وقتی ظریف حضار را می‌خنداند/دست اندازی سلیقگی به استقلال خود را نمی‌پذیریم

 به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مراسمی به میزبانی بنیاد «نیو امریکا» و همچنین «مرکز همکاری های بین المللی دانشگاه نیویورک» حضور یافت و به سوالات مجری پاسخ داد.

به نقل از واحد مرکزی خبر، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان در مراسمی به میزبانی بنیاد «نیو امریکا» و همچنین «مرکز همکاری های بین المللی دانشگاه نیویورک» حضور یافت و به سوالات پاسخ داد.

ظریف در این مراسم با اشاره به مسئله توقیف کشتی گفت: «برای ما، آزادی دریانوردی در خلیج فارس، یک ضرورت است و ما نه تنها خودمان به این موضوع احترام می گذاریم، بلکه از همه می خواهیم به آزادی کشتیرانی احترام بگذارند. وزیر امور خارجه ایران گفت توقیف کشتی در تنگه هرمز، ارتباطی به مسائل یمن ندارد.

مجری برنامه از ظریف پرسید: معمولاً این گونه مسائل حقوقی از طریق رویه های قانونی لازم در دادگاه ها اعمال می شود. این سوال در ذهن بسیاری از مردم مطرح شد که آیا ایران با توقیف کشتی (باری در تنگه هرمز) قصد داشت در بحبوحه تنش ها در منطقه خاورمیانه و بالاخص یمن، پیامی بفرستد؛ این طور نیست؟
ظریف: این مسئله هیچ ارتباطی به یمن ندارد.نباید بیش از حد موضوع را تفسیر کنیم. البته برخی می کوشند از هر آنچه اکنون رخ می دهد، تفسیر کنند تا فرآیندی را که مستقل از همه این مشکلات است، مختل کنند.

متأسفانه در یمن حوادثی رخ داده است و اجازه ورود کمک های بشردوستانه به این کشور داده نمی شود. به رغم اینکه آتش بس اعلام شد، عملیات نظامی ادامه دارد و چند ساعت بعد از اعلام آتش بس رخ داد. ما قطعاً امیدواریم که چهره های آرام و خونسرد، پیروز شوند و به سوی حل و فصل این مشکل حرکت کنند. همان طور که می دانید ما طرح چهار ماده ای خود را برای عموم ارائه کردیم و من نیز در مقاله خود در نیویورک تایمز به این طرح اشاره کردم. ما نیز با همه بر مبنای این طرح همکاری می کنیم.

من به محض ورود به نیویورک، گفتگویی طولانی با معاون دبیر کل سازمان ملل داشتم؛ ما نیز درباره نحوه برگزاری نشستی بین یمنی ها برای یافتن راهکار و اینکه چگونه دیگران می توانند زمینه برگزاری چنین دیداری را فراهم کنند، تبادل نظر داشتیم.

متأسفانه به رغم آن که، کمک های بشردوستانه بخش اساسی هر گونه توافقی به شمار می رود، با این کمک ها مخالفت شده است. این هیچ ارتباطی به بحران یمن ندارد؛ این یک مورد قانونی است. از کشتی باری خواسته شد که به بندر بیایید، اما کشتی خودداری کرد. نیروهای دریایی ما نیز اقدام کردند تا این کشتی را تا بندر همراهی کنند.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه پیرامون توافق هسته گفت: توافق (هسته ای) برای هیچ یک از گروه های مذاکره کننده بدون نقص نیست.
بعداً به مسائل منطقه و بالاخص پیشنهاد شما برای مذاکرات در یمن باز خواهیم گشت؛ اما اکنون می خواهم به گفتگوهای هسته‌ای بین گروه پنج بعلاوه یک با ایران بپردازم. شما روز دوشنبه با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در نیویورک دیدار و گفتگو داشتید. می خواهم بدانم آیا توانستید برای تکمیل این توافق تا مهلت تعیین شده در سی ام ژوئن، نقشه راه یا جدول زمانی تدوین کنید؟ همچنین، به اختصار اشاره کنید مسائل باقی مانده که بر سر آنها اختلاف نظر و مناقشه وجود دارد و برای دستیابی به توافق باید حل و فصل شوند، کدام هستند؟

