حرکت بدون آمایش سرزمین امکان‌پذیر نیست/ضرورتی ندارد در همه شهرستان‌ها شهرک صنعتی داشته باشیم/باید ببینیم برای استان چه آینده‌ای متصور هستیم؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا نشست مشترک فرمانداران شهرستان‌های استان با رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان و معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری به منظور ارائه گزارش مطالعات آمایش سرزمینی استان در محل سالن اجتماعات سازمان برگزار شد.

 در ابتدای این نشست رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان با اشاره به اینکه مطالعات آمایش سرزمین ادامه کار انجام شده در استانداری و پس از احیای سازمان است بر اهمیت ویژه آن تاکید کرد و گفت: تجربه ما پس از احیا سازمان در استان‌ها نشان داد که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌هایی که بدون همکاری دستگاه‌های اجرایی برنامه ارائه دادند بعدها دچار چالش شد. لذا براساس این تجربه ما برآن شدیم  در خصوص طرح آمایش استان حداکثر وفاق در بین مدیران ارشد ایجاد شود و برنامه‌ای جامع‌تر و دقیق‌تر باشد.
کیوان محمّدی ادامه داد: در این راستا طی برنامه‌ریزی صورت گرفته برنامه آمایش تقدیم نمایندگان، مدیران دستگاه‌های اجرایی، فرمانداران و خصوصاً صاحب‌نظران و دانشگاهیان خواهد شد تا پیشنهادات و انتقادات خود را در جهت اصلاح طرح مطرح نمایند تا نسخه‌ای که به مرکز در تیرماه  ارسال می‌شود کامل و مورد اتفاق نظر همگان باشد.
وی به ارائه گزارشی از مطالعات انجام شده در آمایش سرزمین پرداخت و افزود: اگر  ایران به دو قسمت شمالی- غربی و  شرقی- جنوبی  تقسیم می‌کنیم آمار و ارقام  ناشی این از تقسیم‌بندی نشان می‌دهد که حدود ۹۰درصد جمعیت در ۴۵درصد از وسعت سرزمین ما واقع در قسمت شمالی- غربی زندگی می‌کنند و ده درصد هم در ۵۵درصد شرقی- جنوبی.  حدود ۹۰ درصد جمعیت در نیمه شمالی- غربی و ۱۰درصد آنهم از بیشتر از قشر شاغلین در نیمه شرقی-جنوبی. حدود ۹۰ درصد بزرگراه‌ها در نیمه شمالی – غربی و مابقی در قسمت‌های دیگر، در برق رسانی حدود ۷۰ درصد در نیمه شمالی – غربی و مابقی هم در نیمه شرقی- جنوبی. این آمار نشان می‌دهد تاکنون از ظرفیت سرزمینی‌مان به درستی استفاده نشده است.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان با تأکید براینکه برای آمایش سرزمین هر استان ابتدا باید آمایش ملّی در نظر گرفت تصریح کرد: اگر اینگونه نباشد همه استان‌ها به مانند البرز به فاصله زمانی کمتر از یک ساعت با قزوین ساخت فرودگاه و یا سایر امکانات را برای خود در نظر خواهند گرفت. این بدان معنی است که تعادل و توزان در توزیع امکانات در کشور از لحاظ منابع، جمعیت، نیروی انسانی و .. وجود نداشته است. لذا ضرورت طرح آمایش را انکارناپذیر و برجسته می‌کند.
وی مطالعات آمایش سرزمین را لازمه برنامه‌ریزی دقیق و مدون برای توسعه برشمرد و گفت باید ببینیم برای استان چه آینده‌ای متصور هستیم؟ اگر بخواهیم توسعه صنعت را صرفاً مدنظر قرار دهیم همه امکانات باید در خدمت صنعت باشد. استان‌های شمالی به عنوان قطب کشاورزی مطرح هستند ولی عملاً دو سد پلرود و شفارود در طی سالیان دراز به دلایل مختلف هنوز به بهره‌برداری نرسیده است. ولی نکته حائز اهمیت آن است که اگر می‌خواهیم صنعت، کشاورزی و گردشگری داشته باشیم باید برمبنای محیط‌زیست باشد.
