۲۴ خرداد ۹۲؛ روز نبرد دیپلمات ها

دیارمیرزا : «…مدیریتی که در تعامل هوشمندانه با دنیا  ظرفیت های  سیاست خارجی را در خدمت رونق اقتصاد داخلی به کار گیرد، نه آنکه  با خود نمایی و قهرمان سازی  هزینه  های سیاسی واقتصادی  کشور داری را افزایش  دهد.»
این بخشی از نامه منوچهر متکی به خانواده های ایرانی است که طی آن با اشاره به الزامات ریاست جمهوری از لزوم به خدمت گرفتن «سیاست خارجی برای اقتصاد داخلی» سخن گفته شده است.

این ، درست همان نکته ای است که توجه بخش مهمی از افکار عمومی را از میان کاندیداهای ریاست جمهوری ، معطوف به “کاندیداهای دیپلمات” کرده است. کاندیداهایی که زبان تعامل با جهان را می شناسند و دستکم مانند رئیس جمهور کنونی ، با ادبیات غیردیپلماتیک خود ، کاری نمی کنند که “قطعنامه دان” دشمنان ایران “پاره شود” !

در حال حاضر ، ۵ چهره دیپلماتیک در میان کاندیداهای ریاست جمهوری برای انتخابات ۲۴ خرداد ۹۲ ، مطرح هستند که اجمالاً به بررسی این گزینه ها می پردازیم:

  سید کمال خرازی ؛ دیپلماتی که لبخند نمی زند

سید کمال خرازی ، نماینده اسبق ایران در سازمان ملل متحد و وزیر امور خارجه دولت سیدمحمد خاتمی است.

خرازی متولد ۱۳۲۳ تهران است. لیسانس زبان عربی دارد و کارشناسی ارشد علوم تربیتی و دکترای رشته مدیریت آموزشی.

از نخستین سمت‌های او بعد از انقلاب، مدیر عاملی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. خرازی که مدیرعامل خبرگزاری ایرنا بود، در زمان جنگ عراق علیه ایران، مسئولیت ستاد تبلیغات جنگ را نیز بر عهده داشت و سپس راهی نیویورک شد تا نماینده ایران در سازمان ملل باشد.

خرازی ، از سیاستمداران بی حاشیه کشورمان و از نظر فردی ، شخصیتی متین و وزین است و از نظر تجربی و کارکردی نیز ، از چهره های واقف بر معادلات بین المللی کشور به شمار می رود.
با این حال ، برخی بر او خرده می گیرند که نتوانست پاس های گلی که سیدمحمدخاتمی با سیاست “تنش زدایی” اش به او می داد را تبدیل به گل کند.

خرازی ، از جمله چهره های اصلاح طلبان برای کاندیداتوری ریاست جمهوری است ، هر چند که هنوز گزینه این جریان سیاسی ، نهایی نشده است.

آخرین خبر از خرازی نیز به تکذیب کاندیداتوری اش مربوط است که در دی ماه امسال آن را اعلام کرد ولی هنوز برخی تلاش ها برای متقاعد کردن وی به کاندیداتوری وجود دارد.
البته از خاندان خرازی ها ، یک روحانی به نام محمدباقر خرازی که خود را “آیت الله” و “دبیرکل حزب الله” ایران می خواند و افکار خاصی از جمله الحاق چند کشور به ایران را دارد ، اعلام کاندیداتوری کرده است که صد البته میان آن خرازی و این خرازی ، تفاوت از زمین تا آسمان است!

سید کمال خرازی ، به دیپلمات عبوس شهره است که کمتر عکسی از او در حال خنده و حتی لبخند وجود دارد ؛ گو این که اگر خنده ای کند ، این خودش خبر است!
 
علی اکبر ولایتی ؛ مبدع یقه ولایتی

علی اکبر ولایتی رکورددار وزارت امور خارجه در جمهوری اسلامی ایران ، با ۱۶ سال سابقه وزارت از ۱۳۶۰ تا ۱۳۷۶ در دولت های آیت الله خامنه ای و آیت الله هاشمی است.

ولایتی متولد ۱۳۲۴ شمیران است و در رشته پزشکی تحصیل کرده و متخصص اطفال است.