ظریف: در پاسخ به سؤال نخست باید بگویم ما جدول زمانی را برای حرکت به جلو تعیین کردیم و توافق کردیم کار را بدون توقف ادامه دهیم. کار نیز درست بعد از پایان هفته نخست کنفرانس بازنگری ان پی تی آغاز خواهد شد. اما همکاران ما فردا صبح، کار خود را در سطح مدیران سیاسی و معاونان وزارت امور خارجه آغاز خواهند کرد تا همه عناصر لازم برای (تدوین) سند پیش نویس را فراهم کنند. هفته گذشته نیز در وین، فعالیت هایی در سطح مدیران سیاسی بین ایران و آمریکا و همچنین بین ایران و گروه پنج بعلاوه یک صورت گرفت. آنها از فردا صبح نیز کارشان را برای نهایی کردن اقدامات از سر می گیرند.

البته در متن (پی نویس سند)، به تعبیر فعالان دیپلماسی چند جانبه «پرانتزهایی» وجود خواهد داشت؛ این قسمت ها جزء بخش هایی از متن نیست که بر سر آن توافق عمومی وجود دارد. با وجود این، ما بر سر مفاهیم که از آنها با عنوان پارامترهای توافق یاد می کنیم، توافق کلی داریم. حالا اینکه چگونه توافق باید به شکل سند مکتوب و الزام آور قانونی از دیدگاه ما تبدیل شود که قطعنامه الزام آور شورای امنیت سازمان ملل نیز از آن پشتیبانی کند، حوزه ای است که باید در آن کارهای بسیاری صورت بگیرد. زیرا معمولاً در این گونه مذاکرات، اختلافات بیشتر بر سر جزئیات است. ما در بحث های خود در لوزان، برخی جزئیات را مشخص کردیم، اما قسمت هایی باقی مانده است. این جزئیات نیز به همه حوزه ها مربوط می شود و تنها یک حوزه مشکل ساز خاص وجود ندارد؛ تنها یک ورق کاغذ نیست، بلکه باید همه جزئیاتِ توافق را در چند برگه مشخص کنیم.

به اعتقاد من این کار امکان پذیر است و باید صورت بگیرد؛ این فرصتی برای همه ما است که نباید از دست برود. انتظار دارم که افراد، کار را با حسن نیت آغاز کنند و به جلو حرکت کنند.

آیا ممکن است اشاره کنید چه مسائلی هنوز داخل پرانتز قرار دارد و حوزه هایی که باید در آنها اختلافات را حل و فصل کرد، چه هستند؟
وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داد: آنچه در پرانتز قرار دارد، طرز نگارش متن در تقریباً همه حوزه ها است؛ در نگارش این گونه است که شما نگرانی ها را به یک شیوه ابراز می‌کنید، اما دیگران ممکن است به شیوه متفاوتی مسئله را بیان کنند. با وجود این، مشکلات نگارشی مربوط به همه حوزه ها می شود. البته می توان بر مشکلات فائق آمد و آنها را حل کرد و به اعتقاد من، مشکلات حل و فصل خواهد شد. بنابراین، اگر بخواهم به یک حوزه خاص اشاره کنم که در آنجا مشکل وجود دارد، می توانم در پایان این هفته زمانی که کارها به پایان رسید، آن را به شما بگویم، البته اگر چنین تصمیمی داشته باشم!

معمولاً علاقه ای ندارم که علنی مذاکره کنم، زیرا مذاکره در حضور عموم، بدترین کار ممکن است. شما قبلاً چند بار این سخن را از زبان من شنیده اید و بسیاری از ایرانی ها نیز چند بار این مسئله را شنیده اند؛ برخی نیز از اینکه چنین چیزی را می گویم، خوشحال نیستند، اما ما به روند (مذاکرات) متعهد هستیم و برای آن، سرمایه گذاری سیاسی زیادی کرده‌ایم. گمان کنم افراد بسیاری، سرمایه سیاسی فراوان برای این فرآیند هزینه کرده اند. نباید این فرصت را هدر داد، صرفاً به این علت که می خواهیم در این مرحله از یکدیگر امتیاز بگیریم.