محمّدی با بیان اینکه توسعه به معنای حرکت هماهنگ است ادامه داد: حرکت بدون آمایش امکان‌پذیر نیست. اگر آمایش نباشد هرکس کار دلخواه خود را در هرمکانی انجام می‌دهد . لذا  طرح آمایش برای رسیدن به ذهنیت واحد و متمرکز و مانع شدن از بی‌نظمی ضروری است. به عنوان نمونه اگر طرح آمایش وجود داشت می‌توانستیم از صنعت گردشگری بجای راه‌اندازی شهرک صنعتی در حویق تالش استفاده کنیم. ضرورتی ندارد در همه شهرستان‌های استان شهرک صنعتی داشته باشیم.
وی بر تداوم برگزاری جلسات طرح آمایش سرزمینی به منظور وارد شدن به جزئیات آن تاکید کرد و گفت: فرمانداران محترم نظرات، کم و کاستی‌ها و مواردی را که باید به طرح اضافه شود را به صورت مکتوب ارائه دهند تا پس از آن طی برگزاری جلسه به جمع‌بندی نهایی برسیم.

آمایش سرزمین کشور پیوند دهنده آمایش استان‌ها است
حجت شعبانپور معاون امور هماهنگی استانداری هم با بیان اینکه قطعاً برگزاری اینچنین جلساتی باعث خواهد شد طرحی که به مرکز ارائه می‌شود طرح جامع و اجرایی باشد گفت: اهمیت طرح آمایش سرزمین برکسی پوشیده نیست. متاسفانه طی ۳۵ ساله گذشته هراستانی برای خود بدون دیدن استان همجوار در مباحث مختلف آبی، احداث سدها، کشاورزی و… طرح ارائه داد که به عنوان نمونه منجر به مسئله دریاچه ارومیه شد.
وی با اذعان اینکه در تهیه آمایش ۳۱ استان هنوز همین نقیصه دیده می‌شود ادامه داد:  آمایش سرزمین کشور می‌تواند پیوند دهنده آمایش استان‌ها باشد.
شعبانپور تصریح کرد: گام بسیار بزرگی توسط  سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان در این خصوص برداشته شده و در شرف تکمیل است که جای تقدیر و تشکر دارد.
وی درخواست کرد: مطالعات قبلی دانشگاه گیلان براساس قرارداد منعقده پیشین در مطالعات فعلی آمایش سرزمین لحاظ شود.

تبیین کلیات طرح آمایش سرزمین:
در ادامه سید حسن معصومی اشکوری عضو هیات علمی دانشگاه گیلان و همکار طرح آمایش سرزمینی به تبیین کلیات طرح آمایش سرزمین پرداخت و گفت:  با توجه به ابلاغ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، طرح آمایش سرزمین در ۳۱ استان کشور در حال انجام است. بدین منظور نقشه‌هایی برای اینکار از نظر جغرافیایی تعریف شده و در هر استان با توجه به ظرفیت آن استان نقشه هایی در مقیاس ۲۵۰۰۰۰/ ۱ تهیه می گردد.
وی افزود: نقشه هایی در مقیاس ۲۵۰۰۰۰/ ۱ و ۵۰۰۰۰۰/ ۱ نمی تواند آنگونه که باید ما در خصوص طرح آمایش راهنمایی کند و نیازمند نقشه های تفضیلی و اجرایی در مقیاس دو هزار در هر شهرستانی هستیم .
اشکوری اضافه کرد: طرح آمایش سرزمینی حاضر بر اساس دیدگاه فراگیر و جامع و برنامه‌ریزی راهبردی است که در یکسال پیش در استان به انجام رسیده است.