او در دور نخست مجلس شورای اسلامی ، نماینده مردم تهران بود و بعد از آن ، با رفتن به وزارت خارجه و سپس مشاورت رهبری در امور بین الملل تا کنون در عرصه روابط خارجی فعالیت کرده است.

در زمان او بود که چون دیپلمات های جمهوری اسلامی نباید کراوات می زدند ، ولایتی دست به ابتکاری در پوشش دیپلمات های ایرانی زد و یقه دیپلمات را که بعدها به یقه ولایتی معروف شد را رواج داد که تا کنون نیز مورد استفاده است.

یکی از کارکردهای مهم او در جریان ۱۶ سال وزارت ، توسعه روابط خارجی ایران بود که پس از انقلاب و در جریان جنگ ، دچار خدشه شده بود.
کاریکاتور معروفی درباره او در مجله گل آقا وجود دارد که ولایتی را “ذره بین به دست” در حال یافتن کشورهای جهان برای برقراری روابط دیپلماتیک  نشان می دهد.

ولایتی در سال های اخیر ، حضور بسیار فعالی در تلویزیون جمهوری اسلامی دارد و در خصوص مباحث فرهنگی و تاریخی و پزشکی ، گفت و گوهای تلویزیونی متعددی انجام می دهد.

علی اکبر ولایتی ، در سال جاری ، وارد عرصه انتخابات ریاست جمهوری شد و مدتی بعد در قالب ائتلاف ۱+۲ (متشکل از ولایتی،حدادعادل،قالیباف) شکل جدیدی به این حضور داد. قرار است یکی از این سه نفر ، به نمایندگی از این ائتلاف ، وارد عرصه رسمی انتخابات شود.

آخرین خبر از علی اکبر ولایتی نیز به نامه او و تعدادی از چهره های سیاسی-دانشگاهی به محمد مرسی ، رئیس جمهور مصر ،  مربوط می شود که طی آن ، مرسی را به الگوی ایران فراخواندند و برای انتقال تجربیات مملکت داری به مصر ، اعلام آمادگی کردند.

منوچهر متکی ، میانه رویی که در سنگال برکنار شد

منوچهر متکی ، که بر خلاف سلفش خرازی ، همیشه لبخند می زند ، متولد ۳ فروردین ۱۳۳۲ در بندر گز است. او در دور نخست مجلس شورای اسلامی، نماینده مجلس و عضو هیات رئیسه شد و در مجلس هفتم، نماینده مردم تهران و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس بود.

متکی بعد از مجلس اول ، به وزارت امور خارجه رفت و در سمت های مدیرکلی ، سفارت ایران در ترکیه و ژاپن و معاونت وزیر امور خارجه فعالیت کرد. مدتی هم معاون بین الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود.

گفته می شود متکی در این دوران ، حتی استعفا نیز کرد ولی با اشاره مقامات ارشد نظام ، به فعالیت دیپلماتیک خود ادامه داد تا آن که در پی اظهارات حمید بقایی ، که منجر به تنش در روابط ایران و ترکیه شد ، متکی بخشی از اختلافات درونی را علنی کرد و به این یار غار احمدی نژاد در یک مصاحبه اعتراض کرد که چرا بدون آگاهی از ریزه کاری های روابط بین الملل ، حرفی می زند که باید کل کشور هزینه اش را بپردازد؟!

این مصاحبه برای منوچهر متکی گران تمام شد و دیری نپایید که احمدی نژاد با پیامی او را به سنگال فرستاد و درست در لحظه ای که وزیر امور خارجه ایران با رئیس جمهور سنگال در حال مذاکره بودند ، احمدی نژاد ، متکی را عزل کرد تا نه تنها ایران که همه جهان از این رفتار به شگفت آیند.

متکی پس از بازگشت به ایران ، سیاست سکوت را در پیش گرفت و در انتخابات مجلس ، هر چند کاندیدا نشد ولی در قالب جبهه پیروان خط امام و رهبری ، نقش آفرینی کرد و سرانجام با نوشتن نامه ای “خطاب به خانواده های ایرانی” ، که بازتاب جهانی زیادی هم داشت ، با اعلام  این که برای اداره کشور “برنامه” دارد و می خواهد از تجربیات کشورهای دیگر استفاده کند و از ظرفیت سیاست خارجی برای اقتصاد داخلی کمک بگیرد ، رسماً اعلام کاندیداتوری کرد.