اگر به یاد داشته باشید، ساعاتی بعد از دستیابی به توافق در لوزان پیامی را در پایگاه توئیتر قرار دادم و نوشتم توافق به همین شکل خوب است و نیازی به تفسیر و پیچ و تاب ندارد. به اعتقاد من، لازم نیست توافق خوب را ببافیم؛ در توافق خوب، همه خواسته های افراد منعکس نخواهد شد. روشن است اگر شما به دنبال توافقی هستید که در آن به همه خواسته های تک تک بازیگران در اتاق (مذاکره) پاسخ داده شود، هرگز توافقی حاصل نخواهد شد.

بنابراین، همه باید انعطاف پذیر باشند، سازش کنند و گمان کنم مردم، اهمیت این فرصت برای دستیابی به توافق را درک می کنند. این توافق بدون نقص نیست، توافق نه برای ما، نه برای آمریکا و نه برای شرکای ما در اتحادیه اروپا کامل نیست، اما بهترین توافقی است که هر کسی می تواند داشته باشد و ما می توانیم به آن برسیم؛ به اعتقاد من، هم اکنون این توافق متوازن است. تنها با گذر زمان مشخص می شود که آیا می توانیم با توافقی متوازن کنار بیاییم، و دو ماه را نیز پیش رو داریم.

«رهبر عالی ایران در سخنانی که نقل قول می کنم گفت، ضرب الاجل سی ام ژوئن تغییر ناپذیر نیست و اگر این مدت تمدید شود، مشکلی پیش نخواهد آمد. چیزی که ظاهراً به احتمال تمدید مذاکرات اشاره دارد. مایلم بپرسم، آیا شما و وزیر خارجه کری متعهدید و باور دارید دستیابی به توافق تا سی ام ژوئن ممکن است؟»

وزیر خارجه ایران پاسخ داد:«یقیناً می خواهیم این مساله را اگر ممکن باشد پیش از سی ام ژوئن یه پایان برسانیم. آنچه رهبری گفت و معتقدم هر عقل سلیمی می گوید چنین است، اگر پیشرفت خوبی داشته باشیم و اگر باور داریم بخت مناسبی برای دستیابی به توافق در کار است، نباید به واسطه چند روز بیشتر یا کمتر فرصت را از بین ببریم. هیچ ضرب الاجل زمانی وحی منزل نیست و همه قبول داریم این فرایندی انسانی است، نه الهی که ضرب الاجلی معین داشته باشد. حتی امور الهی نیز می تواند تغییر کند.

دستکم بر اساس فلسفه اسلامی چنین است. آنهایی که فلسفه اسلامی مطالعه می کنند [می دانند] حتی خدای متعال ممکن است اراده خود را تغییر دهد. الان در این مرحله هستیم، اما مایلیم خیلی زودتر از سی ام ژوئن آن را به پایان ببریم و همانطور که ابتدا گفتم، قصد داریم از هر فرصتی، از جمله تلاش شبانه روزی، استفاده کنیم، از دوشنبه آینده، در حقیقت از فردا، همین جا در نیویورک شروع کنیم و بعد هفته آینده جایی در اروپا ادامه دهیم تا همه نقطه نظرات توافق را نهایی کنیم.»

« پرسیده اند اگر ممکن است بر یکی از حوزه های اختلاف تمرکز کنید که اهمیت ویژه ای از نظر کشورهای جهان دارد و آن بازرسی های مرتبط با برنامه هسته ای ایران است. در بیانیه مشترکی که شما و نماینده ارشد اتحادیه اروپا موگرینی در روز اعلام توافق (بیاینه) خواندید، شما گفتید آژانس بین المللی انرژی اتمی دسترسی بهتری به برنامه هسته ای ایران خواهد داشت. چند روز بعد رهبر عالی (آیت الله ) خامنه ای گفت، هر بازرسی یا نظارتی می بایست به مکانیزم های متعارف محدود شود. آیا تناقضی وجود دارد یا بیانی که من به نقل از شما و نماینده [اتحادیه اروپا] موگرینی نقل کردم، ملاک اجرا خواهد بود؟

