دیارمیرزا گزارش می دهد:

همه چیز در خصوص شال | میراث فرهنگی‌ای که به کار نیامد

شال از پشم گوسفند و بره تهیه میشود و نوع پاییزه آن مرغوب تر است. پشمهای چیده شده پس از برگزاری مراسم پشم چینی گوسفندان که بوسیله مردان انجام میشود و به رمه بری معروف است شسته شده و در آفتاب بر روی پارچه ای نخی خشک میشوند.

اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا، شال، پارچه ای پشمی است که بویژه بوسیله مردم مناطق تالش نشین مورد استفاده قرار میگیرد. لباسهایی که از این پارچه با الیاف طبیعی بدست می آید در فصول سرد سال گرمی بخش تن مردم و بخصوص عشایر منطقه بوده و هست.

شال از پشم گوسفند و بره تهیه میشود و نوع پاییزه آن مرغوب تر است. پشمهای چیده شده پس از برگزاری مراسم پشم چینی گوسفندان که بوسیله مردان انجام میشود و به رمه بری معروف است شسته شده و در آفتاب بر روی پارچه ای نخی خشک میشوند.

بقیه کار بر روی پشم توسط زنان انجام میگیرد؛ آنها پشم را بوسیله شانه ای فلزی میریسند و با دوکی چوبی تبدیل به نخ میکنند. نخ پشمی بوسیله چرخ دستی ریسندگی به صورت کلافی در می آید و با دستگاه شال بافی و یا به صورت زمینی بافته میشود. مرحله بعدی کار ورز دادن پارچه بافته شده با پا زدن است که عمدتا کار مردان است. پا زدن موجب تنیده شدن تار و پودهای شال میشود. این پارچه که هر طاقه آن ۴۰۰ هزار تومان ارزش گذاری میشود جایگاه ویژه ای در بین مردم محلی دارد. نوع پشم بره آن به دلیل نرمی خواهان زیادی دارد.

کلاه، کت، شلوار، جلیقه، جوراب و کمربند از جمله لباسهایی هستند که از شال تهیه میشوند.

رنگ شال بستگی به پشم گوسفندان دارد و تاکنون چهار رنگ سفید، سیاه، قهوه ای و آبی کبود از این پارچه دیده شده است.

دوخت لباس از آن نیاز به مهارت بالای خیاط دارد. مشهورترین افراد روستاهای گردشگرپذیر سوباتان و آق اولر(نوئه ده) معروف خیاطی و ابراهیم شبرنگ هستند که به کار خیاطی و تولید لباس شال می پردازند.

متاسفانه عدم اقبال نسل جدید بومی به ارزشهای محلی موجب شده تا تخصص شالدوزی با خطر نابودی مواجه شود. استادکارها با داشتن سن بالا تنها کسانی هستند که هنر گذشته را زنده نگاه داشته اند. صفحات اینترنت پر از تصاویر آنهاست ولی با رفتن آنها این صنعت دستی نیز به خاطره ها می پیوندد. لزوم داشتن محصولات بومی گردشگری در روستاهای اینچنینی ایجاب میکند تا صنایع دستی مورد توجه قرار گرفته و توسعه یابد. امروزه بازار سوباتان با داشتن دهها مغازه فعال که بیشتر به فروشگاهای مواد غذایی بسته بندی شده، گوشت گوسفند، چایخانه و قلیانسرا اختصاص پیدا کرده تنها دو واحد مرتبط با صنایع دستی دارد که شامل خیاطی و پالان دوزی می شود. معروف خیاطی همچنان با چرخ خیاطی پدالی و اتوی زغالی کار میکند و تمام مدت زمان بهار،تابستان و ابتدای پاییز را در اینجا میگذراند.

بازار آق اولر که در گذشته ۲۵ واحد مجتمع داشته امروزه چند مغازه دور از هم دارد. ساختمان قدیمی برجای مانده تعدادی از آنها هنوز هم بوی اثری از فرهنگ دارد. ابراهیم شبرنگ آخرین شال دوز این روستای ییلاقی تالش تاکنون نتوانسته هنر خود را به دیگران بیاموزد و با داشتن بیش از هفتاد سال به تنهایی در آق اولر کار میکند.

حضور جدی میراث فرهنگی در تالش و برپایی پایگاه پژوهشی و حفاظتی به جز مواردی، چندان به کار نیامده است. مرکزی که میتوانست به ترویج ارزشهای مرتبط با سازمان خود بپردازد در کنار بازار آق اولر نتوانست محلی برای احیای هنر و صنعت گذشته باشد.

جالب است بدانیم با وجود ورود هزاران گردشگر که عمدتا داخلی هستند تنها دغدغه فعالان تامین وسیله حمل و نقل، اسکان و غذا است و ظرفیت بزرگ صنایع دستی همچون شال که چند دست شغل ایجاد میکند نادیده گرفته میشود و این مناطق بیکار نیز دارند.

Share