او در حال حاضر ، یکی از سه کاندیدای جبهه پیروان خط امام رهبری است.

علی اکبر صالحی؛ شاید فرجی برای دولت

هر چند کاندیدای اصلی جریان دولت برای انتخابات ریاست جمهوری ، اسفندیار رحیم مشایی است ، اما با توجه به این که امکان رد صلاحیت او متصور است ، دولت گزینه های دیگری نیز دارد. در این میان ، از جمله از علی اکبر صالحی ، وزیر امور خارجه یاد می شود.

صالحی ، متولد ۴ فروردین ۱۳۲۸ کربلاست. مکانیک خوانده و مدتی رئیس دانشگاه صنعتی شریف بود. او از سال ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۵ نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بود.
صالحی ریاست سازمان انرژی اتمی ایران را از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۸۹ بر عهده داشت و در پی عزل ناگهانی متکی ، به عنوان وزیر خارجه معتمد احمدی نژاد ، منصوب شد.

او بعد از رسیدن به این سمت ، محمدشریف ملک زاده را به عنوان معاون اداری و مالی وزارت خارجه منصوب کرد. این انتصاب ، یک جنجال سیاسی به وجود آورد و کار به استیضاح وزیر کشید ؛ ولی صالحی ، قبل از عملی شدن استیضاح ، عقب نشست و ملک زاده از وزارت خارجه بیرون رفت.

صالحی به لحاظ فردی ، شخصیتی اخلاقگراست و همین ویژگی او را از بسیاری از افراد تیم دولت ، متمایز کرده است.

او تا کنون اعلام کاندیداتوری نکرده است و همچنان به کارهای وزارتی می پردازد. با این حال ، او را از گزینه هایی می دانند که دولت در آب نمک دارد تا در صورت ناکامی گزینه نخست برای راهیابی به عرضه انتخابات ، شاید فرجی برای دولتی ها باشد.

  سعید جلیلی ؛ مذاکره کننده ارشد هسته ای

نام سعید جلیلی ، با تصدی ریاست شورای عالی امنیت ملی توسط او بر سر زبان ها افتاد.

سعید جلیلی متولد سال ۱۳۴۴ مشهد است و تحصیلات خود را تا مقطع دکتری علوم سیاسی در دانشگاه امام صادق(ع) انجام داده است. عنوان پایان‌نامهٔ او «سیاست خارجی پیامبر(ص)» بود.

جلیلی در جریان جنگ تحمیلی یک پایش را از دست داد. او سابقه ای دو دهه ای در وزارت امور خارجه دارد و تا حد معاون وزیر در دوران مسئولیت منوچهر متکی در این وزارتخانه فعالیت کرده است.

زمانی که در مهر ماه ۱۳۸۶ علی لاریجانی ، به دلیل اختلافات شدید با محمود احمدی نژاد از دبیری شورای عالی امنیت ملی استعفاء کرد ، بلافاصله محمود احمدی نژاد ، طی حکمی سعید جلیلی را جایگزین او کرد. جلیلی همچنین نماینده رهبری در این شوراست.

از آن پس ، سعید جلیلی رسماً پرونده هسته ای ایران را در دست گرفت و سکاندار مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ شد.

آخرین دور این مذاکرات به ریاست سعید جلیلی ، در آلماتی ، پایتخت قزاقستان صورت گرفت و جلیلی همچنان بر حقوق هسته ای ایران تأکید کرد.

جلیلی نیز هنوز رسماً اعلام کاندیداتوری نکرده و توان خود را مصروف شورای عالی امنیت ملی و مشخصاً پرونده هسته ای کرده است.

با این حال ، طرفداران او ، با راه اندازی پایگاه های اینترنتی ، پویش دعوت از جلیلی برای کاندیداتوری را به راه انداخته اند ، دعوتی که این دیپلمات مؤمن ، هنوز بدان پاسخی نداده است.

عصرایران