 اگر با ترتیبات ان پی تی آشنا باشید، همه اعضای ان پی تی، یا دستکم اغلب آنها، یک توافق پادمان با آژانس بین المللی انرژی اتمی امضا کرده اند و بر اساس آن آژانس بین المللی انرژی اتمی خواهد توانست از تاسیسات اعلام شده کشورها بازرسی به عمل آورد. برخی اعضای ان پی تی علاوه بر توافق پادمان، پروتکلی الحاقی دارند که آژانس بین المللی انرژی اتمی را قادر می سازد در یک چارچوب تعریف شده قانونی به مناطق اعلام نشده دسترسی داشته باشد، به شرط داشتن دلایل خوبی که ثابت کند چنین دسترسی الزامی است.

در حقیقت ایران پروتکل الحاقی را از ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ داوطلبانه اجرا کرد و آماده است آن را دوباره اجرا کند. این عالی ترین سطح شفاف سازی بین المللی است که در حال حاضر موجود است و ایران حاضر است عالی ترین سطح شفاف سازی را بپذیرد. این استانداردی است که کشورهای عضو ان پی تی آن را در مقام استاندارد راستی آزمایی نپذیرفته اند. گمان می کنم این مساله از موضوعات کنفرانس بازبینی خواهد بود و در سه چهار هفته آینده مطرح و بحث خواهد شد. کشورهایی عضو ان پی تی از پذیرش پروتکل الحاقی در مقام استاندارد راستی آزمایی روی گردانند، اما ایران حاضر است، در چارجوب توافقی، پروتکل الحاقی را بپذیرد و گمان می کنم همه شفافیتی که نیاز دارید محقق خواهد شد. شفافیتی که به طور قانونی تعریف شده است و سلیقگی نیست.

آنچه رهبری گفته اند و آنچه ما می گوییم چنین است، ما دست اندازی سلیقگی به استقلال خود را نمی پذیریم. ما نمی پذیریم و هیچ کشور محترمی در جهان چنین چیزی را نخواهد پذیرفت. اما ما سطح استاندارد شفاف سازی مورد نیاز را پذیرفته ایم تا هر ابهامی را درباره برنامه هسته ای خود برطرف کنیم. چون معتقدیم در برنامه هسته ای ما هیچ مساله پنهانی وجود ندارد و برنامه هسته ای ما در معرض نگاه موشکافانه قرار داشته است. شاید بخواهید بدانید براساس گزارش سال ۲۰۱۳ آژانس بین المللی انرژی اتمی، نه گزارش تازه آژانس، بلکه گزارشی که پیش از اجرای توافق نوامبر ۲۰۱۳، در ژوئن ۲۰۱۳منتشر شد، بعد از ژاپن، ایران بیش از هر کشوری در جهان در ده سال گذشته در معرض بازرسی قرار داشته است.

ژاپن از نظر عددی ده برابر ایران تاسیسات هسته ای دارد. آنها ۱۷۰ تاسیسات هسته ای دارند، ما تنها هفده تا داریم. با تنها هفده تاسیسات هسته ای بعد از ژاپن دومین کشوری هستیم که بیشترین بازرسی از آن انجام شده است. بنابراین آژانس همه چیز را دیده است، و اگر شما دنبال مدرکی نزدیک به متقن هستید، باید خیلی خیلی منتظر بمانید.

 آژانس بین المللی انرژی اتمی اطلاعاتی دارد که نشان می دهد فعالیت هایی غیر قانونی در پارچین یا برخی از پایگاه های نظامی در ایران روی داده است. آیا آژانس بین المللی انرژی اتمی به این پایگاه دسترسی خواهد داشت تا اطمینان حاصل کند سوء ظن ها درست نبودند؟  به ما کمک کنید تا این مساله روشن شود.

