موسیقی رپ به عنوان یک صدای اعتراضی- اجتماعی میتواند فعالیت کند
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا ،من در حوزه اتنوموزیکولوژی در دانشگاه تحصیل کردم و هشت واحد موسیقی پاپ پاس کردم که موسیقی رپ را هم شامل میشود، بنابراین اگر خواننده رپی استانداردهای موسیقی را رعایت کند حاضرم برای او آهنگ بسازم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دیارمیرزا ،من در حوزه اتنوموزیکولوژی در دانشگاه تحصیل کردم و هشت واحد موسیقی پاپ پاس کردم که موسیقی رپ را هم شامل میشود، بنابراین اگر خواننده رپی استانداردهای موسیقی را رعایت کند حاضرم برای او آهنگ بسازم.
پیروز ارجمند، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. یادآوری این گزاره به هر صاحب فنی تاکید میکند که دفتر موسیقی این بخت را داشت که طبق وعدههای رییسجمهور، مدیرش، مردی از اهالی موسیقی باشد، آهنگساز و موسیقیدان. طبعا سابقه و تخصص پیروز ارجمند شرط لازم مدیریت اوست، اما آیا موسیقیدان بودن شرط کافی برای سکانداری موسیقی هم هست.
کارنامه یک سال اخیر ارجمند در دفتر موسیقی و سابقه او در مدیریت حوزه هنری پاسخ درستی را به پرسش ما نمیدهد. شاید قرار هم نیست که به پاسخ درستی دست یابیم. به هر حال در گفتوگوی پیش رو براساس کارنامه یک ساله پیروز ارجمند در مدیریت دفتر موسیقی به موانع و مشکلاتی پرداختهایم که پیش از این در این حوزه وجود داشته و قرار بوده با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید فکری برای آنها شود.
در این گفتوگو سعی شده برخی ابهامات وابسته به دفتر موسیقی را مورد بررسی قرار دهیم و نقدهای بیپاسخ را به پاسخ نزدیک کنیم. تا شاید بدانیم کشتی موسیقی کشور با سکانداری پیروز ارجمند در این دریای پر تلاطم به کدام ساحل امنی رهسپار است. مدیرکل دفتر موسیقی مدعی است تحقق برنامههای مدیریتیاش زمان میخواهد و قصد دارد با همه موانع و مشکلات به صورت زیربنایی و استراتژیک مواجه شود. از ارکستر سمفونیک تهران گرفته تا ارکستر موسیقی ملی که سالها در سکوت به سر میبرند تا موسیقی تجربی و حتی رپ. موسیقی رپی که به تعبیر او میتواند از زیر زمین بیرون بیاید و…
یکی از مباحث مطرح شده از سوی دفتر موسیقی در ماههای اخیر، بحث مجوز دادن به موسیقی رپ است. با توجه به ماهیت اصلی این موسیقی فکر میکنید تا چه اندازه میتوان برای آن محدودهیی تعیین کرد که اجازه انتشار آثار این ژانر از موسیقی وجود داشته باشد؟
خاستگاه برخی موسیقیها از دل مردم است. طبیعتا موسیقی پاپ یا موسیقی مردمی که بخشی از آن شکل رپ به خود گرفته، خاستگاه مردمی دارد. مردم وقتی چیزی را خودشان به وجود میآورند برای حفظ آن تلاش میکنند و آن را به گونهیی پویا و به روز نگه میدارند تا متناسب با نیازهای شنیداریشان باشد. در این میان وظیفه دولتها این نیست که این فرهنگها را تغییر دهد بلکه ساز و کار مدیریتی خاصی برای آن تعیین میکند. موسیقی رپ چون در کلام به برخی مشکلات اجتماعی اعتراض میکند – و به نوعی انقلاب درون اجتماعی است- باید در هر کشوری، با توجه به بسترهای همان کشور، مورد بررسی قرار گیرد. در حال حاضر در ایران گروهها و NGOهایی وجود دارند که به مسائل محیط زیست یا آسیبهای اجتماعی واکنش نشان میدهند که کار بسیار پسندیدهیی است. موسیقی رپ هم به عنوان یک صدای اعتراضی- اجتماعی میتواند در این راستا فعالیت کند اما به شرطی که توهینآمیز نباشد. فرهنگ ایرانی – اسلامی ما توهین به افراد را مورد نکوهش قرار میدهد، پس اگر در هر نوع موسیقی، به شخص یا گروه اجتماعی خاصی توهین شود یا بر خلاف مصالح ملی یا در تناقض با شرع، عرف و قوانین کشور باشد، ما در دفتر موسیقی به عنوان نهاد نظارتی و ارزشیابی به آن مجوز نخواهیم داد.
