با تداوم روند کنونی نمی‌توان نسبت به حل معضل پسماند در رشت امیدوار بود
سینا هوشمند گورابی – موضوع تفکیک از مبدا زباله یک مساله ساده و سرسری نیست که با انجام چهار کار نمایشی و کاغذبازی به صرف اینکه تنها گزارش عملکردی برای مراجع بالاتر داشته باشیم بتوان در آن تغییرات شگرف ایجاد نمود
اختصاصی پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا دفع پسماند از چندین سال قبل مورد توجه قرار گرفته است اما هنوز با رسیدن به شرایط مطلوب فاصله زیادی داریم. از سوی دیگر اگرچه سیاست های این حوزه در سطح کلان نیازمند تحول است اما در شرایط کنونی شهرداریهای سراسر کشور نقش مهم و ویژه‌ای در مدیریت پسماند و فرآیند بازیافت زباله برعهده دارند.
در رشت از بیش از ۴ دهه پیش منطقه جنگلی سرسبز سراوان که قرار بود به‌صورت موقت به‌عنوان مرکز دفن زباله استفاده شود در پی بی‌مسئولیتی تعدادی از مسئولان به محل دائمی دفن زباله‌ها تبدیل شد و میزان بالای زباله‌های تر دپو شده نیز سبب شده تا این مساله به معضل چالش برانگیزی برای استان گیلان و رشت بدل شود بطوریکه اهداف اصلی شورای چهارم رشت در کنار شهرداری طی چندسال اخیر رسیدگی به وضعیت لندفیل سراوان و ایجاد تصفیه خانه شیرابه بوده است.
نیک میدانیم که نجات سراوان از وضعیت موجود نیازمند همت جمعی و اعتبارات ملی یا بخش خصوصی است اما موضوع مهمی که می بایست بدان توجه کرد مساله تفکیک زباله از مبدا و ضرورت تولید کمتر زباله است که مستقیما این مساله به مدیریت شهری و شهروندان بر می‌گردد.
**رسانه‌ها و سمن‌ها کجای کارند
«برنامه‌ریزی در جهت ایجاد بسترهای فرهنگی و اجتماعی مناسب و مورد نیاز در جامعه شهری از طریق آموزش و اطلاع‌رسانی جهت بالا بردن سطح دانش و آگاهی مردم و دست‌اندرکاران، با استفاده از ظرفیت رسانه‌های جمعی، تبلیغات محیطی، مشارکت عمومی شهروندان و نهادهای مدنی. برنامه‌ریزی جهت تفکیک پسماند در مبدأ تولید به منظور ایجاد ارزش افزوده برای پسماند، بهبود کیفیت پسماند ورودی به طرح‌های تولیدی کمپوست، و بازگرداندن مواد و انرژی به چرخه تولید و طبیعت با بهره‌گیری از آخرین دستاوردهای علمی. برنامه‌ریزی در جهت جمع‌آوری مطلوب و بهداشتی پسماند از مبادی تولید، حمل سریع و ایمن آن به مراکز پردازش و دفع با استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی…» تنها و تنها بخشی از وظایف سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت است که در پرتال آن سازمان نیز آمده اما آیا این نهاد تاکنون نتوانسته در نیل به اهداف خود موفق عمل نماید؟!
طبیعی است سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت در این برهه حساس برای اینکه تغییر جدی در وضعیت موجود بوجود آورد نیازمند تحرک بیشتر است. موضوع تفکیک از مبدا زباله یک مساله ساده و سرسری نیست که با انجام چهار کار نمایشی و کاغذبازی به صرف اینکه تنها گزارش عملکردی برای مراجع بالاتر داشته باشیم بتوان در آن تغییرات شگرف ایجاد نمود که اگر اینطور می‌بود وضعیت تفکیک زباله از مبدا در رشت به وضعیت فضاحت بار فعلی نمی‌رسید که از گفتن آن نیز حتی خجالت بکشیم.
اهداف و وظایف سازمان مدیریت پسماند خود بیانگر این موضوع است که این سازمان عملا نقش مهمی دز حوزه فرهنگسازی و آموزش برعهده دارد و بمی‌بایست در کنار حوزه اجرایی به مثابه یک سازمان فرهنگی پویا عمل کند مساله ای که در زمان مدیریت مرتضی عاطفی بر این سازمان تا حدودی شکل گرفت و شاهد ارتباط پویا و نزدیک سازمان مربوطه با رسانه‌ها به عنوان یکی از ابزارهای گسترش فرهنگ تفکیک از مبدا زباله بودیم. آنچه که اهمیت دارد این است که آموزش در بحث مدیریت یکپارچه پسماند می‌بایست بدون توقف و مداوم باشد تا در بین شهروندان به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود. نتیجه آموزش صحیح نیز مطمئنا افزایش سطح آگاهی شهروندان، گسترش فرهنگ مدیریت پسماند و در نهایت افزایش مشارکت عمومی خواهد بود. بنابراین دیگر ابزار مورد نیاز در کنار رسانه‌ها، سمن‌ها و موسسات مردم نهادی هستند که تا به امروز نیز البته بخش بزرگی از وظایف سازمان مدیریت پسماند را بر دوش کشیده‌اند.
آنچه که بر لزوم تفکیک زباله از مبدا گفته شد، حیاتی است و لازمه آن حضور مدیری بر مسند کار است که علاوه بر تخصص لازم در این حوزه از تجربه اجرایی بالایی نیز برخودار باشد. علیرضا حاجی پور مدیرفعلی سازمان پسماند شهرداری رشت اگرچه مدیر جوانی است اما متاسفانه جسارت، شجاعت و سایر شاخصه‌های جوانی در او دیده نمی‌شود و هم اکنون شاهد سازمانی کم‌تحرک و غیرچابک هستیم که نه توانسته از ظرفیت رسانه‌ها برای ارتقای فرهنگ محیط زیستی استفاده کند و نه اینکه توانسته بخوبی از پتانسیل سازمان‌های مردم‌نهاد بهره ببرد تا در نهایت به جز چند کار روتین و معمولی عملکرد شایسته و بایسته‌ای نیز برای عرضه نداشته باشد.
**شورای پنجم و چالش پسماند
اما منتخبان شورای پنجم رشت در دوران پیش از انتخابات با مصاحبه‌ها و بیان نظرات خود نشان دادند که یکی از مهمترین دغدغه‌های آنها ساماندهی وضعیت دفن زباله سراوان و احیای رودخانه‌های رشت است که بخش مهمی از پیش زمینه آن تفکیک زباله از مبدا است. عرصه کنونی چالش‌های بسیاری دارد که بتبع آن حضور قدرتمندانه‌ای را نیز می‌طلبد. باتوجه به بایدهایی که در بالا بدان اشاره کردیم و آنچه که تاکنون از نحوه عملکرد سازمان مدیریت پسماند رشت در دوران تصدی‌گری «حاجی‌پور» دیدیم باید منتظر باشیم تا ببینم رویکرد شورای پنجم رشت درباره ادامه کار او در سازمان پسماند چیست؟! البته با تداوم روند کنونی بعید است بتوان با مدیرانی از این دست نسبت به حل معضل پسماند در رشت امیدوار بود زیرا که این زمانه مرد عمل می‌خواهد.
دیدگاه