ساز و کاری وجود دارد که پروتکل الحاقی نیز به آن مربوط می شود تا تحقیقاتی در خصوص تاسیسات اعلام نشده صورت گیرد زیرا موارد اعلام شده به جای خود هستند و دسترسی معمول به آن وجود دارد. در خصوص تاسیسات اعلام نشده ، پروتکل الحاقی ساز و کاری و رویه ای برای دسترسی دارد.
در صورتی که به توافق برسیم، این توافق شفاف سازی های بیشتری را درباره این رویه ایجاد می کند که در صورت نهایی شدن توافق ، آن را خواهید دید و می بینید که رویکردی روشن تر برای بررسی این اتهام ها ، اثبات و حرکت در خصوص این مسائل به دست می آید.
پروتکل الحاقی اکنون وجود دارد، ساز و کارهای آن مشخص هستند ، رویه های آن معلومند و توافق به صورتی دقیق تر به این مسائل رسیدگی می کند.

به مساله مورد علاقه مردم ایران باز می گردیم که البته امیدوارم این برنامه را ببینند ؛ منظور من موضوع تحریم هاست. اختلاف هایی در خصوص چارچوب هایی که این پارامترها درباره برداشته شدن تحریم ها ایجاد می کند ، وجود دارد. می خواستم موضوع را برای همه شفاف سازی کنید. براساس درک شما از توافق، بیشتر تحریم های مربوط به مسائل هسته ای چه زمانی برداشته می شوند؟

براساس درک ما که تا امروز نیز ادامه دارد و گمان نمی کنم که انحرافی نیز ایجاد شده باشد، اگر ما سی ام ژوئن به توافق برسیم؛ تا چند روز بعد از آن قطعنامه ای در شورای امنیت براساس بند چهل و یک فصل هفتم خواهیم داشت که برای همه اعضای آن الزامی خواهد بود.
آمریکا از نظر فشار آوردن و حاکمیت در شورای امنیت در این خصوص در صدر قرار دارد؛ قطعنامه ای خواهد بود که توافق را تایید می کند، به همه قطعنامه های پیشین از جمله همه تحریم ها پایان می دهد، به تحریم های اتحادیه اروپا پایان می دهد.
من در آمریکا تحصیل و زندگی کرده ام و به اندازه کافی از قانون اساسی و رویه های قانونی این کشور اطلاع دارم ولی به عنوان یک کشور خارجی، من فقط با دولت آمریکا طرف حساب هستم و کاری به کنگره آمریکا یا دادگاه عالی این کشور ندارم.

مسئولیت اجرایی کردن این مساله به عهده رئیس جمهور آمریکاست و وی کسی است که ما با او به توافق می رسیم. از این رو، وی می بایست اجرای همه تحریم ها را به پایان برساند، تحریم های اقتصادی و مالی که با دستور رئیس جمهور یا تصمیم کنگره به اجرا گذاشته شده است.

من نیز مشکلاتی در خصوص مسائل داخلی داریم ولی کسی نمی تواند مشکلات داخلی را به عنوان بهانه ای برای اجرا نکردن الزامات بین المللی مطرح کند. این مساله برای ایران و آمریکا نیز صدق می کند و فرقی ندارد، برابری حاکمیتی یکی از اصول قوانین بین المللی است که همه ما بر اساس آن کار می کنیم.

در روز توافق، یا چند روزی بعد از آن که بسته به نحوه عملکرد دارد، ما قطنعامه ای در شورای امنیت خواهیم داشت و این مساله، مستلزم گام هایی خاص است که برای اقداماتی که وعده اش را دادایم، آماده باشیم. ما از شمار سانتریفوژهای خود در نظنز می کاهیم، در فردو نیز شمار سانتریفوژها را به اندازه خاصی کاهش می دهیم، ذخایر اورانیوم غنی شده خود را به میزان خاصی کاهش می دهیم، کارهایی در خصوص راکتور آب سنگین اراک برای بازطراحی آن انجام می دهیم که البته به بخشی از این راکتور باز می گردد چون ما همچنان راکتور آب سنگین را خواهیم داشت که در توافق و فکت شیت نیز آمده است.

