مراسم بزرگداشت استاد محمد معین پدر فرهنگ فارسی

به گزارش دیارمیرزا : مراسم بزرگداشت استاد محمد معین پدر فرهنگ فارسی در شهرستان آستانه اشرفیه ( آرامگاه استاد معین) برگزار شد. در این مراسم مسئولان، فرهیختگان، فرهنگ دوستان و فعالان عرصه فرهنگی حضور داشتند. ” محمد معین ” در روز نهم اردیبهشت ماه سال ۱۲۹۷ هجری شمسی در محله زرجوب شهر رشت به دنیا […]

به گزارش دیارمیرزا : مراسم بزرگداشت استاد محمد معین پدر فرهنگ فارسی در شهرستان آستانه اشرفیه ( آرامگاه استاد معین) برگزار شد. در این مراسم مسئولان، فرهیختگان، فرهنگ دوستان و فعالان عرصه فرهنگی حضور داشتند.

” محمد معین ” در روز نهم اردیبهشت ماه سال ۱۲۹۷ هجری شمسی در محله زرجوب شهر رشت به دنیا آمد، شش ساله بود که نخست مادرش طلعت و شش روز بعد پدرش ابوالقاسم را از دست داد و تحت سرپرستی پدر بزرگش محمدتقی معین العلما که از روحانیون مورد احترام زادگاهش بود، قرار گرفت.

سیزده ساله بود که پدر بزرگش را از دست داد و تنهایی پر مشقت و غمبار وی همچنان ادامه یافت، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مدرسه شماره یک رشت به پایان رساند، سپس برای ادامه تحصیل به تهران آمد، دوره دوم متوسطه را در دارالفنون تهران گذرانید.

در دوران تحصیل همیشه شاگردی برجسته و ممتاز به شمار می رفت زیرا علاوه بر استعدادی که در ادبیات فارسی داشت در عربی نیز دارای معلومات و اطلاعاتی بود که حتی معلمان و استادانش را به حیرت می انداخت.

در سال ۱۳۱۳ در شانزده سالگی لیسانس ادبیات فارسی، فلسفه و علوم تربیتی را از دانشگاه تهران گرفت و موضوع رساله این استاد برجسته که به زبان فرانسه نوشته شد ” لوکنت‌ دولیل‌ و مکتب‌ پارناس‌” بود.

در سال ۱۳۱۴ پس از فراغت از تحصیل و انجام خدمت نظام به ریاست دانشسرای مقدماتی اهواز منصوب شد در حالی که تنها ۱۷ سال داشت؛ سپس ریاست دانشسراهای وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش فعلی) را به عهده گرفت و در همین زمان توانست دوره روانشناسی عملی، خط شناسی، قیافه شناسی و مغز شناسی را به صورت مکاتبه ای در آموزشگاه روانشناسی بروکسل بلژیک بگذراند و تصدیق نامه آن دوره را کسب کند.

در سال ۱۳۲۱ در سن ۲۴ سالگی با نوشتن رساله ” مزدیسنا و تاثیر آن در ادبیات فارسی” نخستین کسی بود که در ایران به اخذ درجه دکترای ادبیات فارسی نائل شد. در همین سال با بانو مهین امیرجاهد دختر امیر جاهد(مدیر سالنامه پارس) ازدواج کرد که ثمره این ازدواج پنج فرزند است.

دکتر معین بعد از اخذ دکترا به عنوان استاد کرسی ” تحقیق در متون ادبی” دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و استاد در دانشسرای عالی مشغول تحقیق و تدریس شد. در سال ۱۳۲۴ طبق تصویب مجلس شورای ملی و توصیه علامه قزوینی همکاری با علامه دهخدا را در تنظیم لغت نامه شروع کرد و معاون وی در کار لغت نامه بود و پس از دهخدا ریاست سازمان لغت نامه را به عهده گرفت و با کمال دقت در انتشار این اثر کوشید.

دکتر محمد معین به زبان های اوستایی، پارسی باستان، پهلوی، عربی، فرانسوی، انگلیسی، آلمانی، لاتینی و سانسکریت آشنایی داشت و در مسافرت های متعدد از موسسات فرهنگ نویسی کشورهای دیگر همانند لاروس در پاریس و بروکهاوس در ویسبادن دیدار کرد و از نزدیک به روش کار آنان آشنا شد و در ملاقات با نویسندگان، شاعران، منتقدان و هنرمندان رشته های مختلف استفاده ها برد و یادداشت ها برداشت و مدتی نیز در موزه های کشورهای مختلف( آمریکا، انگلستان، فرانسه، سویس، آلمان، هلند، ایتالیا، سوئد، فنلاند، روسیه و کشورهای دیگر) به مطالعه و تهیه یادداشت مشغول بود و پس از تهیه مواد اولیه که بیش از نیمی از عمر پر برکتش را صرف تحقیق و تتبع در لغت فارسی کرده بود به تدوین فرهنگ فارسی کنونی که به نام فرهنگ فارسی معین معروف است همت گماشت. یک سوم جلد آخر این اثر رو به اتمام بود که مصادف با بیماری وی شد و ادامه آن به همت دوست و همکارش مرحوم دکتر سید جعفر شهیدی به پایان رسید.

از آثار تالیفی معین می توان به ” ستاره ناهید” یا “داستان خرداد و امرداد” ، ” یوشت فریان مرزبان نامه( به فارسی و روسی)”،” یادنامه پورداوود “،” برگزیده شعر فارسی (دوره طاهریان، صفاریان، سامانیان، آل بویه)”،” قاعده های جمع در زبان فارسی”،” مزدیسنا و ادب پارسی ( در دو جلد) “، ” برگزیده نثر فارسی(دوره های سامانیان و آل بویه)”،” مفرد و جمع”،” تحلیل هفت پیکر نظامی”،” اسم جنس”،” حافظ شیرین سخن (در دو جلد)”و ” مجموعه مقالات (در دو جلد)” اشاره کرد و تحصیحات او شامل ” برهان قاطع ( در پنج جلد)” ، ” دانشنامه علایی ابن سینا”،” چهار مقاله نظامی عروضی”،” جامع الحکمتین ناصر خسرو”،” شرح قصیده فارسی خواجه ابوالهیثم”،” مجموعه اشعار دهخدا”،”جوامع اشعار دهخدا”،” جوامع الحکایات و لوامع الروایات محمد عوفی”،” عبهرالعاشقین روزبهان بقلی شیرازی” و ” حواشی بر اشعار خاقانی” هستند.

ترجمه های این استاد ارجمند شامل “روانشناسی تربیتی”،” کتبیبه های پهلوی”،” خسرو کواتان و ریدک وی” و” ایران از آغاز تا اسلام” است.

دکتر معین در دوران فعالیت خود نشان ها و افتخاراتی را کسب کرد که از آن جمله می توان به نشان درجه دوم علمی در سال ۱۳۱۶، نشان درجه دوم علمی در سال ۱۳۲۱، نشان درجه دوم سپاس در سال ۱۳۲۷، نشان لژیون دونور، دریافت جایزه Tambour در سال ۱۳۲۲، دریافت نشان هنر و ادبیات از دولت فرانسه در سال ۱۳۴۰، دریافت نشان Order des palmes Academiques از ژنرال دوگل رئیس جمهور فرانسه هستند.

Share