چگونه بخریم؟ چگونه بفروشیم؟

رضا سیف پور (مدرس سواد مالی و کار آفرینی):

در شرایط متلاطم اقتصادی، اغلب مردم، از فعالان بازار و سهام گرفته تا افراد عادی جامعه، همواره نگران از بین رفتن اصل سرمایه خود هستند و دوست دارند تا کارشناسان به آنها بگویند که چه بخرند؟ چه بفروشند؟ کی بخرند؟ کی بفروشند؟ تا سرمایه‌شان هدر نرود و یا بر سرمایه شان افزوده شود این پرسش‌ها اگرچه خیلی ساده هستند اما در واقع عصاره تمام تفکر اقتصاد جامعه است. از اینرو مشاوران برای پاسخ درست خود ممکن است حق مشاوره‌های گزافی هم از شما بگیرند. ما در این نوشتار کوتاه می‌خواهیم قواعد ساده خرید و فروش در بازار سرمایه را برایتان ترسیم کنیم که حتی اگر دسترسی به چنین مشاورانی هم نداشتید خود قادر باشید در کسب وکار و یا سرمایه گذاری‌تان درست‌ترین تصمیم‌ها را بگیرید.

فعالان حوزه بورس در این موارد از اصطلاحی به نام «تحلیل تکنیکال» و «خرید و فروش تکنیکال» استفاده می‌کنند. این اصطلاحات در واقع معرف نوعی نگرش به بازار و سپس تصمیم گیری و اقدام مناسب است که می‌تواند علاوه بر بازار بورس، در دیگر حوزه‌های کسب و کار یا سرمایه گذاری هم مفید و مؤثر واقع شود.

برای اینکه بتوانید به تحلیل تکنیکال در بازار دست پیدا کنید باید به سه اصل باور داشته باشید:

۱- همه چیز در قیمت‌ها لحاظ می‌شود. این یعنی آنکه قیمت یک کالا تابعی از عرضه و تقاضا است و این عرضه و تقاضا خود تابعی از عوامل مختلف سیاسی، اجتماعی، روانی بازار و … است. لذا به شما توصیه می‌کنم در گام اول سعی کنید بازار کسب و کار خود و عوامل مؤثر بر آن را به درستی بشناسید و پس از آن روند تغییرات این فاکتورهای مؤثر بر عرضه و تقاضا را به دقت کنترل کنید.

۲- تغییر قیمت‌ها براساس روندی مشخص است. معنی این جمله آن است که قیمت‌ها تمایل دارند تحت هر شرایطی به روند فعلی خود ادامه دهند اما این تمایل تا زمانی ادامه دارد که عوامل بازدارنده، حرکت آنها را متوقف نکند و یا عواملی دیگر باعث شتاب بخشیدن به روند موجود نشود. پس در تحلیل تکنیکال بازار و کسب وکار خود به روند قیمت و عوامل مؤثر بر تغییر آن روند هم دقت کنید. تا زمانی که همه چیز خوب است بگذارید به خوبی ادامه یابد و در عین حال مراقب چراغ خطرهای بازار باشید.

۳- تاریخ تکرار می‌شود. معنی این جمله ساده در کسب و کار آن است که اگر بتوانید به روند تغییرات در یک دوره دست پیدا کنید بی شک می‌توانید منتظر باشید همان اتفاق، در سال آتی و در همان دوره زمانی مجدداً تکرار شود. مثلاً افزایش قیمت سکه و طلا در ایام شاد سال همچون اعیاد مذهبی و نوروز امری قابل تکرار است و همینطور افت قیمت طلا در ایام سوگواری.

اگر این سه اصل را به درستی درک کنید و به آن وفادار باشید می‌توان گفت شما به تحلیل تکنیکال بازار دست یافته‌اید و می‌توانید به شیوه تکنیکال در باره خرید و فروش کالا یا سهام خود تصمیم بگیرید. با اینحال به این توصیه‌های ساده هم توجه کنید:

• انعطاف پذیر باشید آنقدر که بتوانید به راحتی از یک گروه بازار به گروه دیگر وارد شوید. گاهی خودرو، گاهی سهام، گاهی مسکن و گاهی ارز.
• سرعت عمل داشته باشید. اگر الان موقع خرید است فوراً بخرید واگر به این نتیجه رسیدید که باید بفروشید درنگ نکنید. بازار منتظر شما نمی‌ماند.
• بهترین زمان فروش همیشه بهترین زمان سود نیست. گاهی برای جلوگیری از ضرر باید بفروشید. به عنوان مثال توصیه ما، زمانی که دلار به ۱۵ تومان رسیده بود فروش فوری دلارها بود. کسانی که طمع کردند نتوانستند دلارشان را ۱۱ تومان هم بفروشند.
• اگر در معامله‌ای ضرر کردید لزومی ندارد آنقدر در همان گروه معاملاتی بمانید تا ضرر شما جبران شود. یاد بگیرید که ضرر کمتر بهتر از ضرر بیشتر است. معمولاً اگر کالا یا سرمایه شما مثلاً سکه یا ارز، با ده درصد ضرر مواجه شد بهتر است فوراً از آن بازار خارج شوید.
• اگر در یک حوزه دچار ضرر شدید، علت ضرر خود را به درستی کشف کنید. آنگاه وارد خرید و فروش جدید شوید.

 در پایان یاد آوری می‌کنم که در بازار، حتماً باید از مشاوره دیگران استفاده کنید اما بهترین کسی که می‌تواند زمان خرید و فروش را تعیین کند خود شما هستید. پس سعی کنید سواد مالی و قدرت تحلیل اقتصادی خود را بالا ببرید.