با این حال این راکتور طراحی دوباره می شود، نوسازی بیشتری صورت می گیرد و قابلیت استفاده بیشتری برای اهدافی که داریم، خواهد داشت. همچنین مسیری مشترک نیز خواهیم داشت که برای ما فناوری های بیشتر و برای طرف مقابل اطمینان بیشتری به همراه خواهد داشت. اینها همه گام هایی هستند که می بایست در نقطه ای شروع شوند و این نقطه، همان جایی است که ما این اقدامات را و آمادگی های لازم برای این اقدامات را صورت می دهیم و تحریم ها نیز برچیده می شوند.

ما مفهوم و چارچوب را می دانیم، چارچوب این است که این اقدامات همزمان خواهد بود، اینکه هر کدام از اینها چه مدت زمانی را نیاز خواهد داشت، اینکه آمریکا چقدر زمان نیاز دارد و ایران چه میزان نیاز دارد یا اتحادیه اروپا، مسائلی هستند که باید مورد بررسی قرار گیرند. برای شورای امنیت، تصویب قطعنامه زمان چندانی نمی برد و این زمانی است که همه فرایند عملی شود.

ظریف درباره اینکه چه میزان زمان برای اقدامات ایران نیاز هست گفت اینها گام هایی هستند که در چند هفته صورت می گیرند؛ زمانی که تحریم ها برداشته شوند، زمانی که این اقدامات اجرایی شوند، زمانی هستند که گام های ما نیز وارد مرحله اجرا می شوند. همه طرف ها گام هایی برای آمادگی برمی دارند.

البته روی جزئیات این مسائل باید کار شوند ولی همه اینها مال زمانی است که ما به توافق برسیم و این مساله بسیار مهمی است.
مجری گفت یکی از مسائلی که در این پارامتر ها توافق شده است، مساله بازگشت تحریمهاست. این برای آمریکا و شرکای مذاکره کننده اش بسیار اهمیت دارد. براساس فکت شیتی که آمریکا در لوزان منتشر کرده است، در صورتی که ایران به تعهدات خود پای بند نباشد، این تحریم ها بار دیگر به اجرا گذاشته می شوند. آیا مساله بازگردانده شدن تحریم ها نیز به بحث گذاشته شده است.

البته به مشکل فکت شیت ها باز می گردد. ما همه مدت زمان، شانزده ماه مذاکره که طولانی ترین مدت زمان مذاکره یک وزیر خارجه آمریکا که از اوایل قرن نوزدهم به این سو به شمار می اید، صرف نکرده ایم که سندی را تهیه کنیم که وقتی به کشورمان بازگشتیم، باطل شود. از این رو، این کار را برای بازگردانده شدن تحریم ها و ابطال توافق نکرده ایم. با این حال، ما رویه ای دو طرفه داریم، متاسفانه به علت بی اعتمادی دو جانبه ای که وجود دارد، اگر هر کدام از طرفین به این باور برسد که طرف مقابل به تعهداتش عمل نمی کند ، می تواند بعد از طی رویه هایی خاص ، (به موقعیت قبلی) بازگردد.  این امر مستلزم رویه هایی خاص است که باید رویش توافق و دنبال شوند.

یکی از مسائلی که می بایست ذکر شود سابقه کار است. در طول هجده ماه گذشته، رئیس جمهور آمریکا در کنار مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی و دیگران بارها گفته اند که ایران همه تعهدات خود را بر اساس توافق نوامبر ژنو دو هزار و سیزده به اجرا گذاشته است. متاسفانه نمی توانم این مساله در خصوص آمریکا بگویم ، کارهای زیادی هستند که آمریکا و بخصوص وزارت خزانه داری در خصوص اجرای عملکردش انجام داده اند.
اگر صحبت از خلف وعده باشد ، باید نگران خلف وعده آمریکا از تعهداتش و بازگشت ما به موضع قبلی باشد نه اینکه ایران تعهداتش را نقض کند و آمریکا بخواهد به موضع قبلی بازگردد.
این نکته ای است که آمریکا بایست به شدت نگرانش باشد.