در حال حاضر بیش از یک دهه است که موسیقی رپ در ایران به شکل زیرزمینی سابقه دارد و شکی نیست که بین فرهنگ رسمی ایران و فرهنگ عرفی فاصله مشهودی وجود دارد. حالا که بعد از ١٠ سال دولت تصمیم گرفته به جای پس زدن این نوع موسیقی، آن را بپذیرد. شما چطور این جریان را مدیریت خواهید کرد؟
بخشی از فعالیتهای ما در این زمینه، اصلاحی خواهد بود و بخشی دیگر تلاش برای تولد گونهیی جدید از موسیقی. به عنوان مثال وقتی بعد از انقلاب جریان موسیقی پاپ متوقف شد مدیران فرهنگی به این فکر افتادند که گونهیی از موسیقی تولید کنند که همسو با فرهنگ مردم و جامعه آن زمان باشد. قطعا برای این کار سراغ موسیقی کوچهبازاری قبل از انقلاب نرفتند بلکه سراغ گونهیی از موسیقی رفتند که در بین مردم و جامعه، محبوبیت و مقبولیت داشت. عدهیی موسیقی پاپ دهه ۵٠ و تنظیمهای خاص آن دهه را پی گرفتند، تا جایی که حتی خوانندهها هم شبیه خوانندههای آن زمان میخواندند. به تدریج این قضیه فراموش شد. ما به این شیوه میگوییم شیوه اصلاحی چون الگوی خاصی در میان نبود. به تدریج با شکلگیری الگوهای موسیقایی پدیدههایی مثل محسن چاوشی و… پا به عرصه موسیقی گذاشتند که امضای خاص خود را دارند. در موسیقی رپ هم ما باید در وهله اول خواستار اصلاح باشیم تا به زبان تازهیی در موسیقی «گفتاواز» برسیم.
چقدر در این مدت تلاش کردید که با خوانندگان موسیقی رپ به توافق برسید؟ مثلا با «امیر تتلو» یا afm٢ تا چه حد میتوان به نگاه مشترک رسید؟
بعضی از این افراد در واقع نوع پوشش و رفتار اجتماعیشان متناسب با عرف اجتماعی و فرهنگی ما نیست.
اما متناسب با نوع موسیقیشان که هست!!!
متناسب با موسیقیشان است به همین دلیل موسیقیای که ارایه میدهند در جایی کاربرد دارد که فرضا من با اکراه آن را گوش دهم. ما نباید فراموش کنیم که وظیفه ما به عنوان نهادی که بر انتشار محصولات فرهنگی نظارت میکند، این است که سلامت آثار موسیقی را تایید کند. موسیقی رپ در ایران چون از یک جریان زیر زمینی آغاز شد و هیچ کنترل و نظارتی روی آن وجود نداشت دچار نقصانهای زیادی است. من نمیگویم همه جریان موسیقی رپ در ایران بد است اما چون به صورت رسمی در جامعه نمود پیدا نکرد و تبدیل به پدیدهیی زیر زمینی شد، دچار نقصانهای زیادی است. بسیاری از کسانی که به عنوان خوانندههای رپ فعالیت میکنند اگر به موسیقی و هنرشان توجه داشته باشند، خود به خود محصولات بهتری ارایه میکنند. ما باید اعتماد دو سویهیی را ایجاد کنیم.
در حال حاضر گزینههای روی میز برای دولت و کسانی که رپ کار میکنند، چیست؟
همه رپرها دوست دارند فعالیت رسمی داشته باشند اما توافق ما براساس کیفیت کار است. من معتقدم اگر آنها کیفیت کار و محتوای آثارشان را حفظ کنند، خود به خود همه خطوط قرمز رعایت میشود. ما نخست باید عناصر تشکیلدهنده موسیقی رپ- اعم از ملودی، شعر و ریتمهای تکرار شونده، مضمون اشعار، تکنیک خواندن، نوگرایی، خلاقیت و نهایتا زیباییشناسی – را به یک سلامت و بنیه قدرتمند برسانیم. اگر تمام این عناصر توسط یک موسیقیدان خلاق و باتجربه در کار لحاظ شود، محصول نهایی میتواند با کیفیت باشد. من به آینده امیدوارم، اما امکان دارد این کار زمان ببرد.
آیا شما به عنوان یک آهنگساز حاضرید برای خوانندگان رپ موسیقی بسازید؟
من در حوزه اتنوموزیکولوژی در دانشگاه تحصیل کردم و هشت واحد موسیقی پاپ پاس کردم که موسیقی رپ را هم شامل میشود، بنابراین اگر خواننده رپی استانداردهای موسیقی را رعایت کند حاضرم برای او آهنگ بسازم.
موسیقی رپ هم به لحاظ موسیقایی و هم به لحاظ کلام، ماهیت مشخصی دارد که طی ١٠ سال گذشته شکل رپ فارسی را به خود گرفته قرار است. فکر نمیکنید با در نظر گرفتن محدودیتها و چارچوبهای ایرانی- اسلامی که به آنها اشاره کردید، ما این موسیقی را صرفا برای اجازه انتشار از ماهیت اصلی خود دور میکنیم؟
راههای زیادی وجود دارد اما ما به راه سومی میاندیشیم. هنرمند خلاق، هنرمندی است که زیاد شعار نمیدهد. من فکر نمیکنم موسیقی رپ حتما باید شکل سهل و توهینآمیز داشته باشد تا نیازهای موسیقایی مردم را برآورده کند. کما اینکه موسیقی راک نیز در تمام دنیا ماهیت اعتراضی داشت و الان دیگر این ماهیت اعتراضیاش چندان مورد توجه نیست بلکه تبدیل به سبکی از موسیقی شده است. بنابراین بعید نیست که ما هم در سالهای آینده سبک جدیدی از موسیقی که برگرفته از موسیقی رپ است، داشته باشیم. من تصور میکنم باید به فکر آینده موسیقی باشیم و دیگر پدیدههای موسیقایی وارداتی را مد نظر قرار دهیم.(اعتماد)
دیدگاه