وی تصریح کرد: مطالعات آمایش طی دو بخش اساسی مورد مطالعه و عمل قرار می گیرد.  بخش اوّل تجزیه و تحلیل وضعیت موجود است که همه بخشهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و…  را مورد بررسی قرار می دهد. نتیجه‌ای که از این بررسی‌ها  و عوامل محیطی حاصل می‌شود فرصت‌ها و تهدیدها را در هر بخش مشخص می کند.
اشکوری در خصوص بخش دوم مطالعات آمایش گفت: دیدگاه جغرافیایی نیز در طرح آمایش مورد مطالعه قرار می‌گیرد که به زبان فنی به آن سازمان فضایی گفته می‌شود. وقتی که این دو مقوله در کنار یکدیگر قرار می گیرند وارد فاز دوم طرح آمایش می شویم که موضوع برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست در استان است.
وی عنوان کرد: برنامه‌ریزی‌ها در مقاطع مختلف زمانی متفاوت است و از دهه هفتاد در کشور به این سو طرح آمایش به صورت استراتژیک و راهبردی  تبدیل شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه گیلان با بیان این مطلب که برنامه‌ریزی راهبردی بر اساس سناریونگاری در کشور تببین شده گفت: این طرح چارچوب و تئوری خاص خود را دارد و باید  در این بخش سناریویی را پیشنهاد دهیم که بیشتر در زمینه ی صنعت و تولید از آن بهره گیری شود .
وی افزود: سناریوهایی که تدوین شده در استان بر حسب دیدگاه جغرافیایی است و نتیجه مطالعات وضع موجود ما در گیلان، تلفیق بحث‌های جغرافیایی و اقتصاد اجتماعی با تحلیل سازمان فضایی می‌باشد. تمامی زیر ساخت‌ها، صنایع تولیدی، کارخانجات، شهرک‌های صنعتی، دامپروی‌ها ، کشت و صنعت‌ها ، منطقه‌های نمونه گردشگری، سدها، نیروگاه‌ها و… در این نقشه ها ثبت شده است.
اشکوری گفت: نکته‌ای حائز اهمیت در طرح آمایش، داشته‌ها و استقرار امکانات و توانمندی‌ها است که همان جزییات اقتصادی و اجتماعی در استان می‌باشد.
وی اضافه کرد: تمرکز زیادی در بخش مرکزی شهر رشت به محور انزلی و محور رشت به استان قزوین وجود دارد. در همین محورها نیز دوگانگی هایی وجود دارد اما می‌توان با دید فراگیراز نظر آمایشی این محورها را سناریو نگاری کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه برنامه‌های مختلفی از نظر اقتصادی، تجاری و اجتماعی می‌تواند بر اساس همین نقشه‌ها تبیین کرد افزود: پروژه‌هایی که در استان گیلان مشخص شده بر اساس دیدگاه منطقه‌ای و برش شهرستانی می‌باشد. در زمینه شهرستان رشت این بحث به صورت تمرکز زدایی از حوزه  کلانشهر رشت، شناسایی مرزهای کارکردی، تجهیز محور رشت انزلی به خدمات پیشرفته ، شناسایی کانون‌های زیست‌محیطی و مطالعه در آن خصوص و … از جمله پروژه های طرح آمایش سرزمین در شهرستان رشت است.
وی تاکید کرد: هر شهرستانی به فراخور نقشه‌های مشخص شده  در طرح آمایش سرزمین مورد مطالعه قرار گرفته و پروژه های مرتبط با آن از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان در اختیار قرار دارد.
در ادامه هریک از فرمانداران حاضر در جلسه به بیان نقطه نظرات، دیدگاه‌ها و پیشنهادات خود در خصوص مطالعات آمایش سرزمینی پرداختند.
توجه به جایگاه منابع انسانی در مطالعات، بررسی دقیق جزئیات توسط مدیران و فرمانداران، توجه به ظرفیت‌های بالقوه استان در زمینه‌های گردشگری، کشاورزی و صنعت و…، توسعه زیرساخت‌ها، پیگیری سهم گیلان در سطح ملی، ضوابط و مقررات سازمانها و …  از مهمترین مباحث مطرح شده توسط فرمانداران بود.