این بازی نیست، این عملکردی جدی است و انتظار ما این است که طرف دیگر به اجرای این تعهد پای بند باشد. توافقی سر سری و داوطلبانه نیست که قلمی روی آن کشیده باشیم و بخواهیم با قلمی دیگر، آن را تغییر بدهیم.
وزیر امور خارجه ایران گفت آمریکا تعهدی را می پذیرد ، تعهدی که برای اطمینان شرکای مذاکره کننده ما و شرکای تجاری ما لازم است.
ما انتظار داریم آمریکا به تعهداتش پای بند باشد.

ما بندی را برای بازگشت در صورت ناتوانی آمریکا از اجرای تعهداتش داریم. اگر آمریکا بخواهد این را به عنوان دستاوردی برای خودش بداند حرفی نیست ولی ما در موقعیتی دو جانبه قرار داریم.
مجری گفت اگر قضاوت ایران این باشد که آمریکا به تعهداتش پای بند نیست، این حق را برای خود قائل است که از توافق خارج شود.
هیچ طرفی نمی تواند برای خودش نتیجه گیری کند و از توافق خارج شود. رویه ای وجود دارد، می خواهیم کلیت این توافق حفظ شود زیرا مساله مهمی است.
رویه ای وجود دارد که شصت روز طول می کشد، اگر یک طرف به صورت عمده از اجرای تعهداتش شانه خالی کند ، طرف دیگر می تواند با طی کردن رویه، مساله را اصلاح کند.  بسیاری از مسائل را می توان به این شکل رفع کند.
نباید همه بهانه ای برای خروج خواهند داشت بلکه باید به دنبال بهانه ای برای حفظ این توافق باشیم همانطور که در هجده ماه گذشته نیز همین طور بود.
موارد زیادی بود که من آسیب دیدم که علت آن نیز دست کم باید بگویم نبود حسن نیت طرف آمریکایی در اجرای تعهداتش بود.

زمانی که آنان افراد و شرکت های جدیدی را به فهرست تحریم های پیشین خود اضافه کردند یا اقداماتی از این دست؛ با این حال باور ما این است که باید به دنبال راهی برای حل و فصل مساله باشیم نه اینکه به دنبال بهانه ای برای خروج از این توافق و از این رو، این بخش از اراده سیاسی می بایست برجسته شود.

در صورتی که بخواهیم از این فرصت استفاده کنیم، باید بگویم چنین فرصتی اگر نگوییم یک بار در عمرمان، می توانیم بگوییم یک بار در یک دهه تکرار می شود. ما فرصتی مشابه را بین دو هزار و سه تا دو هزار و پنج داشتیم، من و رئیس جمهور روحانی بخشی از آن (مذاکرات) بودیم. برخی از دوستانی که در این اتاق حضور دارند، بخشی از این فرصت بودند و این فرصت را از دست دادیم زیرا همه به دنبال بهانه ای بودند تا این توافق به دست نیاید نه اینکه به دنبال بهانه ای برای رسیدن به توافق باشند. البته این توافق با آن توافق کاملا تفاوت دارد، هر چند که زمینه هر دو توافق مشترک است.
 سوال نهایی پلی برای بررسی مسائل منطقه ای است؛ اگر عربستان سعودی بخواهد بر اساس چارچوب توافقی که به دست آمده است، همان امتیازها را داشته باشد، آیا به ایران این اطمینان داده می شود که عربستان فقط به دنبال اهداف صلح آمیز است و آیا شما از عربستان انتقاد نمی کنید؟
ما در واقع از چنین چیزی حمایت می کنیم. ما از این فرصت برای همه اعضای ان پی تی حمایت می کنیم. می بایست بدانید که در اولین روز نشست بازنگری ان پی تی، من اولین گفتگو کننده بودم. آمریکا مدعی است که نماینده جامعه جهانی است ولی وقتی من برای سخنرانی در نشست بازنگری ان پی تی آمدم، من نماینده صد و بیست کشور همین جامعه جهانی بودم. اگر همان بیانیه را که من به نمایندگی از این صد وبیست کشور خواندم مطالعه کنید می بینید عمده ترین نگرانی جامعه جهانی، ادامه تسلیح آمریکا و دیگر کشورهای عضو دائم شورای امنیت به سلاح اتمی است.
از این رو، این بزرگترین تهدید علیه صلح و امنیت جهانی است.
دومین تهدید بزرگ نیز مسلح بودن اسرائیل به تسلیحات اتمی است.

