اهمیت ارزشهای شهری در هویت بخشی به شهرها

چند سالی است که مرتباً از گوشه و کنار می‌شنویم فلان شهر تاریخی به دلایل مالی یا مدیریتی در حال از دست دادن بخشی از ارزش‌های تاریخی کالبدی خویش است و کاری از دست شهروندان برای حفظ آن بر نمی‌آید، یا ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی خود را به دلیل هجوم اطلاعات و فناوری به فراموشی می‌سپرد و سازمان‌های متولی در جلوگیری از آن عاجزند. دردناک‌تر آن جاست که برنامه ریزی‌های غیرمشارکتی به تخریب‌های غیرقابل بازگشتی در مناطق تاریخی و بافت‌های ارزشمند منجر شده است.

ارزش یا باوری که دارای اعتبار بوده و به هنجار عمومی مطلوب تبدیل شده باشد، ممکن است مفهومی و غیر ملموس باشد، ولی وقتی که جنبه بصری و ملموس به خود گرفت، تبدیل به هویت شده و منشاء تمایز، برجستگی و تشخیص پدیده‌های مختلف از جمله کشورها، ملت‌ها و به ویژه شهرها می‌شود.

آنچه مسلم است، ارزش‌ها به یک باره به وجود نمی‌آیند، بلکه به مرور زمان و در پی حوادث و وقایع در مقاطع مختلف تاریخی شکل می‌گیرند و تحت تأثیر جریانهای مختلف ممکن است در مقطعی از زمان کم اهمیت شده، سلسله مراتب آنها تغییر کند، ولی به ندرت از بین می‌روند؛ بنابراین وظیفه جوامع انسانی است که نسبت به حفظ آنها تلاش کرده و آنها را کم بهاء نشمارند، زیرا ارزشها نماد تکامل تاریخی و مبنای هویت ملی یک کشور، منطقه، شهر و حتی محله می‌باشند.

 با این وجود برنامه ریزی شهری که عبارت است از تأمین رفاه شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر،سالم‌تر، آسان‌تر، مؤثرتر. برنامه ریزی شهری یک فرآیند پوینده و گویاست، به دلیل آنکه روابط انسانی ویژگی پویایی آن را تضمین می‌کند.

 در هزاره سوم که با عنوان «عصر اطلاعات، ارتباطات» و جهانی شدن اقتصاد، فرهنگ، اجتماع، سیاست و شکل گیری جامعه شبکه‌ای و مادی زدایی اقتصاد و وابستگی آن به اقتصاد فرهنگی مشهور است، نگاه به ارزشها و به ویژه ارزشهای تبدیل به هویت شده، از جمله مکانهای جغرافیایی و مخصوصاً شهرهای دارای سابقه تاریخی و فرهنگی که نماد عینی تکامل جامعه بشری و تبلور ارزشهای آن می باشند، اهمیت بسزایی یافته‌اند.

با توجه به اهمیت ارزشهای شهری در هویت بخشی به شهرها از یک طرف و جایگاه آنها در فرآیند توسعه اقتصادی پایدار شهری مبتنی بر اقتصاد فرهنگی از طرف دیگر، به همراه اقدامات گسترده فعالیتهای نوسازی شهری و به ویژه مراکز شهری در کشورزمانی معنا دارخواهد بود که تبلورعینی درفیزیک شهرداشته و در واقع کالبد بیرونی و فیزیک شهر را تحت تاثیرقراردهد. اهمیت بحث هویت شهری از آنجا ناشی می شودکه انسان با عدم ادراک خود و رابطه اش با جهان پیرامون دچار هراس می‌شود.

حفظ هویت و اصالت شهری و تبیین حیات شهری براساس شواهد ومدارک علمی همواره مورد توجه بوده است از جمله شاخص‌های مهم هویت شهری می‌توان به حس آسایش، امنیت، آرامش، حس تعلق به مکان ووامکان ایجاد تعاملات اجتماعی میان ساکنان برشمرد. همچنین درراستای تحقق توسعه پایدار شهری می‌بایست شرایطی فراهم شود تا امکان بسترسازی توسعه پایدار انسانی و بهبود رفاه اجتماعی، شهروندی به برقراری عدالت اجتماعی منجر شود.

اعظم زارع – مشاور برنامه ریزی (ارشد مدیریت ساخت)

پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا: انتشار مطالب خبری و یادداشت های دریافتی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود.