ویژگیهای یک شهردار
سازمان اسکان بشر وابسته به سازمان ملل متحد از سال ١٩٩۵ آموزشهایی برای رهبران شهری ارایه میکند و در آن به رهبران شهری قابلیتهای ضروری و کلیدی را یاد میدهد
یکی از موضوعات مهم در مدیریت شهری این است که شهردار نباید دارای ویژگیهای صرفا سیاسی باشد. سازمان اسکان بشر وابسته به سازمان ملل متحد از سال ١٩٩۵ آموزشهایی برای رهبران شهری ارایه میکند و در آن به رهبران شهری قابلیتهای ضروری و کلیدی را یاد میدهد. در یکی از گزارشهای اصلی این آموزشها ١٠ قابلیت کلیدی به عنوان ویژگیهای رهبران شهری به ویژه شهردار بیان شده است. گمان میکنم اکثریت شهرداران ما در زمینه این قابلیتها با مشکلات جدی روبه رو هستند. من در اینجا این قابلیتهای کلیدی را مختصرا توضیح میدهم و گمان میکنم از اینکه کشور ما در حال ایجاد تحول اساسی برای مدیریت شهری است ضرورت دارد که رهبران شهری آموزش لازم برای فراگیری این قابلیتها را انجام دهند.
برقراری ارتباط: یک رهبر شهری به ویژه شهردار باید تکنیکها و مهارتهای لازم برای ارتباط نوشتاری و شفاهی را بداند که با مردم و مدیران حوزه خود چگونه سخن بگوید یا اینکه در رسانهها از چه زبانی استفاده کند. مهارتهای لازم برای ارتباط از طریق اینترنت و رسانهها را متناسب با مسوولیتش به عنوان رهبر شهری بیاموزد. سواد رسانهای برای یک رهبر شهری یعنی توانایی او برای تجزیه و تحلیل رسانهها و سخن گفتن متناسب در رسانهها.
تسهیلگری: یک مدیر شهری باید این توانایی را داشته باشد که تضادهای بین فرد و بین گروهی را به طور مناسبی حل کند. جلسات گوناگون را با نوعی توانایی خاص برای هماهنگ کردن و ایجاد ارتباط و زبان مشترک برای اعضای جلسه متناسب با برنامههای شهری به دست آورد. او باید از فرآیندهای گروهی مطلع باشد و بتواند عدم توافقها را از طریق اجماعسازی و میانجیگری به دست آورد نه اینکه عامل بر هم زدن اجماع باشد یا شخصیتی هوچیگر داشته باشد. او همچنین باید بداند که چگونه تیمسازی کند و مهارتهای گوناگون تسهیلگری برای همکاری جمعی را به خوبی بشناسد.
استفاده از قدرت: یک رهبر شهری به ویژه شهردار باید بداند که شیوه استفاده از منابع موقعیتی و شخصی خودش را چگونه برای انجام بهتر امور بچیند. او باید مراقب باشد که هرخطایی که در استفاده یا سوءاستفاده از قدرت انجام دهد مشکلات جبرانناپذیری برای اداره شهر به وجود میآورد. از این رو باید مراقب باشد که شخصیت او برای شهر و مدیرانش شخصیتی آزاردهنده تندخو و به دور از دانستههای یک مقام سیاسی نباشد. مقام سیاسی رهبر شهری ایجاب میکند که به طور منظم شیوه کاربردهای استفاده از قدرت را رصد کند و ببیند آیا او در سخن گفتن، تصمیمات و انتخاباتش چه میزان جانب انصاف و اصول مدیریت را مراعات کرده است. در جهان امروز و در حوزه مدیریت شهری سوءاستفاده از قدرت و اقتدار همیشه وجود دارد؛ این وظیفه رهبر شهری است که بداند با قدرت چگونه عمل کند. تصمیمگیری: منظور از مهارت تصمیمگیری عبارت است از اینکه رهبر شهری بداند درباره شیوه عملکردها و اتخاذ راهبردها و برنامهها چه گزینههایی را در اختیار دارد و اینکه تصمیمگیری در حوزه شهری کار مشکلی است. گاهی ممکن است اقدام نکردن، شکلی از تصمیمگیری مناسب باشد؛ گفتن یک سخن یا حتی با صدای بلند سخن گفتن نوعی اقدام باشد.
مدیر و رهبر شهری که نمیداند برای مثال اگر لحن سخنانش بالا یا پایین باشد یا نمیداند که حتی شیوه لباس پوشیدن او بخشی از تصمیماتش به حساب میآید یااینکه به عنوان مدیر یا رهبر شهری کجا باید سکوت کند و در چه جایی باید با متانت سخن بگوید، در واقع معنای اقدام کردن در موقعیت را نمیشناسد. سیاستگذاری: یک مدیر و رهبر شهری باید درک روشنی از نیازها و ضرورتهای شهر داشته باشد و بداند که خط مشیها و سیاستهایی که اتخاذ میکند به کدام یک از اولویتها و نیازهای شهروندان در عرصه اجتماع پاسخ میدهد. یک مدیر و رهبر شهری باید بداند که اهداف بلندمدت، میان مدت و کوتاهمدت چیستند. او باید بداند که توسعه طرحهای مختلف عمرانی در فضای شهر لزوما به معنای سیاستگذاری نیست. برشمردن مجموعهای از طرحهای عمرانی نوعی سیاستگذاری در مدیریت شهری محسوب نمیشود. سیاستگذاری مستلزم فهم عمیق و دقیقی از معنای شهر، تاریخ معاصر، نیازهای شهروندان، وضعیت جهانی، منابع، محدودیتها و بسیاری از نکات ریز و درشت دیگر است. یک مدیر شهری باید بداند که برای سیاستگذاری کردن باید کارشناسان و دانش شهری فرارشتهای را به خدمت بگیرند. توانمندسازی: مدیر و رهبر شهری باید به طور پیوسته برای تربیت و توانمندسازی نیروها، کارشناسان و کارکنان حوزه خود اقدام و برنامهریزی کند.
او باید بداند که راه درست مدیریت شهری این است که از افرادی که شایستگی دارند و از دانش لازم برای مدیریت شهری برخوردارند استفاده کند و برای آموزش و تربیت آنها سرمایهگذاری شود. این به معنای این نیست که دوستان و آشنایان خود را دور خود بچیند و با توجیهات گوناگون آنها را مدیران لایق شهری بداند. قابلیت مذاکره: مدیر و رهبر شهری باید توانایی تعامل بین گروهها و اصناف و ذی نفعان در جامعه شهری را داشته باشد. او باید بتواند از طریق اقدام اجمالی مشترک شهر را مدیریت کند. قابلیت مذاکره به معنای مجموعهای از توانشهای عاطفی، شناختی، رفتاری و ارتباطی است که مدیر و رهبر شهری به آنها مجهز است و میتواند نیروها و مقامات محلی و گروههای ذی نفع را برای پیشبرد توسعه شهری یکپارچه، متحد سازد. این مذاکره میتواند به منظور گسترش منابع مالی شهر یا نظارت بر عملکرد بخشها و نهادهای گوناگون درگیر شهر یا به منظور نهادسازی صورت گیرد.
محمد فاضلی – استاد دانشگاه
پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانهای منتشر میشود.
دیدگاه