این دیدگاه صد و بیست کشور است و سومین نکته ای که من مطرح کردم که نه فقط موضع صد و بیست کشور بلکه شاید موضع بیش از صد و هشتاد کشور باشد، اینکه هر کشور می بایست اولویت های چرخه سوختش را باید خودش انتخاب کند.
وی ادامه داد اگر عربستان سعودی تصمیم بگیرد که غنی سازی داشته باشد، بر اساس همان شیوه های نظارتی که ایران دارد، ما نه فقط آن را می پذیریم بلکه از آن استقبال نیز می کنیم زیرا این حقشان است و حقوق باید بدون تبعیض برای همه اجرا شوند. ما از این مساله استقبال می کنیم.

با این حال، آمریکا معیارهای تبعیض آمیزی دارد که توافقی دو جانبه به شمار می آید و ما چنین توافقی با آمریکا نداریم و به دنبال توافق دو جانبه ای نیز با آمریکا در خصوص همکاری های هسته ای نیستیم. اگر کشورهایی هستند که الزاماتی بر اساس توافقات دو جانبه با آمریکا دارند، ما کنترلی روی آن نداریم و موضوع به توافق دو جانبه باز می گردد.

ظریف در پاسخ به سوال مجری درباره اینکه اگر همسایگان ایران بعد از یک دهه به دنبال برنامه هسته ای بروند چه می شود گفت:

اگر این برنامه صلح آمیز و تحت نظارت های ضروری بین المللی باشد، جای نگرانی وجود ندارد. برای همین هم ان پی تی را داریم. در دهه شصت، معامله ای به دست آمد، اینکه گروهی از کشورها از جمله آمریکا و دیگر کشورهای عضو که دارای سلاح اتمی هستند، به کشورهای دیگر امکان دسترسی به فناوری هسته ای را بدهند. متاسفانه آمریکا و دیگر کشورها به تعهدات خودشان پای بند نیستند و انتظار دارند که ما بیش از تعهداتمان عمل کنیم.

کشورهایی که سلاح اتمی ندارند، کاملا محق هستند که به فناوری صلح آمیز هسته ای دست یابند و در بیانیه ای که به نمایندگی از صد و بیست کشور جامعه جهانی قرائت کردم گفتم که مرز بندی بین حوزه های حساس و غیر حساس در این فناوری امری غلط است زیرا همه حوزه ها حساس هستند و نمی توانیم بگوییم که کشوری نباید وارد حوزه ای خاص از این فناوری شود و اگر چنین باوری داشته باشیم، باید بدانیم که اکثریت جامعه جهانی چنین منطقی را قبول نمی کنند.

مشکل اینجاست و گاه برای من مساله خنده دار می شود که نتانیاهو گاهی تبدیل به معلم ضد اشاعه تسلیحات اتمی همه می شود (صدای خنده حضار بلند می‌شود)، خنده دار است مگر نیست؟ وی روی چهارصد کلاهک اتمی نشسته است که با نقض ان پی تی به دست آورده است زیرا اسرائیل عضو ان پی تی نیست، و کسانی که می دانیم که هستند، با در اختیار قرار دادن این فناوری نیز ان پی تی را نقض کرده اند، اکنون به حامیان عدم اشاعه تبدیل شده اند و نتانیاهو نیز معلم آنان شده است. باید واقع نگر باشیم و با واقع نگری به مساله نگاه کنیم، اگر تهدیدی وجود داشته باشد، از زرادخانه هسته ای اسرائیل است نه اینکه عربستان برنامه اتمی صلح آمیز داشته باشد. قطعا چنین چیزی ما را تهدید نمی کند.