزیران خارجه کشورهای اروپایی نوشته‌اند: «ما این استدلال را که ایران حق کاستن از پایبندی خود به برجام دارد قبول نداریم. ایران بر خلاف بیانیه‌هایش، هیچ‌گاه مکانیسم حل اختلاف را فعال نکرده و هیچ دلیل قانونی برای توقف اجرای مفاد توافق را ندارد.»
کشورهای اروپایی علی‌رغم این در یکی از بندهای بیانیه خود مدعی شده‌اند فعال کردن مکانیسم حل و فصل اختلاف را به منظور حفظ توافق انجام داده‌اند.
بر اساس یکی از مهم ترین بندهای مندرج در توافق جامع هسته ای، سازوکار حل اختلاف که «مکانیسم ماشه» نیز خوانده می‌شود به طور خودکار می‌تواند در نهایت تمام تحریم‌های بین‌المللی گذشته ایران را بار دیگر فعال کند.
سازوکار حل اختلاف پیش‌بینی شده در برجام، ضامن اجرای تعهدات این توافق است. بر مبنای این سازوکار، در صورت مطرح شدن ادعای نقض برجام، این موضوع به کمیسیون مشترک ارجاع داده شده و این ادعا در سطح وزرا و هیات مشورتی بررسی می‌شود. در صورتی که رضایت طرف مدعی نقض مفاد توافق در این مرحله کسب نشود، قطعنامه‌های تحریمی سابق شورای امنیت علیه ایران بازخواهند گشت.
ژوزپ بورل: امیدوارم صمیمانه بتوانیم راهی برای عبور از بن‌بست امروز بیابیم
ژوزپ بورل، نماینده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در واکنش به تصمیم سه کشور اروپایی عضو برجام، بیانیه‌ای صادر کرد.
در بیانیه آقای بورل می خوانیم: « امروز نامه ای از وزرای امور خارجه فرانسه ، آلمان و بریتانیا دریافت کرده ام که درمورد موضوع مربوط به اجرای تعهدات ایران تحت برنامه جامع اقدام مشترک (JCPOA) به کمیسیون مشترک برای حل و فصل از طریق مکانیزم حل اختلاف مندرج در بند ۳۶ توافق نامه است. من به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک، بر روند مکانیزم حل اختلاف نظارت خواهم کرد.
هدف این سازوکار حل مسائل مربوط به اجرای توافق نامه در چارچوب کمیسیون مشترک است. در این راستا ، من به هدف وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا برای حفظ برجام به امیدی که صمیمانه بتوانیم راهی برای عبور از بن‌بست امروز از طریق گفت‌وگوی دیپلماتیک سازنده بیابیم، اعتقاد دارم. مکانیسم حل و فصل اختلافات از طرف همه به تلاش های جدی نیاز دارد.برجام موفقیت چشم گیر دیپلماسی چند جانبه پایدار پس از سال ها مذاکره است. با توجه به تشدید تنش های خطرناک در خاورمیانه اعتقاد دارم حفظ برجام حیاتی تر از همیشه است.»
بوریس جانسون: آمریکا طرح جدیدی برای جایگزینی برجام ارائه دهد
بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، روز سه‌شنبه از ایالات متحده خواست تا «طرح جدیدی» برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای ارائه کند.
نخست وزیر محافظه‌کار بریتانیا در گفت‌وگو با شبکه جهانی بی‌بی‌سی درباره توافق هسته‌ای ایران و قدرتهای بزرگ جهان گفت که بریتانیا تا زمانی که «جایگزینی» برای توافق موجود پیدا شود از آن حمایت می کند. او همچنین افزود که برجام از نگاه آمریکا یک «توافق ناقص» به شمار می‌رود.
شونا موری، خبرنگار یورونیوز در لندن درباره این موضوع می‌گوید: «با وجود آنکه بوریس جانسون در نهایت بر حمایت دولت از توافق کنونی با ایران تاکید کرد اما لحن وی، امروز به میزان قابل توجهی درباره این موضوع تغییر کرده است.»
نخست وزیر بریتانیا در همین مصاحبه افزود که مهمترین موضوع اکنون این است که تنش‌ها در منطقه خاورمیانه کاهش یابد چرا که مردم منطقه خواستار درگیری نظامی نیستند. او تاکید کرد که بریتانیا خواستار درگیری نظامی بین ایران و ایالات متحده آمریکا نیست.
در حالی که پس از انتشار این خبر، توافق سه طرف اروپایی برجام برای فعال کردن سازوکار حل اختلاف برجام روشن اعلام شد، شماری از سیاستمداران اروپایی از رویکرد آمریکا گرایانه بوریس جانسون انتقاد می‌کنند.
دیدگاه